به بهانه 81 سالگی راهآهن سراسری: اتصال شمالبهجنوب در 6 سال
چهارم شهریورماه 1317، راهآهن شمال و جنوب به یکدیگر متصل شده و راهآهن سراسری ایران متولد شد. این اتفاق با محکم کردن آخرین پیچ و مهره ریل در ایستگاه چشمه سفید اراک به دست پهلوی اول صورت گرفت تا نخستین قطار از بندر شاهپور (ماهشهر فعلی) به سمت تهران و شمال روانه شود.
کد خبر: 195131 |چهارم شهریورماه 1317، راه آهن شمال و جنوب به یکدیگر متصل شده و راه آهن سراسری ایران متولد شد. این اتفاق با محکم کردن آخرین پیچ و مهره ریل در ایستگاه چشمه سفید اراک به دست پهلوی اول صورت گرفت تا نخستین قطار از بندر شاهپور (ماهشهر فعلی) به سمت تهران و شمال روانه شود. با این رخداد، طول خط آهن ایران به هزار و 394 کیلومتر رسید. هزینه ساخت این راه آهن، 2 میلیارد ریال معادل 25 میلیون پوند برآورد شده بود که گفته می شود از محل مالیات بر قند و شکر و دریافت مالیات از تاجران و فعالان اقتصادی ایرانی این پول فراهم شده است.
این مجموعه حاوی عکس هایی تاریخی از بهره برداری راه آهن سراسری و اتصال راه آهن جنوب به راه آهن شمال است.
تهیه و تنظیم: مسعود یوسفی
برای دیدن عکس ها با ابعاد واقعی، روی آنها کلیک کنید
-
دانمارکیها
کمپانی دانمارکی کمپ ساکس برای ساخت راه آهن سراسری ایران انتخاب شد. حسنعلی منصور وزیر فواید عامه، یورگن ساکسیلد رییس این کمپانی را را در سال 1307 به تهران فراخواند و این فرد در جلسه ای با حضور شاه، عنوان کرد که راهآهن سراسری در ۶ سال می سازد. البته در این جلسه تاکید شد که کمپانی کمپ ساکس راهآهن را نمیسازد بلکه اندازهگیریها را انجام میدهد و گذرگاه راهآهن را تعیین میکند. سرانجام قرارداد در روز ۸ اردیبهشت ماه سال ۱۳۱۲ با کمپانی کمپ ساکس بسته شد تا پروژه ساختن راهآهن سراسری ایران را به پایان برسانند.
-
ساکسیلد
ساکسیلد برای ساخت راه آهن سراسری ایران با کمپانیهای ایرانی، ایتالیایی و آلمانی، فرانسوی، انگلیسی، سوئدی، بلژیکی و یونانی قرارداد بست. در کنار مهندسین خارجی 55هزار کارگر ایرانی در ساختن راه آهن سراسری ایران یاری کردند. در کنار کارگران ایرانی بزرگترین گروه 2هزار کارگر ایتالیایی بودند که برای خوراک آنها کارخانه اسپاگتی سازی در ایران به راه انداخته شد.
-
سه خط طلا
شاهکار مهندسی و معماری راه آهن سراسری، موسوم به «سه خط طلا» است. مهندسان دانمارکی پس از تهیه نقشه راه آهن شمال، متوجه شدند که راهآهن باید از روستای عباسآباد (که بعدها به ورسک تغییر نام داد) عبور میکرد و قطار پس از عبور از روستای ورسک باید با طی مسافت ده کیلومتر و نیز ۶۰۰ متر صعود، از کوهستان عبور و به سمت تونل گدوک حرکت میکرد که حرکت در چنین شیب تندی برای قطار ناممکن بود.
-
سه خط طلا
مهندسان تصمیم گرفتند مسیر را به شکل سه پله بر روی دامنه کوه اجرا کنند که به سه خط طلا معروف شد. طراحی این خطوط به جهت کم کردن شیب و افزایش ضریب قدرت لوکوموتیوها در نظر گرفته شده است که برای ایرانیان ارزشی به مراتب بیشتر از طلا دارد. از این رو به این سه حط راه آهن که بالای یکدیگر قرار دارند به اصطلاح سه خط طلا می گویند.
-
رابسویچ
روزنامه اطلاعات در تاریخ پنجم اردیبهشت 1315 با مهندسی اتریشی به نام لادیسلاوس فون رابسویچ (L. Von Robcevidc) مصاحبه کرده و وی را مهندس طراح پل ورسک خوانده است. در مصاحبه خود با خبرنگار روزنامه اطلاعات میگوید: «روزی که این مدل را برای احداث پل ورسک تهیه کردم مهندسان دیگر با نظر حیرت به آن نگریسته و اجرای نقشه و احداث آن را در شمار یکی از فتوحات علم مهندسی به حساب آوردند. امروز که این پل احداث گردیده همه من و رفقایم را تحسین میکنند و آن را در شمار بهترین پلهای قشنگ و شاهکار مهندسی میدانند.»
-
هانس ناتر
سرپرستی مهندسان محاسب و طراح پل ورسک برعهده هانس اتو ناتر (Hans Otto Nater) مهندس سوئیسی بودهاست که در طراحی و احداث پل و ایستگاه راهآهن برن سوئیس نقش داشت. هانس ناتر (۱۸۵۶–۱۹۵۴. م) نابغه ریاضی و پلسازی، فارغالتحصیل دانشگاه پلی تکنیک زوریخ سوئیس بود که طراحی و انجام محاسبات پلهای راهآهن سراسری ایران و نیز پل ورسک توسط گروهی از مهندسان تحت نظارت او انجام شد.
-
پل ورسک
پل ورسک در سال ۱۳۱۵ به بهرهبرداری رسید. این پل که راهآهن سراسری تهران ـ شمال را به هم متصل میکند در ارتفاع ۱۱۰ متری از ته دره با دهانه ۶۶ متری و با وسایلی ابتدایی ساخته شد و در شمار مهمترین آثار فنی مهندسی راهآهن شمال ایران محسوب میشود که در مهرماه ۱۳۵۶ با شماره ۱۵۳۴ ثبت آثار ملی شدهاست. در حال حاضر قطارهای مسافری تهران-ساری و تهران-گرگان و قطارهای باری و سوختی پس از گذشت نزدیک به 80 سال هر روز چندین مرتبه از روی آن میگذرند.
-
سد دز
ایستگاه راهآهن در کنار رود دز . راهآهن جنوب از صالحآباد نزدیک به شهر دزفول آغاز میشد. راهآهن جنوب میان بروجرد و صالحآباد در کنار رود دز از میان کوهها و صخرههای پولادین ساخته شد. در این راه ۱۵۰ کیلومتری بیش از ۱۵۰ تونل که رویهم رفته درازای آنان ۶۰ کیلومتر میشود کنده شد تا راهآهن بتواند از میان کوههای سخت و درههای تنگ بگذرد.
اخبار مرتبط