حمل‌ونقل متولی واحد ندارد
بخش خصوصی همواره نگاه انتقادی به مدیریت اقتصادی و به‌خصوص حمل‌ونقل داشته است. آنها معتقدند سیاست‌گذاری در بخش حمل‌ونقل اشکالات اساسی دارد
در گزارش صفحه اتاق ایران شماره 280 هفته نامه حمل ونقل منتشر شده 25 آذر ماه 99 می خوانید: بخش خصوصی همواره نگاه انتقادی به مدیریت اقتصادی و به‌خصوص حمل‌ونقل داشته است. آنها معتقدند سیاست‌گذاری در بخش حمل‌ونقل اشکالات اساسی دارد و متولیان نگاه جدی به این صنعت ندارند. این موضوع با شیوع کرونا و کاهش شدید فعالیت بخش مسافری حمل‌ونقل شکل جدی‌تری به خود گرفته است. حمید عزت‌آبادی‌پور، عضو هیئت‌مدیره اتاق ایران در این گفتگو به این موضوع پرداخته است.
چقدر از ظرفیت‌های حمل‌ونقل کشور بهره برده‌ایم؟
متأسفانه با وجود ظرفیت‌های بالقوه‌ای که ازنظر جغرافیایی در کشور وجود دارد و شرایط خاصی که ازنظر دسترسی به کشورهای همسایه داریم و نیاز آنها به مسیرهای حمل‌ونقل ما، همچنان موفق نبوده‌ایم. نگاهی به عملکرد دولت‌های مختلف نشان می‌دهد که نه‌تنها موفقیتی نداشته‌ایم و چه‌بسا در سال‌ها و در دهه اخیر پسرفت هم داشته‌ایم.
وقتی عمیق‌تر به این موضوع نگاه می‌کنیم درمی‌یابیم که حمل‌ونقل به‌عنوان یک صنعت و پیش‌نیاز توسعه صنایع و بازرگانی در کشور دیده نمی‌شود. بلکه تنها «نیاز»ی است که گاه دیده می‌شود و گاه هم فراموش می‌کنیم. مسئله اصلی نبودن یک متولی مشخص است و این را می‌توان در ادغام دو وزارتخانه دید. نام وزارت راه‌وشهرسازی نشان می‌دهد که ما نه توجهی به مسکن داشته‌ایم و نه راه و ترابری که تشخیص دادیم این دو مجموعه می‌تواند یک وزارتخانه باشد. باید تحلیل واقعی داشته باشیم که با ادغام این دو مجموعه چقدر توفیق داشته‌ایم.
متأسفانه درحال‌حاضر سازمان‌های مختلفی متولی بحث حمل‌ونقل هستند و ازنظر بخش خصوصی همین سازمان‌های مربوطه هم کمترین هماهنگی با هم ندارند. سازمان بنادر مسائل خودش را دارد و سازمان راهداری و بقیه هم همینطور. نکته اینجاست که وقتی واقع‌بینانه نگاه می‌کنیم نمی‌توانیم ایراد مشخصی به مدیریت این سازمان‌ها بگیریم. بلکه ایراد کلی در سیاست‌گذاری است.
مشکل سازمان‌ها هستند یا مدیریت کلان؟
ما سازمان‌هایی را تشکیل دادیم اما یک نهاد هماهنگ‌کننده قوی در سطح بالاتر برای حکمرانی و برنامه‌ریزی وجود ندارد. ایده‌ای برای استفاده از ظرفیت‌های حمل‌ونقلی و ترانزیتی نداریم. یا برای مثال شورای عالی ترابری تشکیل دادیم. بد نیست که ببینیم چه دستاوردهایی داشته، چه جلساتی برگزار کرده و به چه موضوعاتی پرداخته است.
متأسفانه شاهد این هستیم که در اطراف کشور کریدورهای جدیدی از طریق همکاری‌های بین‌منطقه‌ای کشورهای همسایه در حال انجام است؛ و هیچ بعید نیست که به‌زودی شاهد مسیر جدید از عراق به ترکیه نیز باشیم.
و ما کاری نکردیم؟
ما فقط نشستیم و روزبه‌روز بر مسائل و مشکلات داخلی خودمان اضافه کردیم. همین‌الان در دوران تحریم و کرونا شاهد بودیم که بارهای وارداتی کشوری مثل افغانستان که باید از مسیر ایران عبور می‌کرد و کانتینر با وجود تحریم به بندر جبل‌علی می‌رفت و در کمتر از یک ماه به بندرعباس می‌آمد. متأسفانه در بندرعباس از مرز بندرعباس تا افغانستان بیش از یک ماه طول می‌کشد و صف‌های طولانی در مرز دوقاران تأسف‌برانگیز است.
مشکل چیست؟
از منظر من نبودن یک متولی واحد! این موضوعی است که اتاق ایران و رئیس محترم اتاق ایران مهندس شافعی از طریق معاون اول رئیس‌جمهوری در حال پیگیری هستند تا تعیین تکلیف شود. امید داریم که دولت در مانده عمر خودش این موضوع را تعیین تکلیف کند. با وجود اینکه می‌دانیم هر سازمانی موانعی دارد و موانعی ایجاد می‌کند و نمی‌توانیم مثلا فقط از گمرک یا یک سازمان خاص ایراد بگیریم.
چرا این مهم محقق نشده است؟
ایراد اصلی نبودن نقشه واحد و مهم‌تر در اولویت نبودن ترانزیت در کشور است. وقتی دولت و حاکمیت این را به‌عنوان موضوعی فرعی و در اولویت دوم دیده است، وقت و بودجه کافی هم اختصاص نمی‌دهد و می‌شود شرایطی که الآن با آن مواجه هستیم. تنها نسیم خوشی که این روزها وزیده افتتاح راه‌آهن خواف-هرات بوده است و امیدواریم در بهره‌برداری بتوانیم موفق باشیم. البته اینکه پایانه‌های مرزی هم تعیین تکلیف و به وزارت راه‌وشهرسازی واگذار شدند اتفاق خوبی بود.
اما ظاهرا اینها کافی نیست...
بله، این کافی و جامع نیست. صنعت حمل‌ونقل به‌عنوان یک صنعت مادر باید دیده شود و به‌عنوان یک استراتژی مهم باید به آن پرداخته شود. وقتی از حمل‌ونقل صحبت می‌کنیم صحبت از درآمد ارزی و تسهیل صادرات و واردات است. صحبت از افزایش روابط با کشورهای همسایه است. چگونه است که موضوعی با این سطح اهمیت ازنظر اولویت در این سطح پایین باشد. باید مجلس محترم، دولت و حاکمیت پاسخ روشنی به این سؤال داشته باشند.
شرایط بعد از شیوع کرونا چگونه بوده است؟
وقتی برنامه‌ریزی صحیح داشته باشیم قاعدتا بحرانی هم که ایجاد شود، بر اساس این برنامه بهتر مدیریت خواهد شد. وقتی کرونا وارد کشور ما شد تقریبا تمام کشورهای همسایه غیر از یکی دو کشور که مجبور بودند از مرزهای ما بهره ببرند مرزهای خودشان را بستند. در همان زمان هم ما شاهد بودیم که برای موضوع تسهیل حمل‌ونقل به جای اینکه وزارتخانه متولی با ترکیه مذاکره کند، نماینده وزیر صمت در موضوعات حمل‌ونقلی با ترکیه مذاکره می‌کرد. یا بر اساس گزارش‌هایی که رسیده خیلی از کشورها مرزهایشان را باز کرده‌اند و اجازه ورود به کامیون‌های ما داده‌اند اما آذربایجان همچنان این اجازه را نمی‌دهد. پس می‌توانید ببینید که تجارت ما تا چه حد آسیب دید و متأسفانه کسی هم پاسخگو نبود.
اما قول‌هایی داده شده بود...
درحالی‌که تقریبا یک سال از ورود کرونا به کشور می‌گذرد، شرکت‌های حمل‌ونقلی ما به‌خصوص در بخش مسافری به‌شدت آسیب دیده‌اند. اگر بخواهم از این منظر به موضوع بپردازم در یک مورد فقط در اوایل شیوع کرونا وعده تسهیلات کم‌بهره به شرکت‌ها و بخش‌های آسیب دیده داده شد. بد نیست که این روشن شود که بخش‌های مسافری چند درصد تسهیلات دریافت کرده‌اند. به بهانه‌های مختلف بانک‌ها تسهیلات پرداخت نکردند و اتفاق خاصی هم نیفتاده است. پیشنهادهای مختلفی ارائه شد که حداقل سازمان تأمین اجتماعی در بخش بیمه همراهی کند اما باز هم هیچ خبری نشد. همه برنامه‌ها شبیه گفتاردرمانی هستند، جزیره‌هایی که به فکر منافع خودشان هستند و هیچ‌کدام از این گفتاردرمانی‌ها محقق نشد.
این گزارش را در سایت هفته نامه حمل ونقل بخوانید.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمی‌کند.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.