رهایی از رسوب کالا در بنادر بازرگانی
میزان تخلیه و بارگیری کالاهای مصرفی از مبدأ کشورهای همسایه یا کشورهای آسیای میانه که از ایران ترانزیت می‌شوند و یا مقصدشان ایران است، آن‌قدر اهمیت دارد که همه هم‌وغم کشورها در عرصه تجارت بالا بردن این میزان است تا بتوانند با تسهیل تجارت گوی سبقت را از همسایگان خود بربایند.
در گزارش صفحه دریایی شماره 278 هفته نامه حمل ونقل منتشر شده 10 آذر ماه 99 می خوانید: میزان تخلیه و بارگیری کالاهای مصرفی از مبدأ کشورهای همسایه یا کشورهای آسیای میانه که از ایران ترانزیت می‌شوند و یا مقصدشان ایران است، آن‌قدر اهمیت دارد که همه هم‌وغم کشورها در عرصه تجارت بالا بردن این میزان است تا بتوانند با تسهیل تجارت گوی سبقت را از همسایگان خود بربایند. حالا اما این فرایند با شیوع کووید-۱۹ از یک سال گذشته با مشکلات بسیاری مواجه شده است.
سیستم‌های حمل‌ونقل کالا در همه شقوق حمل‌ونقل در کشور ما با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی و ضدعفونی کالاها و ناوگان حمل‌ونقلی (در بخش بار و مسافر) سعی در عدم انتقال این ویروس از این طریق شدند. این در حالی است که مسئله رسوب کالا در بنادر متأثر از کرونا و تحریم‌ها، همیشه مطرح بوده است اما اخیرا به دلیل ماندگاری واردات روغن خوراکی در گمرکات بنادر بازرگانی و سایر اقلام اساسی و مصرفی، این موضوع مهمتر شده است. وزیر راه‌وشهرسازی دراین‌باره با بیان اینکه ۴۵۰ هزار تن روغن خوراکی در بنادر وجود دارد، گفت: «موجودی کالاهای اساسی در بنادر کشور ۴ میلیون تن است.»
اسلامی افزود: «امروز ۱۳ میلیون تن بار در بنادر وجود دارد که از ظرفیت یک ماه بنادر هم کمتر است. رسوب کالا ابعاد مختلفی دارد، اما اکنون ۴۵۰ هزار تن روغن خوراکی در بنادر وجود داشته و مشکلی ازنظر تأمین روغن خوراکی مردم نداریم.» وزیر راه‌وشهرسازی ادامه داد: «بخشی از بار هم روی شناور است که به دلیل آماده نبودن اسناد و اعتبارات اسنادی، کشتی پهلوگیری نمی‌کند که وزارت صمت، وزارت جهاد و دیگر نهادهای متولی دراین‌باره پیگیری داشته‌اند.» یکی از مهم‌ترین دلایلی که همواره برای رسوب کالا در بنادر کشور مطرح شده است همین وجود نهادهای متولی متعدد همچون گمرک، وزارت صمت و راه، وزارت جهاد کشاورزی و نهادهای نظارتی و... برای گره‌گشایی از امر ترخیص به‌موقع کالا است. چراکه اگر این فرایند با سرعت انجام شود، امید به آینده ترانزیتی ایران بیش از گذشته خواهد بود.
به‌ویژه اینکه امروز در حوزه حمل‌ونقل کالا و مسافر، حفظ سرعت حرف اول را می‌زند. عضو کابینه دولت دوازدهم دراین‌باره اظهار داشته است که درحال‌حاضر ۴ میلیون تن کالای اساسی در بنادر داریم که بخشی در انبارها و بخشی هم در لنگرگاه در حال تخلیه و بارگیری است. اما آنچه سازمان بنادر اعلام کرد این بود که برخی انبارهای ما که کالای اساسی در آن است، تکمیل شده و باید سریع‌تر تخلیه شود که ضرورت دارد وزارت صنعت در این حوزه پیگیری‌های لازم را داشته باشد. این در حالی است که طبق دستور رئیس‌جمهوری از دو هفته گذشته، تخلیه انبارها سرعت گرفته است.
طبق آمار سازمان بنادر و دریانوردی، تخلیه و بارگیری بالغ‌بر ۷۰ میلیون تن کالا در بنادر از ابتدای سال صورت گرفته است. مدیرعامل این سازمان با بیان اینکه تمامی فعالیت‌ها در بنادر تجاری کشور؛ شبانه‌روزی و بدون وقفه برای بارگیری انواع محموله‌های صادراتی و تخلیه محموله‌های وارداتی در جریان است، می‌گوید: «در بنادر تجاری کشور همیشه در کنار عملیات تخلیه و بارگیری، کارهای توسعه‌ای را هم داریم یعنی تقریبا هیچ بندری نیست که یک پروژه توسعه‌ای در آن تعریف نشده باشد و در حال اجرا نباشد. توسعه و ایجاد زیرساخت‌های جدید و ظرفیت‌های جدید در دستور کار سازمان بنادر و دریانوردی است.» مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی با اشاره به تطبیق فعالیت‌ها در بنادر با پروتکل‌های بهداشتی نیز اخیرا گفته است: «تقریبا عمده نیازمندی‌هایمان را داریم از طریق تولیدکنندگان داخلی تأمین می‌کنیم هم تجهیزاتی که برای تخلیه و بارگیری روی اسکله استفاده می‌شود هم ناوگانی که برای ورود و خروج کشتی‌ها از آنها استفاده می‌کنیم و از ظرفیت‌های شرکت‌های دانش‌بنیان داریم به‌خوبی استفاده می‌کنیم.»
اما یکی از مواردی که در مبحث رسوب کالا در بنادر مطرح است، هزینه پایین انبارداری نسبت به انجام فرایند ترخیص به‌موقع است که منجر می‌شود فرایند تخلیه به‌کندی صورت بگیرد و انبارها برای ترخیص کالاهای اساسی پر باشند. دراین‌ارتباط نیز مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی هزینه انبارداری را نسبت به هزینه‌های دیگر متعارف و متناسب دانسته و گفته است: «اتفاقا هزینه انبارداری باید به‌گونه‌ای باشد که انگیزه نگهداری کالا در انبارها و بنادر کمتر شود تا شاهد ترخیص و خروج زودتر کالاها باشیم.»
یک کارشناس حمل‌ونقل دریایی دراین‌باره به خبرنگار ما گفت: «از ابتدای شیوع کرونا، عمده کالاهای واردشده به کشور، کالاهای اساسی هستند که شامل مواد غذایی، نهاده‌های دامی و غلات است که رعایت اصول بهداشتی در حمل‌ونقل آنها می‌تواند خطر ابتلا را به شکل چشمگیری بین مردم و پرندگانی که نهاده‌های دامی را می‌خورند، کاهش دهد.» این عضو انجمن توسعه دریامحور یکی از مشکلات درزمینه رسوب کالا در بنادر را دیر شدن فرایند صدور اظهارنامه‌های گمرک دانست و گفت: «نهادهایی همچون گمرک و وزارت صمت گاها امر ترخیص به‌موقع کالا را با فرایندهای بوروکراتیک خود به تعویق می‌اندازند.» میثم گلکار اضافه کرد: «البته تجهیز انبارها در بنادر هم بر این موضوع تأثیر گذاشته. چراکه انبارهای بنادر از تجهیزات خوب حفظ و نگهداری کالا برخوردارند و صاحب کالا از اینکه در این انبارها کالای خود را حفظ و سپس توزیع کند، استقبال می‌کند که برای رفع انباشت کالا بهتر است فکری برای این موضوع ارائه شود.»
این در حالی است که ترخیص سریع کالاها اگر با سرعت انجام شود، امید به آینده ترانزیتی ایران بیش از گذشته خواهد بود. به‌ویژه اینکه امروز در حوزه حمل‌ونقل کالا و مسافر، حفظ سرعت حرف اول را می‌زند. گفتنی است که قرار است بندر شهید رجایی به یکی از مهم‌ترین پایانه‌های کانتینری کشور و منطقه که قابلیت پذیرش کشتی‌های تا ۱۸ هزار و ۴۰۰ TEU ظرفیت را خواهد داشت، تبدیل شود. این کشتی‌ها جزء بالاترین نسل کشتی‌های کانتینربر هستند که بر اساس برنامه‌ریزی سازمان بنادر قرار است تا پایان سال ۹۰۰ متر از هزار و ۴۰۰ متر اسکله‌ای را که اختصاص پیدا می‌کند به این نوع کشتی‌ها تخصیص یابد تا ظرفیت بنادر به‌این‌ترتیب افزایش یابد.
گفتنی است که طبق آمار رسمی که در سایت سازمان بنادر منتشر شده است، سال گذشته با وجود همه تحریم‌هایی که متوجه صنعت حمل‌ونقل دریایی و کشتیرانی شده بود، حدود ۱۵۰ میلیون تن کالا در بنادر کشور تخلیه و بارگیری شد که رشد ۶ درصدی را نسبت به سال ۹۷ نشان می‌دهد.
ورود کشتی‌های اقیانوس‌پیما به بنادر ایران هم رشد ۸ درصدی به دست آمد و ازنظر واردات محموله‌های غیرنفتی که بخش عمده‌ای از آنها کالاهای اساسی هستند، شاهد افزایش ۲۵ درصدی فعالیت در سال ۹۸ نسبت به سال ۹۷ بودیم. روندی که به دلیل شیوع کرونا کاهش یافت اما حالا با وعده افزایش ظرفیت بنادر و رفع احتمالی تحریم‌ها و کشف واکسن کرونا، امید است شاهد رشد حمل و تخلیه و بارگیری کالا در بنادر بازرگانی باشیم.
این گزارش را در سایت هفته نامه حمل ونقل بخوانید.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمی‌کند.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.