◄ بال کامپوزیتی؛ صرفه اقتصادی و دوستدار محیط‌زیست

اخیراً یکی از زیرمجموعه های بمباردیر که با تمرکز بر ساخت بال در انگلیس و ایرلند شمالی تأسیس شده است موفق شد تا یکی از معتبرترین جوایز در حوزه مهندسی را از آن خود سازد. زیرمجموعه ای که از مجموع قابل توجهی از شرکت های فعال در صنعت هوایی با مرکزیت بلفاست تشکیل و در طول سالیان اخیر با نوآوری های متعدد در حوزه ساخت بال کامپوزیتی ضمن تأمین نیاز کارخانه های سازنده هواپیما و در نهایت اخذ جایزه پر ارزشی در حوزه مهندسی گردیدند.

اخذ این جایزه که نشان از توجه جامعه بزرگ مهندسی به اقدامات پیشرفته در صنعت هوایی است؛ بی شک نور امید و تقویت کننده صنایع مهندسی در مقابل شرایط نه چندان مطمئن و کم ثباتی است که در پی سیاست های ترامپ علیه مصنوعات کانادایی و در رأس آن ها واردات هواپیماهایC series  به آمریکا و نیز جدا شدن انگلیس از اتحادیه اروپا و تبعات ناشی از احتمال جدایی ایرباس از همکاری با شرکت موردنظر ما است؛ شکل گرفته است. اعطای جایزه مک روبرت به خاطر نوآوری در طراحی بال هواپیما از مواد ترکیبی که منجر به کاهش ده درصدی وزن بال هواپیما و کاهش چشمگیر مصرف سوخت می گردد صورت پذیرفت...

این جایزه معروف توسط آکادمی سلطنتی مهندسی انگلیس یا همان آکادمی ملی مهندسی انگلیس با هدف رونق و پیشرفت مهندسی و تأثیر مثبت و سازنده آن در رونق زندگی عموم و از سال 1969 به برندگان آن اعطا می گردد که امسال نام بمباردیر در فهرست برندگان این جایزه ثبت شده است. شرکت بمباردیر برای اولین بار در سال 2013 موفق به ساخت بال با استفاده از مواد ترکیبی در آن شد و با استفاده از روش تزریق رزین؛ توانست عملیات ساخت بال را با انرژی و وزن کمتری نسبت به دیگر شیوهای ساخت بال کامپوزیتی به سرانجام برساند. این فناوری نوآورانه موجب کاهش آلودگی های ناشی از سوخت و به خصوص دی اکسید کربن گردید و امیدواری جدیدی در دل طرفداران محیط زیست و دوستداران مقابله با تغییرات اقلیمی پدید آورد.

کامپوزیت در تعریف ساده به موادی گفته می شود که از ترکیب دو یا چند ماده با خواص فیزیکی، شیمیایی یا مکانیکی گوناگون ساخته شده باشد. این ماده مدرن چند سالی است که نقش پررنگی در انواع صنایع از مکانیک و رباتیک تا حتی ساختمان و پزشکی داشته است. ماده کامپوزیتی که در اصطلاح انگلیسی Composition Material یا Composite نامید می شود، ماده ای است که از دو یا چند ماده دیگر تشکیل شده و خواص فیزیکی و شیمیایی متفاوتی نسبت به موادتشکیل دهنده خود دارد. مواد تشکیل دهنده ی کامپوزیت ها که عموماً با نام زمینه (Matrix) و الیاف (Fiber) شناخته می شوند، پس از تشکیل ماده ی جدید کاملاً از هم جدا می مانند و به همین دلیل،  کامپوزیت  با آلیاژ متفاوت است. کامپوزیت ها به دلایل گوناگون در صنایع استفاده می شوند: وزن کم، قیمت پایین و استحکام بالا نسبت به مواد سنتی، برخی از این دلایل هستند. بال های جدید کامپوزیتی عملاً رویکرد جدیدی را در طراحی هواپیماها ایجاد کرده است و استفاده از مواد مرکب در ساخت سازه های هواپیما و به خصوص بال این امکان را به طراحان می دهد تا متناسب با انعطاف پذیری بالا در سرعت های مختلف؛ محدودیت های ناشی از شرایط خاص در آلیاژهای فلزی را پشت سر بگذراند.

البته موفقیت بمباردیر خیلی هم ارزان به دست نیامده است و حاصل سرمایه گذاری پانصد و بیست میلیون پوندی بمباردیر در برنامه نوسازی بال است. فراموش نکنیم شاید این رقم حتی بزرگ ترین رقم سرمایه گذاری در ایرلند شمالی باشد. برنامه ارتقاء فناوری ساخت بال بمباردیر توانسته است 200 شرکت انگلیسی و ایرلندی را درگیر زنجیره ارزش خود نماید. البته همه شرایط هم خیلی مساعد به نظر نمی رسد چون ایرباس به عنوان مشتری بزرگ این گونه بال ها؛ از برگزیت به عنوان عاملی در قطع این فرآیند یاد می کند.

آقای گیوم فاری یکی از مدیران ایرباس اذعان دارد که این کارخانه تمایل شدیدی برای باقی ماندن در این پروژه دارد اما یکی دیگر از مدیران ایرباس به نام آقای تام اندرز به برگزیت به عنوان یک عامل بی نظمی در این فرآیند اشاره می کند. دکتر سو دام رئیس داوران آکادمی ملی مهندسی انگلیس؛ نوآوری بمباردیر را ستایش می کند و می افزاید تحسین بمباردیر به خاطر آن است که چطور یک فناوری نوآورانه در ساخت بال می تواند به بهبود شرایط آب و هوایی در سرتاسر دنیا کمک کند. وی می افزاید امیدوار است در این دوران کم ثباتی اقتصادی؛ جایزه مذکور بتواند به شناسایی جهانی طرح و طراح و قدردانی از عملکرد بمباردیرکمک کند.