شهر فرودگاهی امام در گذر تاریخ/قسمت چهل و ششم

در کشور جمهوری اسلامی ایران فرودگاه‌های متعددی احداث و مورد بهره‌برداری قرار گرفته‌اند که از جمله آنها فرودگاه امام خمینی (ره) است که به‌عنوان یک فرودگاه بین‌المللی در کنار پایتخت کشور واقع شده است. رسیدن شهر فرودگاهی امام به شکل فعلی، به دلایلی حدود ۵ دهه طول کشیده است، بنابراین بیان سابقه احداث و بهره‌برداری آن در طول حدود نیم قرن، علاوه بر ثبت در تاریخ می‌تواند چراغ راه آیندگان قرار گیرد.

اگرچه آغاز احداث و بهره‌برداری این فرودگاه به سال‌های قبل از انقلاب اسلامی باز می‌گردد، ولی عمده عمر طولانی خود را در دوران پس از انقلاب اسلامی گذرانده است و در‌این‌راستا با توجه به تغییرات متعدد در سطح وزات راه و ترابری و ریاست سازمان هواپیمایی کشوری، شاهد تحولات و فراز و نشیب‌های زیادی بوده است زیرا با هر تغییر و جابه‌جایی مدیران و به تبع آن سیاست‌ها و خط مشی‌ها، در کند یا تند شدن فرایند احداث و بهره‌برداری این پروژه تأثیر قابل توجهی ایجاد شده است.

 از‌همین‌رو علیرضا منظری با توجه به اینکه در دوران خدمت خود در سازمان هواپیمایی کشوری از نزدیک در جریان این فراز و نشیب‌ها بوده، تصمیم گرفته تا گوشه‌هایی از روند این فعالیت‌ها را به رشته تحریر درآورد و برای قسمت‌هایی از آن نیز از اطلاعات دیگران بهره ببرد. به گفته این کارشناس ارشد حوزه هوایی، در این مجموعه به هیچ‌وجه تجزیه‌وتحلیل در نظر نبوده و نگارنده صرفاً در پی گردآوری مطالب بر حسب تاریخ انجام بوده است و فقط در برخی موارد به‌ناچار گلایه‌مندی‌های رایج را ذکر کرده است.

حال تین نیوز در صدد است تا بخش‌هایی از این کتاب منتشرنشده (در دست انتشار) را برای معرفی این ابرپروژه به تدریج در قالب تاریخ شفاهی سازمان هواپیمایی کشوری در اختیار مخاطبان قرار دهد. در همین راستا دپارتمان تاریخ شفاهی موسسه مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی تین آمادگی خود را جهت مصاحبه با پیشکسوتان حوزه حمل و نقل هوایی کشور و ثبت تاریخ شفاهی این صنعت، اعلام می‌دارد.

قسمت چهل و ششم:

در پایان مذاکرات تفاهم‌نامه‌ای میان مجری طرح فرودگاه امام‌خمینی (ره) و شرکت «تپ آکفن» ترکیه در سال ۱۳۸۲ (ماه سپتامبر ۲۰۰۳) و در چارچوب مفاد بند «ل» تبصره ۲۱ قانون بودجه کل کشور امضا شد که شرکت «تاو» ابراز تمایل کرد تا مبلغ ۱۹۳ میلیون دلار برای توسعه مرحله دوم فرودگاه امام‌خمینی (ره) شامل پایانه مسافری شماره ۲ با ظرفیت حداقل ۸ میلیون مسافر، ساخت محل عبور مسافر میان دو پایانه، ساخت توقفگاه خودرو با ظرفیت ۱۵۰۰ موقعیت، آماده‌سازی توقفگاه هواپیما، ساخت هتل با ظرفیت ۱۸۲ اتاق، پایانه بار هوایی با ظرفیت ۶۰ هزار تن، ساختمان مرکز آماده‌سازی غذا برای پذیرایی هوایی با حداقل ۴ هزار و ۲۰۰ مترمربع و تسهیلات خدمات پشتیبانی زمینی مسافر و بار هوایی به‌صورت قرارداد ساخت و بهره‌برداری و انتقال سرمایه‌گذاری کند و قرارداد مدیریت و نگهداری و بهره‌برداری مرحله اول طرح را نیز منعقد کند.

علاوه‌برآن مقرر شد سیاست انتقال پروازها از فرودگاه مهرآباد به فرودگاه امام‌خمینی (ره) از طریق وزارت راه‌وترابری و سازمان هواپیمایی کشوری ابلاغ شود و تمامی طراحی‌ها، نقشه‌ها، مشخصات فنی هر قسمت از طرح توسعه پس از تأیید شرکت مشاور «درش» (آلمان) به اجرا درآید. درنهایت قرارداد ساخت و بهره‌برداری و انتقال بعد از ارائه پیشنهاد و توافق طرفین مورد تصمیم‌گیری قرار گیرد.

نکته قابل‌توجه در تفاهم‌نامه آن است که درصورت بروز اختلاف میان طرفین، مرجع رسیدگی دادگاه‌های ایران و مطابق قانون ایران خواهد بود که این در مقایسه با سایر تفاهم‌نامه‌ها که در بیشتر موارد قانون و دادگاه کشور ثالث را برای رسیدگی به اختلافات تعیین می‌کنند، برتری دارد. در مذاکرات طرفین، زمان امضای قراردادها و همچنین تحویل و واگذاری مرحله اول فرودگاه جدید حداکثر بیست‌وسوم مهرماه ۱۳۸۲ پیش‌بینی شد تا فرودگاه در بهمن‌ماه ۱۳۸۲ راه‌اندازی و به بهره‌برداری رسد.

درنتیجه به‌موازات اتمام برنامه ساخت و بهره‌برداری مرحله اول فرودگاه امام‌خمینی (ره) تفاهم‌نامه مذکور میان طرفین به امضا رسید که اجرای آن نیازمند انجام برخی اقدامات از سوی دستگاه‌های دولتی مانند تصویب سرمایه‌گذاری به‌وسیله سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران، صدور مجوز سرمایه‌گذاری از سوی وزیر امور اقتصادی و دارایی، صدور مجوز شورای اقتصاد، صدور مجوز در مورد اخذ تعرفه‌های متداول برای فرودگاه امام‌خمینی (ره)، اخذ مجوز و مصوبه قانونی برای فرودگاه امام‌خمینی (ره) در رابطه با منطقه ویژه اقتصادی، لغو صدور روادید مسافران خارجی برای ورود از طریق فرودگاه امام‌خمینی (ره) از جانب وزارت امورخارجه بود.  

بنابراین به‌منظور تسریع در اجرای این موارد مقرر می‌شود تا وزارتخانه‌های مربوطه با توجه به اولویت راه‌اندازی مرحله اول فرودگاه امام‌خمینی (ره) اقدامات لازم را انجام دهند.

ادامه دارد