شوک ترور بر بازارهای جهانی

شاید بتوان ادعا کرد اقتصاد جهان در دهه 2010 تا 2019 بدترین عملکرد خود را داشته است؛ از سویی با عواقب رکود بزرگ 2008 دست و پنجه نرم می‌کرد و از سوی دیگر جنگ و بی‌ثباتی در خاورمیانه همچنین جنگ تجاری‌، رکورد کاهش رشد اقتصادی جهان را به دنبال داشت که نه تنها شاخص‌های اقتصادی همچون بیکاری و تورم را افزایش داد، بلکه بر بدبینی سرمایه‌گذاران نسبت به آینده جهان نیز افزود.

به گزارش تین نیوز، اما تنها چند روز مانده به پایان سال 2019 میلادی، انتشار خبرهایی مبنی بر کاهش آتش جنگ تجاری میان چین و امریکا، توانست قدری از بدبینی‌ها و ابهام در خصوص آینده رشد اقتصادی جهان را تعدیل کند.

درست در لحظه‌ای که همگان امیدوار بودند که تنش‌های اقتصادی و سیاسی در جهان به واسطه امضای فاز اول توافق تجاری کاهش یابد، حمله هوایی امریکا به خودروی حامل سردار قاسم سلیمانی‌، فرمانده سپاه قدس این نکته را یادآور شد که چشم‌انداز آینده جهان تا چه اندازه می‌تواند شکننده باقی بماند. این حمله که با دستور مستقیم رییس‌جمهور امریکا، دونالد ترامپ صورت گرفت، می‌تواند تنش میان ایران و امریکا را افزایش دهد و هر گونه احساس مثبت به آینده جهان را از بین ببرد. امریکا مسوول این حمله تروریستی است و باید در خصوص هرگونه تنش‌زایی خود در جوامع اقتصادی و سیاسی پاسخگو باشد.

بامداد روز جمعه پس از حمله هوایی امریکا به خودروی حامل سردار سلیمانی و انتشار اخبار مرتبط با آن، بازارها نسبت به آن واکنش نشان دادند.

طبق آمارها قیمت نفت با جهش سه درصدی به بیش از 69 دلار رسید. افزایش قیمت نفت به اقتصادهایی ضربه می‌زند که بر واردات انرژی تکیه دارند، چراکه افزایش قیمت، تقاضای نفت را سرکوب می‌کند. این امر در بلندمدت بر رشد اقتصادی کشورهای مصرف‌کننده انرژی تاثیرات به مراتب بدتری خواهد گذاشت. از سوی دیگر در بازار فلزات گرانبها نیز قیمت طلا با رشد 13 دلاری به 1542 دلار در هر اونس رسیده است.

تغییر قیمت نفت

با انتشار خبر حمله پهپادهای امریکایی به خودروی حامل فرمانده سپاه قدس قیمت نفت در بازار با جهش سه درصدی به بیش از 69 دلار رسید. قیمت نفت وست‌تگزاس‌اینترمدییت امریکا هم ساعاتی پس از این حمله با یک دلار و 66 سنت معادل 2.71 درصد رشد به 62 دلار و 84 سنت رسید.

تحلیلگران بازار نفت معتقدند رخدادهای تروریستی روز گذشته، ریسک بروز اختلال در عرضه نفت خاورمیانه را بالا می‌برد. این امر احتمال افزایش بیشتر تنش‌ها میان ایران و امریکا را در عراق افزایش می‌دهد. در این راستا روز گذشته برخی کارگران امریکایی شاغل در شرکت‌های نفتی بصره آماده ترک عراق شدند. هر چند وزارت نفت عراق در بیانیه‌ای تاکید کرد که تمامی فعالیت‌های نفتی در این کشور به‌طور عادی به کار خود ادامه خواهند داد و تولید نفت در این کشور با اخلالی مواجه نیست.

علاوه بر بیم افزایش تنش میان ایران و امریکا در عراق، نگرانی در خصوص قطع منابع نفت خاورمیانه از جمله حمل و نقل نفت خام از طریق خلیج فارس و تنگه هرمز نیز باعث افزایش قیمت نفت شده است. احمد سلمان‌، استراتژیست ارشد سرمایه‌گذاری شرکت «لومبارد» در خصوص حمله اخیر امریکا و شهادت سردار سلیمانی گفت: «پس از حملات به تاسیسات نفتی آرامکو و آرامش نسبی بازار نفت، مجددا ریسک‌های ژئوپلیتیک به بازار نفت بازگشتند و این دقیقا همان چیزی است که می‌تواند پیامد منفی بر دارایی‌ها داشته باشد.» این استراتژیست سرمایه‌گذاری در ادامه افزود: « چند روز آینده، زمان حیاتی برای جهان است، چراکه تکلیف برخی بازارها تا حدودی مشخص می‌شود.»

نگرانی در خصوص قطع یا کندی انتقال منابع نفتی از خلیج فارس هزینه‌های نقل و انتقال انرژی را نیز افزایش می‌دهد. این امر کشورهایی مانند چین را بیشتر از سایرین تحت تاثیر قرار می‌هد. در این راستا چارلی رابرتسون یک اقتصاددان ارشد معتقد است: نگرانی در رابطه با هزینه‌های انرژی بالاتر مرتبط با آشفتگی ژئوپلیتیکی، بارها و بارها در طول دهه گذشته کاهش‌ یافته اما با اقدام اخیر ترامپ هزینه‌های بیشتری متوجه کشورهای جهان خواهد بود. هو لی، اقتصاددان سنگاپوری نیز به بلومبرگ گفت: «اتفاق اخیر اگر به بالا رفتن قیمت نفت بینجامد، می‌تواند منجر به تورم بالا شود. این امر به احتمال زیاد بهبود اقتصادی را از مسیر فعلی خود خارج می‌کند. »

سقوط سهام آسیایی

رخدادهای تروریستی دیروز نه تنها بازار نفت را تحت تاثیر دارد، بلکه شاخص سهام بازار آسیا و وال‌استریت را نیز تحت تاثیر قرار داد به گونه‌ای که اکثر شاخص‌های سهام بازار آسیا یا سقوط یا روند رشد خود را متوقف کردند. در این راستا شاخص سهام S&P در معاملات روز گذشته هنگ‌کنگ 0.7 درصد سقوط کرد. شاخص MSCI آسیا که به بالاترین رقم از ژوئن 2018 رسیده بود در پی خبر ترور سردار سلیمانی 0.26 درصد کاهش یافت. شاخص CSI 300 چین نیز که بهترین عملکرد را در سال 2019 داشت در پی این خبر 0.25 درصد افت داشت. از سوی دیگر شاخص‌های سهام وال‌استریت نیز دستخوش تغییراتی شد. در این راستا‌، شاخص VIX که نوسان قیمت سهام را نشان می‌دهد، بیشترین میزان افزایش را از آگوست سال ۲۰۱۹ داشت. شاخص سهام استاکس اروپا هم ۶۰۰ واحد کاهش پیدا کرد.

کاهش ارزش اوراق قرضه امریکایی

اوراق قرضه دولتی دلاری که در عراق منتشر شده بود؛ در معاملات روز گذشته کاهش ارزش پیدا کرد. اوراق قرضه دلاری عراق که قرار بود در سال 2023 بازخرید شود، بیشترین کاهش قیمت را تجربه کرد. به گزارش موسسه ریفینیتیو، در حال حاضر ارزش اوراق قرضه دلاری عراق به کمترین میزان طی چند هفته گذشته رسیده است. ارزش دلار در برابر ین ژاپن که یکی از ارزهای امن جهان به شمار می‌آید نیز با 0.4 درصد کاهش به 108.14 واحد رسید که کمترین ارزش در دو ماه اخیر است. ارزش یورو هم به پایین‌ترین حد در هفته گذشته، معادل 120.63 رسید.

رشد بازار طلا پس از 4 ماه

بازار طلا نیز به دنبال تحولات منطقه‌ای، به رکورد 4 ماهه خود نزدیک شد. قیمت خرید نقدی هر اونس طلا به بالاترین قیمت از سپتامبر سال گذشته میلادی تاکنون رسید. قیمت خرید هر اونس طلا با 0.84 درصد جهش به 1542 دلار نزدیک شد. قیمت پیش‌خرید هر اونس طلای امریکا هم بیش از یک درصد جهش کرد تا به ۱۵۴۳.۲۰ دلار برسد.