◄ رویای دست‌نیافتنی خرید خانه

افزایش تورم در بخش مسکن در سال گذشته سبب شد تا فاصله بسیاری بین درآمد میانگین مردم و قیمت مسکن به وجود آید. این فاصله به حدی زیاد شده که تقریباً خانه‌دار شدن به یک رؤیا بدل شده است.

به گزارش تین‌نیوز به نقل از انتخاب، براساس گزارش وزارت راه‌وشهرسازی در سال ۹۳، سال‌های ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۱ بیشترین طول دوره انتظار برای مسکن دار شدن خانوارهای ایرانی بود، به‌طوری‌که در سال ۱۳۸۹، هر خانوار ایرانی با ذخیره یک‌سوم درآمد خود برای خانه‌دار شدن باید ۳۵ سال انتظار بکشد و این میزان در سال ۹۰ با افزایش درآمد به ۳۳ سال و در سال ۱۳۹۱ با افزایش قیمت مسکن به ۳۶ سال رسید.

طبق آمار قیمت مسکن در یک‌سال گذشته 100درصد افزایش‌یافته و با توجه به افزایش دستمزدها به میزان میانگین نرخ تورم یعنی 20 درصد، قیمت مسکن از تورم پیشی گرفته و یک خانوار ایرانی برای تهیه مسکن به 40سال پس‌انداز نیاز خواهد داشت.

خانوارهای ایرانی براساس آمار عملکردی وزارت راه‌وشهرسازی در سال ۱۳۹۱ اگر تمام درآمد سالانه خود را ذخیره کنند، ظرف ۱۲ سال خانه‌دار خواهند شد و با ذخیره یک‌سوم حقوق خود باید برای خانه‌دار شدن ۳۶ سال انتظار بکشند.

شاخص دسترسی به مسکن شهری برای یک واحد نمونه ۱۰۰ مترمربعی با ذخیره تمام حقوق سالانه خانوار در سال ۱۳۷۶ پنج سال بوده است که این شاخص در سال ۱۳۸۳ نیز پنج سال و در سال ۷۶ به شش سال رسیده است.

گزارش دیروز بانک مرکزی که متوسط قیمت مسکن در تهران را ۱۱ میلیون و ۲۷۰ هزار تومان است نشان داد که باید مدت انتظار برای خرید یک واحد مسکونی را بیش از ۴۰ سال درنظر گرفت و آن را تائید کرد.

شاخص دسترسی به مسکن شهری براساس درآمد خانوار و قیمت مسکن طی هرسال بنا بر گزارش‌های هزینه-درآمد مرکز آمار ایران و گزارش‌های آماری دفتر برنامه‌ریزی و اقتصاد مسکن تهیه‌شده است و به عبارتی در سال ۱۳۷۱ هر خانوار ایرانی با محاسبه قیمت یک واحد نمونه ۱۰۰ مترمربعی به ارزش ۲۱۷۰۰ هزار ریال و درآمد ۳۵۴۱ هزار ریال طول دوره انتظار (ذخیره یک‌سوم درآمد سالانه خانوار) ۱۸ سال بوده است که در سال ۱۳۷۶ با افزایش درآمد به ۱۲۱۱۶ هزار ریال و قیمت مسکن ۵۹۷۰۰ هزار ریال طول دوره انتظار به ۱۵ سال رسیده است.

انتظار بیش از ۴۶ سال درصورت تغییر نکردن قیمت مسکن

مهدی روانشادنیا کارشناس مسکن در مورد اینکه آیا می‌توان با پس‌انداز صاحب مسکن شد، گفت: اگر متوسط قیمت یک مترمربع مسکن که به‌تازگی از سوی بانک مرکزی منتشرشده را ۱۱ میلیون تومان درنظر بگیریم، اگر یک متقاضی بخواهد یک واحد مسکونی ۷۵ متری خریداری کند، باید حدود ۸۲۵ میلیون تومان پرداخت کند، حال اگر حداقل حقوق ۱،۵ میلیون تومان درنظر گرفته شود، باید بیش از ۴۶ سال درصورت تغییر نکردن قیمت مسکن انتظار و پس‌انداز کند تا صاحب مسکن شود.

او افزود: به‌هرحال مکانیسم‌های تأمین منابع مالی و تسهیلات شاید به‌نوعی بتواند به خانه‌دار شدن کمک کند، اما سقف کنونی تسهیلات مسکن پاسخگوی خرید مسکن نیست و پوشش چندان مناسبی در شهرهای بزرگ برای خرید نمی‌دهد.

هرچند اسلامی وزیر راه‌وشهرسازی روز گذشته در پاسخ به این سؤال خبرنگاری که پرسید، آیا با توجه به رشد قیمت مسکن پس‌انداز هنوز هم می‌تواند مردم را صاحب مسکن کند، نکته جالبی مطرح کرد و گفت: با بلیت بخت‌آزمایی که نمی‌توان صاحب مسکن شد و پس‌انداز که از گذشته بوده می‌تواند در خانه‌دار کردن مردم کمک کند.

۲ راهکار برای کاهش دوره انتظار مسکن و کاهش شاخص دسترسی به مسکن

ایرج رهبر، نایب‌رئیس انجمن انبوه‌سازان تهران دو راهکار را برای کاهش دوره انتظار مسکن و کاهش شاخص دسترسی به مسکن پیشنهاد کرده و می‌گوید: افزایش قدرت خرید، نه با افزایش سقف تسهیلات و کاهش قیمت مسکن دو راهکاری است که دولت می‌تواند برای بهبود وضعیت بازار مسکن اتخاذ کند.

او معتقد است که کاهش قیمت مسکن تنها درصورتی اجرایی خواهد شد که دولت با ارائه تسهیلات به انبوه‌سازان، تولید مسکن در کشور را افزایش دهد. به‌عبارت‌دیگر، با توجه به اینکه درحال‌حاضر برای پاسخ به تقاضای مسکن در کشور، باید سالانه یک‌میلیون واحد مسکونی تولید شود، درنتیجه نیاز است، دولت ابتدا با ارائه تسهیلات ازجمله زمین ارزان‌قیمت و سایر تسهیلات ارزان، زمینه افزایش تولید مسکن را فراهم کند.

بیت‌الله ستاریان کارشناس مسکن نیز معتقد است که برای جبران کسری میان عرضه و تقاضای بازار مسکن، برنامه درازمدتی نیاز است که باید براساس آن زمینه تولید متناسب با تقاضا آغاز شود. برای اجرای این طرح باید همه ابزارهای مالی در اختیار مسکن و بخش‌خصوصی قرار داده شود.

پس‌انداز کردن برای خرید مسکن که در دولت یازدهم با تأسیس صندوق پس‌انداز مسکن با سقف پرداخت ۸۰ میلیون تومان آغاز به کارکرد، شاید در همان سال ۹۳ می‌توانست تا ۵۰ درصد قیمت یک واحد مسکونی متوسط را پوشش دهد، اما حال با توجه به رشد لجام‌گسیخته مسکن که از شرایط اقتصادی تأثیر گرفته است، نشان می‌دهد، حتی مکانیسم تأمین منابع مالی هم نمی‌تواند در کنار پس‌انداز به متقاضیان مسکن کمک کند.

داده‌های آماری (گزارش روز گذشته بانک مرکزی در خصوص قیمت مسکن مؤید این موضوع است) نشان می‌دهد که در گروه هدف این برنامه (خانوارهای فاقد مسکن ملکی) پس‌انداز قابل‌ذکری وجود ندارد که با سپرده‌گذاری حتی در صندوق پس‌انداز مسکن که کفاف و پوشش کمتر از ۲۰ درصدی قیمت یک واحد مسکونی را در تهران می‌دهد، بتوانند فرایند خرید مسکن را آغاز کنند که آمارهای اقتصادی بانک مرکزی در این مورد کاملاً واضح است.

«شاخص دسترسی به مسکن» از نسبت متوسط قیمت مسکن به متوسط درآمد سالانه خانوار به دست می‌آید. پس اگر یک خانوار در شرایطی تمام درآمد خود را به‌طور کامل پس‌انداز کند، در سال ۱۳۹۱ می‌توانست ظرف ۱۲ سال خانه‌دار شود، پس در یک شرایط طبیعی (با توجه به مخارجی که دارد) اگر یک‌سوم درآمد خود را ذخیره کند برای خرید یک‌خانه باید ۳۶ سال انتظار می‌کشید که عدد ۳۶ به «طول دوره انتظار» تعبیر می‌شود.