پررنگ کردن نقش تشکل‌های غیردولتی در نظام برنامه‌ریزی شهری

دبیر شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران در نشست بررسی نقش و جایگاه تشکل‌های مردم‌نهاد و مشارکت عمومی در تحقق طرح‌های جامع، گفت: معتقدیم که یکی از حلقه‌های مفقوده جدی در عرصه برنامه‌ریزی شهری عدم حضور تشکل‌های غیردولتی هم در نظام برنامه‌ریزی و هم در سیاست‌گذاری و همچنین در مراحل اجراست که باید برای پررنگ کردن نقش تشکل‌های غیردولتی، گام‌های جدی برداریم.

به گزارش تین‌نیوز به نقل از وزارت راه و شهرسازی، نشست بررسی نقش، جایگاه و امکان‌سنجی تشکل‌های غیردولتی، مردم‌نهاد و مشارکت عمومی در تحقق طرح‌های توسعه و عمران (طرح جامع) با حضور محمدسعید ایزدی دبیر شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران، ایمانی‌جاجرمی عضو هیأت‌مدیره شرکت عمران شهرهای جدید و جمعی از صاحب‌نظران عرصه شهرسازی و معماری کشور در محل سالن جلسات معاونت معماری و شهرسازی وزارتخانه برگزار شد.

در نشست فوق، محمدسعید ایزدی معاون معماری و شهرسازی ضمن تشکر از حضور صاحب‌نظران و شهر سازان و معماران در سلسله نشست‌های معماری و شهرسازی اعلام کرد: به جد معتقدیم که این مجموعه گفتمان سازی‌ها باید ادامه پیدا کند تا ما هم از نظر‌گاهت صاحب‌نظران در مسیر حوزه‌های سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی بهره ببریم و هم اینکه از این طریق بتوانیم با اطلاع‌رسانی و هم راستاسازی، برنامه‌های خود را با همکاری سایر دستگاه‌های مرتبط و همچنین دانشگاهیان و اهالی حرفه پیش ببریم.

دبیر شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران، ادامه داد: نقش تشکل‌های غیردولتی در تحقق طرح‌های جامع برای ما در حوزه معاونت معماری و شهرسازی بسیار حائز اهمیت است. معتقدیم که یکی از حلقه‌های مفقوده جدی در عرصه برنامه‌ریزی شهری عدم حضور تشکل‌های غیردولتی هم در نظام برنامه‌ریزی و هم در سیاست‌گذاری و همچنین در مراحل اجراست که باید برای پررنگ کردن نقش تشکل‌های غیردولتی گام‌های جدی برداریم.

ایزدی تصریح کرد: تنها راه‌حل نجات در همه ابعاد، حضور نهادهای غیردولتی است که مردم را پشت خوددارند.

گفتنی است بخشی از مطالعه فوق تحت عنوان بررسی نقش، جایگاه و امکان‌سنجی تشکل‌های غیردولتی و مردم‌نهاد و همچنین مشارکت عمومی در تحقق طرح‌های توسعه و عمران به شرح زیر اعلام شد:

براساس این گزارش، بررسی نقش، جایگاه و امکان‌سنجی تشکل‌های غیردولتی و مردم‌نهاد و مشارکت عمومی در تحقق طرح‌های توسعه و عمران و ارائه راهکارهای اصلاح و تقویت ساختار و تشکیلات مدیریت شهری به‌منظور استفاده بهینه از ظرفیت‌های فوق مطالعه‌ای است که کارفرمای آن معاونت معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی است و ناظر آن نیز دفتر نظارت بر طرح‌های توسعه و عمران اعلام‌شده است. همچنین مجری طرح بخش جامعه‌شناسی شهری موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران است و مدیر طرح فوق نیز دکتر حسین ایمانی‌جاجرمی است.

مجموعه اقدامات صورت گرفته در این پروژه به گفته تهیه‌کنندگان این پروژه شامل موارد زیر است:

بررسی ۶ سند بالادستی، بررسی تمامی برنامه‌های توسعه قبل و بعد از انقلاب، بررسی ۳ رویکرد اصلی مدیریت شهری پیش از انقلاب، تکمیل ۴۰۰ پرسشنامه، بررسی ۱۶ کتاب درسی، انجام ۱۰ مصاحبه تخصصی و دو مصاحبه کانونی، بررسی ۱۲ پروژه مطالعاتی در حوزه مشارکت در طرح‌های توسعه و عمران، ارزیابی هشت وزارتخانه و سازمان مرتبط با مدیریت شهری، بررسی دو تجربه داخلی مشارکت در طرح‌های توسعه و عمران.

مدت‌زمان اجرای پروژه از فروردین ۱۳۹۴ تا اسفند ۱۳۹۶ و به مدت ۳ سال بود و تعداد پژوهشگران درگیر در اجرای پروژه ۱۰ نفر اعلام شدند. همچنین، حدود ۲۳۰۰ نفر ساعت برای پروژه صرف شد و تحلیل و ارزیابی براساس مدل (SWOT) صورت گرفت

براساس مطالعات صورت گرفته، مدل مفهومی مدیریت شهری به شرح جدول زیر است:

همچنین براساس این مطالعه نوع مشارکت در طرح‌های توسعه شهری عموماً به‌صورت مشورتی- اجرایی، حمایتی، مشورتی است که مشورتی-اجرایی در شهرداری، حمایتی توسط شهروندان و بخش‌خصوصی و مشورتی توسط شورای اسلامی شهر انجام می‌شود.

بر همین مبنا نیز اصول ارتباط و تعامل با شهروندان در چهار سطح انجام می‌شود که در سطح اول که شامل عمق است ارزش‌های موجود و روابط بین آنها، در سطح دوم که سطح روایتی است، موقعیت شخصیت‌ها، پارامترهای ارتباط کلامی، در سطح سوم که سطح کلامی است انتخاب فضا، زمان و شخصیت‌ها و درنهایت در سطح چهارم که شامل وسیله ارتباطی است این ارتباط از طریق فضای مجازی برقراری می‌شود.

نکات کلیدی ارتباط و تعامل با شهروندان

براساس این مطالعه، نکات کلیدی ارتباط و تعامل با شهروندان شامل موارد زیر است:

- ارزش‌ها، ساخت و سازمان‌دهی فکر را برعهده دارند.

-کنش اجتماعی، ارتباط نزدیکی به ارزش‌های اجتماعی دارند.

- ارزش‌های شهرسازی باید در خدمت بازتولید ارزش‌های اجتماعی باشد.

- تغییر فضا باعث تغییر اجتماعی می‌شود.

- تعامل با مردم در جریان طرح‌های توسعه شهری می‌تواند باعث تحول فرهنگی شود.

- کنش اجتماعی در شهر، براساس مجموعه‌ای از تصاویر صورت می‌گیرد. مدیریت مشارکت شهروندان بدون ارائه تصاویری که معرف ارزش‌های خاص هستند غیرممکن است.

مطالعه وضعیت و میزان آشنایی مردم با طرح‌های توسعه شهری

مطالعه وضعیت و میزان آشنایی مردم با طرح‌های توسعه شهری نشان می‌دهد

-افراد بااینکه مشارکت کردن را ضروری می‌دانند اما تمایل به مشارکت پایینی دارند. میانگین ضرورت مشارکت 3.95 است اما میانگین تمایل به مشارکت 2.89 است که کاهش یک نمره‌ای و نشان از نگاه متوسط شهروندان به تمایل به مشارکت دارد.

- شهروندان نگاه مثبتی نسبت به واقعی بودن مشارکت دارد.

- متغیرهای فایده عینی و اعتماد، در جلب مشارکت مردم بیشترین اهمیت را دارند.

- استفاده از برنامه‌های تلویزیونی، استفاده از ابزارهای ارتباطی جدید و شبکه‌های اجتماعی و تبلیغات در قالب بنر، بالاترین امتیاز را در اولویت‌بندی عوامل مؤثر در افزایش مشارکت شهروندان به دست آورده‌اند.