◄ بی‌سرانجامی فرودگاه سفارشی قم

 کلنگ فرودگاه قم در سال ۸۹ با حمایت مسئولان استان قم، نمایندگان مجلس به ویژه علی لاریجانی نماینده مردم قم و رئیس مجلس شورای اسلامی در راستای ساخت پروژه شهر فرودگاهی و فرودگاه بین المللی قم به زمین زده شد.

پس از کلنگ زنی این پروژه، ساخت این فرودگاه در سال ۹۰ به شرکت ارم کیش به مدیرعاملی محمدعلی شفیعی سپرده شد. پس از آغاز به کار ساخت این فرودگاه و سرمایه گذاری حدود هزارنفری مردم، در اردیبهشت ماه سال ۹۴ اعلام شد که ساخت فرودگاه قم به دلیل یک معارض ملکی با حکم قضایی متوقف شد. از همین رو مدیر حقوقی وقت پروژه فرودگاه بین المللی قم این موضوع را تایید و اعلام کرد که با تعدادی از شاکیان در دفتر اجرای احکام جلسه داشتیم و حتی با پیشنهاد قانونی سرپرست اجرای احکام مبنی بر این که عرصه و عیان مطابق قیمت کارشناسی خریداری شود موافقت کردیم و حتی حاضر شدیم ۷ درصد بالاتر از قیمت تعیین شده توسط کارشناس را بپردازیم اما شاکیان که هم حقیقی و هم حقوقی هستند، قبول نکردند.

در حالی هنوز مشکلات قانونی معارضان ملکی حل نشده بود که حسین معصوم، مشاور وزیر راه وشهرسازی در اواخر سال ۹۵ از غیرقانونی بودن احداث فرودگاه بین المللی قم خبر  داد و گفت: براساس نص صریح قانون، هیچ گونه اجازه ای به استانداران جهت واگذاری زمین به غیر داده نشده و اقدامی که در قم برای احداث فرودگاه رخ داده غیرقانونی است.

او در این رابطه گفته بود که طبیعتا کسی که می خواهد فرودگاه احداث کند باید بر اساس ماده ۵ قانون اصلاح از سازمان هواپیمایی کشور مجوز بگیرد که این مجوزها تاکنون در مورد این فرودگاه صادر نشده است و ما آن را به رسمیت نمی شناسیم.

پس از این موضوع محمدعلی شفیعی در گفتگو، خبرگزاری دولت نسبت به عدم حمایت دولت برای ساخت این فرودگاه انتقاد کرد و گفت: با وجود تمایل روس ها برای سرمایه گذاری در فرودگاه بین المللی قم، تعطیلی دو ساله این طرح مانع استفاده از این فرصت سرمایه گذاری شده است.

او در این گفتگو عنوان کرده بود که اخیرا شرکت روسی «رگیون ترانس نفت» برای سرمایه گذاری در طرح های مختلف از جمله فرودگاه بین المللی قم و هتل و هواپیمایی ارم متعلق به شرکت ارم کیش اعلام آمادگی کرده است اما متاسفانه این مسئله مانع سرمایه گذاری شرکت روسی در این طرح شده است، با این وجود آن ها علاقه مند هستند در صورت برطرف شدن موانع کار و فراهم شدن شرایط مساعد در فرودگاه سرمایه گذاری کنند.

شفیعی حتی اعلام کرده بود که علاوه بر شرکت روسی چند شرکت چینی، ترکیه ای و شرکت هایی از برخی کشورهای دیگر نیز برای سرمایه گذاری در هتل سازی ابراز تمایل کرده اند. وی با انتقاد از حمایت نکردن مسئولان از جذب سرمایه خارجی گفته بود که متاسفانه نظر مسئولان استان قم نسبت به احداث فرودگاه و در نتیجه حمایت از سرمایه گذاری خارجی در این طرح مساعد نیست و همین مسئله موجب مسکوت ماندن میلیاردها تومان سرمایه شده است.

 چندی بعد در اواخر سال ۹۶ مسعود منصور، معاون حفاظت و امور اراضی سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور از نهایی شدن حکم خلع ید شرکت ارم کیش برای ادامه ساخت فرودگاه قم خبر داد و اظهار کرده بود که مدیرعامل این شرکت با جلب نظر استاندار وقت قم در سال ٨٩، اقدام به تصرف اراضی ملی و ساخت فرودگاه و شهرک تفریحی در حاشیه آن کرده است. او مشابه پروژه پدیده شاندیز، بدون این که دنبال کسب مجوز قانونی برای احداث فرودگاه از وزارت راه و شهرسازی باشد، اقدام به جذب سرمایه گذار کرده و با تبلیغ در تلویزیون، سرمایه های مردم را جذب کرد.

در این رابطه در این شماره از هفته نامه «حمل ونقل» گفتگویی با حجت الاسلام محمدصادق صالحی منش، استاندار سابق قم که در دوره او پروژه ساخت فرودگاه قم متوقف شده بود داشتیم و از او در خصوص چرایی متوقف شدن این پروژه سؤال کردیم.

آقای صالحی منش ساخت فرودگاه قم یکی از پر چالش ترین پروژه های فرودگاهی تا به امروز بوده است. دلیل متوقف ماندن و طولانی شدن پروسه ساخت فرودگاه قم در دوره شما چه بود؟

همان طور که شما گفتید ساخت فرودگاه قم داستان بسیار مفصلی دارد اما بنده اعتقاد دارم آن حمایت هایی که قرار بود توسط آقای لاریجانی و دوستانشان از این پروژه انجام بگیرد عملیانی نشد و در زمان استانداری بنده نیز مسئولان محلی قم برای پایان این پروژه همکاری نکردند و از سمت دیگر آقای شفیعی، مدیرعامل شرکت ارم کیش نیز به عنوان سرمایه گذار ساخت این فرودگاه، کوتاهی و کم کاری هایی داشت و به تعهدات خود پایبند نبود. دولت و آقای لاریجانی قرار بود برای ساخت فرودگاه در قم حمایت و کمک های لازم را انجام بدهند اما کمکی نکردند، بنابراین ساخت این فرودگاه به حاشیه رفت.

یکی از مشکلات ساخت این فرودگاه که باعث توقف آن شد بحث تصرف اراضی بود. درست است؟

بله، در دوره استانداری بنده ما به آقای شفیعی خیلی برای حل این مشکل اصرار کردیم و جلسات متعددی گذاشتیم تا ایشان بیایند و مشکلات را حل کنند اما متاسفانه ایشان زیر بار نمی رفتند.

دقیقا موضع آقای شفیعی در این رابطه چه بود؟

ایشان توقع داشتند تمام کارها توسط دولت برای ایشان حل شود این موضوع عملا ممکن نبود و از سوی دیگر دولت هم کاستی هایی نسبت به آقای شفیعی داشت و هر دو طرف یعنی دولت و آقای شفیعی به عنوان سرمایه گذار مشکلاتی داشتند و آقای لاریجانی می توانست با حمایت خود به این ماجرا فیصله بدهد اما ایشان در این رابطه کاری نکردند.

اخیرا اعلام شده که قرار است ساخت فرودگاه قم توسط یک بخش خصوصی از سر گرفته شود. آیا شرکت ارم کیش به ساخت فرودگاه ادامه خواهد داد؟

خیر ایشان خلع ید شده اند و سرمایه گذار جدیدی قرار است برای ساخت فرودگاه قم قرارداد ببندد.

سرمایه گذاری شرکت ارم کیش در فرودگاه قم چه خواهد شد؟

به احتمال بسیار زیاد دادگاه سرمایه گذار جدید را موظف می کند پول هایی که شرکت ارم کیش در فرودگاه سرمایه گذاری کرده، پرداخت کند.

بنده در حال حاضر در جریان ریز موضوعات نیستم و در دوران بنده از هر دو طرف درخواست کردم این موضوع به صورت کدخدامنشانه حل شود اما متاسفانه در نهایت کار قضایی شد و همین مسئله باعث طولانی شدن پروسه ساخت فرودگاه در قم شد. به اعتقاد بنده آقای شفیعی نباید می گذاشت کار به اینجاها می کشید.

استانداری بعدی هم تلاشی برای حل مشکلات انجام داد؟

بله استانداری جدید هم تلاش خودشان را کردند اما کار پیچ بسیاری خورده بود.

شما در زمان استانداری خودتان ترجیح تان این بود که ساخت فرودگاه توسط بخش خصوصی انجام بگیرد؟

بله تصمیم ما بر ساخت این فرودگاه توسط بخش خصوصی بود و ترجیح می دادم ساخت فرودگاه قم توسط شرکت ارم کیش به پایان برسد اما همان طور که خدمتتان عرض کردم کارشکنی هایی توسط بخش خصوصی و دولت وجود داشت.

وضعیت سرمایه گذاران مردمی در این پروژه به کجا رسید؟

یک اشتباهی که در این پروژه صورت گرفت و این موضوع برای قبل از استانداری بنده بود، این بود که نباید دولت اجازه می داد شرکت ارم کیش سرمایه گذاری بخش مردمی در این پروژه داشته باشد. آقای شفیعی از بیش از هزار نفر برای مشارکت در بخش خدماتی فرودگاهی پول گرفته است و هم چنان این مردم مالباخته و سرگردان هستند. برای مثال کسی که در سال ۹۰ حدود ۱۰ تا ۲۰ یلیون تومان برای ساخت این فرودگاه پول داده حتی اگر امروز این پول را به او پس بدهند بازهم سرمایه خود را از دست داده است.

من به عنوان کسی که جزو مسئولان کشوری و نظامی بوده ام می دانم که ساخت فرودگاه به چه میزان سخت و پیچیده است که تنها یک پروژه امنیتی در فرودگاه دو تا سه سال وقت می گیرد و نیازمند کلی پیگیری و جلسات متعدد است حال چه برسد باندسازی، خرید و نصب تجهیزات ناوبری و راداری، برقراری پرواز و...؛ آقای شفیعی فکر این مسائل را نکرده بودند و دولت هم فکر این که آیا این شخص می تواند این پروژه را به پایان برساند نکرده بود. ایشان تجربه ساخت هیچ فرودگاهی را نداشت، ساخت فرودگاه را باید به اهلش سپرد. بنده امیدوار هستم این فرودگاه که نیاز ضروری استان قم است با حمایت های آقای لاریجانی به پایان برسد.