◄ ۵ پیشنهاد برای بهبود رویکردهای بندری و دریایی
حملونقل دریایی دارای نقش اساسی در اقتصاد و تجارت کشورها است.
حملونقل دریایی دارای نقش اساسی در اقتصاد و تجارت کشورها است؛ اولین کارکرد حملونقل دریایی اثر آن بهعنوان یک فعالیت اقتصادی بر توسعه اقتصادی و ایجاد اشتغال بوده و بخش حملونقل دریایی، هممانند سایر فعالیتهای اقتصادی مجموعهای از فعالیتهای دریایی و بندری را شامل میشود که با ارائه خدمات مختلف، ارزشافزوده ایجاد کرده و بخشی قابلتوجهی از تولید ناخالص داخلی و اشتغال در کشور را تشکیل میدهد. علاوه بر این کارکرد دیگر بخش حملونقل دریایی، فراهم کردن یکی از کلیدیترین زیرساختهای اقتصادی برای رشد سایر بخشهای اقتصاد است.
نقش بنادر در وضعیت تجاری کشور
طبق آمارهای رسمی بنادر کشور حدود ۹۰درصد از واردات و صادرات را به عهدهدارند و در توسعه تجارت خارجی نقش بسیار اساسی داشته و با رعایت استانداردهای عملیاتی حتی در تنگناهای تحریم توانستهاند نقش حیاتی خود را ایفا کنند که به همین دلیل نیز پیکان تحریمها، بنادر کشور و شرکتهای کشتیرانی ایرانی و خارجی متردد به بنادر ایران را هدف قرار داده است.
اگر نقش صادرات و واردات را برای بنادر قایل باشیم کاملا به بیراهه خواهیم رفت چراکه نقش بنادر از جنبههای گوناگون در تجارت داخلی و خارجی، لجستیک، مدیریت زنجیره تامین، رشد اقتصادی، زیرساختهای حملونقل و ایجاد ارتباط بهینه با سایر مدهای حملونقل قابلبررسی و تفسیر است.
بخش حملونقل بهطورکلی عامل مهمی درزمینه توسعه متوازن اقتصاد ملی و منطقهای است و تاثیر زیادی بر ادغام بازرهای ملی در بازارهای اقتصادی جهانی دارد و ایران دارای تاریخ بسیار غنی در تجارت از طریق دریاست. بنادر نقشهای گوناگونی دارند و در سطوح اقتصاد محلی، ملی و بینالمللی فعالیتهای اقتصادی مهم و تاثیر گذاری را در مناطق ساحلی کشور انجام میدهند.
گستردگی این فعالیتهای اقتصادی وابستگی معناداری با شعاع دامنه پیشکرانه و پسکرانه بنادر دارد و هرچه میزان نقاط تولید و مصرف کالاها از بندر فاصله بیشتری داشته باشد، بندر به زیرساختهای توسعهیافته و بهروزتر و سبد خدماتی کاملتری نیازمند و این به معنای تولید اشتغال در سطح بالاتر و تعامل بیشتر با مبادی و مقاصد بار و مسافر است که برای اقتصاد کشور مزایای مختلفی دارد.
بنادر بهعنوان تامین کننده عمده مشاغل، نهتنها به عملکرد اقتصادی بلکه به بهبود وضعیت اجتماعی کشور کمک میکنند و از جهت اقتصاد ملی برای حمایت از فعالیتهای اقتصادی در کشور نیز بسیار مهم هستند چراکه در سنتیترین حالت فعالیت خود، بهعنوان یک ارتباط مهم بین حملونقل دریایی بهعنوان ارزانترین نوع حملونقل دسترسی بهتمامی نقاط کشور را میسر میسازند.
اثر استقرار صنایع در نزدیکی بنادر
حال در نظر بگیرید صنایعی که به یک روش امن و ارزان برای صادرات کالاهای آماده و واردات مواد خام نیاز دارند نیز در نزدیکی بنادر و یا در محل بنادر مستقر شوند و یک پله بالاتر اینکه فرض کنید کارخانجات صنعتی و ارائهدهندگان خدمات لجستیکی خارجی در این مناطق مسقر شوند؛ بهطور حتم گامبهگام اثرات بسیار شگرفی در توسعه کشور، منطقه و در صورت ارتباط مطلوب بینالمللی حتی تاثیرات جهانی خواهند داشت. به همین دلیل است که اکثر صنایع در جهان در نوارهای ساحلی و یا در نزدیکی بنادر اصلی قرار دارند و به نوبه خود، بر زندگی کارکنان و ذینفعان غیرمستقیم تاثیر می گذارند.
نقش بنادر بهعنوان مراکز یکپارچه کننده خدمات لجستیک در توسعه و توزیع پایدار کالا در مناطق شهری نیز بسیار حائز اهمیت است. بنادر بهعنوان مراکز تدارکاتی یکپارچه و دارای فضاهای اجتماعی و اقتصادی چندمنظوره، عناصر کلیدی سیستم حملونقل کشور و جهان هستند و وظایف و خدمات لازم را برای کارکرد بهتر زنجیرههای تامین انجام میدهند و قادر هستند به لحاظ اهمیتی که در بین حلقههای زنجیره تامین دارند کلیه حلقههای دیگر را در راستای توزیع بهینه کالا از مکانهای تولید به مکانهای مصرف مدیریت کنند؛ بنابراین توسعه بنادر فعالیتی چندمنظوره و چندبعدی است که بر گسترش دامنه خدمات متمرکز است، درواقع لجستیک مدیریت کالا و جریان اطلاعات از منبع مواد خام تا تحویل کالای تمامشده به مصرفکنندگان را به عهده میگیرد و نقش بندر در تدارکات و توزیع نیز بسیار حائز اهمیت است چراکه علاوه بر عملکرد حملونقل متعارف دریایی، در حال حاضر بنادر در سازماندهی حرکت محمولهها (بهویژه محموله کانتینری) نیز درگیر هستند.
نقش بنادر از عملکرد سنتی خود در زمینه حملونقل کالا، عملکرد تجاری و عملکرد صنعتی، اکنون به توسعه عملکرد لجستیک و توزیع ارتقا یافته است و آنچه در این برهه از زمان برای کشور اهمیت دارد آن است که در شرایط حاضر نهتنها تسلیم اوضاع اقتصادی نشویم بلکه فرصت خوبی پدیدآوریم تا کمبودها را نیز جبران کنیم و اتصالات و ارتباطات بنادر با دیگر شقوق حملونقل و دیگر سازمانهای ذیربط را بهبود ببخشیم.
رویکرد سازمان بنادر و دریانوردی چگونه باشد؟
رویکرد سازمان بنادر در جهت بهبود وضعیت بنادر و سواحل کشور چگونه باید باشد؛ سوالی که باید به آن اینگونه پاسخ داد که در سالهای اخیر به دنبال سیاستگذاریهای دولت در بخش دریایی تحولات مؤثری در حوزه بنادر کشور رخداده است. خرید تجهیزات استراتژیک بندری و دریایی، تجهیز بنادر شهیدرجایی و چابهار ازجمله این اقدامات به شمار میآید.
سرمایهگذاری در بندر چابهار بهعنوان تنها بندر اقیانوسی کشور بهعنوان یکی از اقدامات راه گشا مطرح بوده و حتی اخیرا نیز این بندر از تحریمها مصون مانده و بهعنوان بندری که قابلیت برخورداری از نقش ملی دارد، از پتانسیلهای بالایی برخوردار است و میتواند فرصتهای مناسب اقتصادی را برای کشور ایجاد کند.
طرح ICZM؛ به پهنهبندی سواحل کشور پرداخته و پتانسیلهای بالقوه خطوط ساحلی را به تصویر میکشد که در سالهای اخیر به انجام رسیده است. علاوه بر این در سالهای آینده باید سازمان بنادر و دریانوردی بهعنوان مرجع متولی اداره بنادر بازرگانی کشور برنامهریزیهای لازم را جهت افزایش ظرفیت کانتینری بنادر کشور از طریق احداث فاز سوم طرح توسعه بندر شهیدرجایی انجام دهد و برای استفاده از توان اپراتورهای بینالمللی، نرمافزارهای شرکتهای بزرگ، تجهیزات بهروز و تکنولوژی های کارآمد سیاستگذاریهای لازم را داشته باشد. درعینحال احداث بنادر جدید برای ارتقای ظرفیت، سرمایهگذاری در زمینه بازاریابی، رقابت منطقهای و فرا منطقهای و همکاریهای بینالمللی از دیگر وظایف سازمان بنادر و دریانوردی است.
۵ پیشنهاد
رویکرد اول؛ هرچند اقتصاد بنادر و فضای حاکم بر آنها را نمیتوان از فضای کسبوکار و اقتصاد کشور جدا کرد اما لازم است در گام اول از سیاستهایی که برای توسعه بنادر در پیشگرفته میشود و درواقع در سرلوحه آنها رقابتپذیر ساختن بنادر کشور قرار گیرد، بهره برد؛ این به معنای آن است که باهدف بارزتر شدن نقش غیردولتیها در فعالیتهای بندری، رابطه بین بخش دولتی و بخش غیردولتی مورد تجدیدنظر قرار گیرد.
رویکرد دوم؛ با توجه به پسکرانه با شعاع بسیار طولانی، بنادر کشور طی سالهای آتی باید موردتوجه قرار گیرند و اتصال بنادر به ریل توسعه یابد. طی سال گذشته علیرغم کاهش ترافیک بنادر با هماهنگیهایی که انجامشده بهطور متوسط سهم ریل از ترافیک بنادر ۵ درصد افزایش یافت، این مسئله نشان میدهد بنادر ایران استعداد بالایی برای بهرهبرداری از ریل دارند و حمل ریلی به نقاط دوردست پسکرانه در داخل و یا خارج از کشور میتواند در مقایسه با سایر بنادر منطقه به یک مزیت رقابتی بسیار حائز اهمیت تبدیل شود.
رویکرد سوم؛ با ایجاد یکپارچگی در حملونقل، استفاده از مدیریت صحیح حملونقل چندوجهی رویکرد دیگری است که سازمان بنادر و دریانوردی باید در سالهای آتی با جدیت دنبال کند و با استفاده از این ارتباط موثر بین حملونقل دریایی و زمینی، ناوگان زمینی اعم از ریلی و جادهای مدتزمان کمتری را در بنادر صرف کرده و بیشترین زمان را در سفر بین بنادر و مبادی و یا مقاصد طی و بهاینترتیب در بهرهورتر شدن اقتصاد ملی سهم بالایی ایفا کند.
رویکرد چهارم؛ با استفاده از علوم روز، لجستیک زنجیرههای تامین که یکی از حلقههای آنها در بنادر قرار دارند از یکپارچگی برخوردار شده و نهایتا قیمت نهایی مصرفکننده برای کالاهای کابوتاژی، صادراتی، وارداتی، ترانزیتی و ترانشیپی کاهش پیدا میکند. لجستیک بندری باید به کارکنان بنادر چه در بخش دولتی و چه در بخش غیردولتی آموزش داده شود و کارکنان بنادر باید متوجه باشند که امروزه مسئولیت آنها به خارج از بنادر منتقلشده است و در کل زنجیره تامین باید بهعنوان مهمترین حلقه زنجیره تامین، مدیریت لجستیکی را بر عهده گیرند.
رویکرد پنجم؛ در سالهای آتی بنادر جدیدی باید در کشور ساخته شوند، بنادری خارج از تنگه هرمز با بهرهمندی از آبخور طبیعی، رسوبگذاری پایین و استعداد دسترسی به پیشکرانه و پسکرانه بسیار وسیع باشند. بندر شهید رجایی بهعنوان بزرگترین بندر کانتینری کارکرد خاص خود را داشته و بنابراین برای بهرهمندی از سواحل بینظیر شمال خلیجفارس خصوصا نقاط واقعشده در سواحل مکران و برای رقابت جدی با بنادر منطقه باید به دنبال ساخت بندر جدید دیگری در خلیجفارس بود تا ظرفیتهای دریایی ایران مطابق با آخرین استانداردها و فنآوریها توسعه پیدا کند.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمیکند.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.