| کد خبر: 39167 |

همه عمر در دود

تین نیوز | ۲۲ شهریور ۱۳۸۹- فریبرز پناهی، مجری طرح بنزین پتروشیمیایی، درباره درصد بالای تركیبات آروماتیكی در این بنزین ها گفت: «در این واحد بنزینی تولید می شود كه تركیبات آروماتیكی آن تا حدودی بالااست. اما این بنزین به عنوان بنزین نهایی تحویل جامعه نمی شود كه مردم از درصد بالای تركیبات آروماتیكی آن نگران باشند.»

از سال ١٣٩ تا پایان سال ٩٢ تهران تنها ٩ روز هوای پاك داشت اما با حذف بنزین پتروشیمی این رقم در سال جاری به ١٣ روز افزایش یافته است. تعداد روزهای ناسالم نیز از ٢١٥ روز در سال ٩ درسال جاری به ٩٢ روز كاهش یافته است. این خلاصه ترین وضعیتی است كه می توان بر اساس آن هوای تهران را توصیف كرد!

از ٢٩ دی ١٣٧٧ كه برای نخستین بار، این روز به نام روز «هوای پاك» نامگذاری شد هوای پاك به رویایی دست نیافتنی برای شهروندان تهرانی و بسیاری از كلانشهرهای كشورمان بدل شد، چرا كه سهم تهرانی ها از هوای «پاك» در این فاصله زمانی عملاتنها اندكی بیش از ٢٢ روز بوده است. به عبارت دیگر كودكی كه ١٦ سال پیش در چنین روزی در تهران متولد شده از مجموع ٥٨٤ روزی كه از عمرش سپری شده تنها ٥/٣ درصد از روزهای عمر خود را در هوای «پاك» تنفس كرده و تقریبا در بیش از ٩٦ درصد دیگر از روزهای باقیمانده، هوای «ناپاك» به داخل ریه های خود فرو داده است.

البته اگر به یاد بیاوریم كه بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی، استاندارد روزانه آلاینده ذرات معلق كوچك تر از ٥/٢ میكرون در هوا ١ میكروگرم در متر مكعب و در ایران استاندارد ملی ما ٣٥ میكرو گرم در مترمكعب است، یعنی همین ٥/٣ درصد از كل روزهایی كه بر اساس استاندارد كشورمان مدعی هستیم هوای پاك داشته ایم، به كابوس آلودگی تبدیل می شود.

كابوسی كه با تولید خودروهای غیر استاندارد و سوخت بی كیفیت عملاموجب تشدید انواع سرطان ها و بیماری های قلبی و ریوی و افزایش شمار مرگ و میرها در سال های اخیر شده است. اگرچه در تمام این مدت وزارت بهداشت از اعلام رسمی آمار قربانیان آلودگی هوا امتناع كرده اما برای اینكه دریابیم آلودگی هوا در دو دهه اخیر چه تاثیرات سویی بر سلامت شهروندان داشته نیازی به درخواست دستگاه های دولتی برای بیان آمار نیست! فقط كافی است نگاهی موشكافانه به آمار بیماران سرطانی، قلبی و ریوی، در بین اقوام و دوستان خود و علل شایع مرگ و میرها در ایران در سال های اخیر بیندازیم.

مروری بر آمار سازمان بهشت زهرا تهران نیز نشان می دهد شایع ترین علل فوت تهرانی ها در ١ سال اخیر همواره ایست قلبی بوده است. بر اساس این آمار حدود ٣٣ درصد از مرگ و میرهای ثبت شده در بهشت زهرا در یك دهه اخیر به دلیل ایست قلبی، سكته قلبی، سكته مغزی و سرطان ریه و بیماری های تنفسی بوده كه در این میان ایست قلبی و سكته قلبی با سهمی معادل ١/٢٥ درصد از كل مرگ و میرها، همچنان اصلی ترین علت فوت شهروندان تهرانی است.

بر اساس اعلام پزشكان، افزایش ایست قلبی و توقف ناگهانی پمپاژ خون در قلب نیز با تشدید آلودگی هوا در ارتباط است. از اینها كه بگذریم بحث بنزین پتروشیمی نیز خود مثنوی هفتاد من است! حكایتی كه همزمان با اعمال تحریم های بین المللی علیه ایران در سال ٨٩ آغاز شد و بازیگران آن در وزارت نفت مدعی شدند پتروشیمی های ایران قادرند بنزین تولید كنند.

بنزینی كه بدین ترتیب وارد بازار مصرف شد، در واقع مخلوطی بود از بنزین معمولی به اضافه تركیباتی چون تولوئن و بنزن و... كه فرآورده های پتروشیمی بوده و با بنزین مخلوط شده بودند تا فقط حجم بنزین را افزایش دهند. اگرچه با تلاش های سازمان محیط زیست گفته می شود اكنون بنزین سرطان زای پتروشیمی در جایگاه های سوخت دیگر توزیع نمی شود و تا حدودی در كیفیت هوای تهران و شهرها بهبود نسبی حاصل شده اما آلودگی هوا در ایران به عنوان بزرگ ترین معضل زیست محیطی كشور با ده ها گره كور همچنان به قوت خود باقی است. اما از هم اكنون باید منتظر سونامی سرطان ناشی از مصرف این نوع بنزین غیر استاندارد و سرطان زا باشیم.

بنابراین برای رفع معضل آلودگی هوای كشور، دولتمردان ایرانی یك بار برای همیشه باید به این پرسش پاسخ دهند كه آیا واقعا اراده یی برای بهبود كیفیت هوا دارند و اگر دارند چه اقداماتی انجام داده و می دهند؟!
   
آذر ماه سال ١٣٨٩- محمود احمدی نژاد رییس جمهور وقت ایران در حاشیه یك كنفرانس مطبوعاتی دلایل آلودگی هوای تهران را اعلام كرد. دلایلی كه موجی از حیرت و تعجب شنوندگان را برانگیخت. او تنفس هشت میلیون تهرانی را در آلودگی هوای شهر دخیل دانسته و گفته بود: «اگر خودرویی هم در خیابان ها حركت نكند، بازدم هشت میلیون انسان كه طی آن منواكسیدكربن و سایر گازها منتشر می شود، آلودگی ایجاد می كند و جریان هوا برقرار نمی شود، ضمن اینكه در برخی ایام سال پدیده وارونگی هوا نیز شكل می گیرد.»

البته در مورد بروز پدیده وارونگی در برخی زمان ها در تهران شكی نیست اما هیچ كس در آن نشست خبری از ایشان نپرسید مگر در اروپا و امریكا و استرالیا مردم نفس نمی كشند كه هوای به مراتب پاك تری نسبت به ایران دارند؟ یا شاید ایرانی ها موجوداتی متفاوت از سایر ساكنان این كره خاكی هستند كه تنفس شان آلودگی ایجاد می كند! علی ایحال لازم بود مشاوران رییس جمهور متذكر می شدند كه اساسا سیستم تنفس انسان از بدو خلقت آدم و حوا تاكنون هرگز قادر به تولید منوكسیدكربن، دی اكسید گوگرد، اكسیدهای نیتروژن، هیدروكربورهای نسوخته و بنزن و دیگر ذرات معلق و ازن به عنوان اصلی ترین آلایند های هوا نبوده و آنچه از طریق بازدم انسان به هوا منتشر می شود تنها دی اكسید كربن است نه مونوكسید كربن. گاز دی اكسید كربن نیز جز آلاینده های هوا محسوب نمی شود بلكه جز گازهایی است كه منجر به تشدید فرآیند گرمایش جهانی می شود. در واقع آنچه موجب آلایندگی هوای تهران و شهرهای كشورمان شده نتیجه تولید خودروها و سوختی است كه استاندارد كیفیتش زمین تا آسمان با استانداردهای جهانی و حتی در پاره یی موارد با استانداردهای ملی فاصله دارد.

با این وجود و با وجود آنكه تا آن زمان انتقادات جسته و گریخته یی متوجه بنزین های تولید پتروشیمی می شد و تشدید آلودگی هوای تهران و برخی شهرهای كشور را به این نوع بنزین نسبت می دادند اما رییس جمهور اینگونه پاسخ منتقدان را داد. او و برخی مسوولان وقت وزارت نفت نه فقط تا آن زمان بلكه حتی بعد از آن نیز اعتقادی بر آلایندگی بالاو سرطانزا بودن این نوع بنزین نداشتند آنقدر كه چهار سال قبل حتی از ٣ نفر از سازندگان و دست اندركاران ساخت بنزین پتروشیمی هم تقدیر و تجلیل كردند. اما اظهارات برخی مسوولان وقت وزارت نفت قبل و بعد از اظهارنظر احمدی نژاد نشان داد كه آلودگی این نوع بنزین به بنزن و سایر تركیبات آروماتیك صحت داشته است.

۲۲ شهریور ۱۳۸۹- فریبرز پناهی، مجری طرح بنزین پتروشیمیایی، درباره درصد بالای تركیبات آروماتیكی در این بنزین ها گفت: «در این واحد بنزینی تولید می شود كه تركیبات آروماتیكی آن تا حدودی بالااست. اما این بنزین به عنوان بنزین نهایی تحویل جامعه نمی شود كه مردم از درصد بالای تركیبات آروماتیكی آن نگران باشند. در واقع این بنزین وارد پالایشگاه های دیگر می شود و با بنزین اكتان پایین تركیب شده و یك بنزین استاندارد با درصد مواد آروماتیك پایین و اكتان نرمال تولید می شود كه با استاندارد یورو نیز مطابقت دارد.»

البته ایشان عنوان نكردند با كدام یورو؟! اما او پس از یك سال: آلوده بودن بنزین تولیدی را تایید كرد و طی مصاحبه یی دلیل آلودگی بنزین پتروشیمیایی را چنین عنوان كرد: «روند اجرایی تولید بنزین در مجتمع های پتروشیمی بدون استفاده از روند اصلاح و بهسازی بود. طرح بنده این نبود كه استفاده كردند. در واقع همان چیزی را كه در پتروشیمی ها تولید می شد بدون هیچگونه روند اصلاحی و رساندن آن به استانداردهای روز تحویل پالایشگاه ها می دادند.»

بدین ترتیب خیلی زود مشخص شد كه اعتراضات برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی و معصومه ابتكار، رییس وقت كمیته محیط زیست شورای شهر تهران بی دلیل نبوده است. چرا كه به گواه نتایج پایش شركت كنترل كیفیت هوای تهران و پایش های سازمان محیط زیست از سال ١٣٩٢ به بعد در بنزین پتروشیمی و به تبع آن در هوای تهران مقادیر بالایی بنزن و تركیبات آروماتیك یافت شد و تاسف آور اینكه سازمان حفاظت محیط زیست كه باید به عنوان نهادی نظارتی و حاكمیتی درباره دلایل تشدید آلودگی هوا بررسی های لازم را انجام می داد تا روی كار آمدن مدیریت جدید در سال ١٣٩٢ عملاسكوت اختیار كرد!
    
    تفاوت بنزین پتروشیمی با دیگر بنزین ها
 بدین ترتیب هوایی كه بیش از دو دهه بود با درصد آلایندگی بالادر تهران و بسیاری از شهرهای كشور تنفس می كردیم عملااز سال ١٣٨٩ آلوده به بنزن و تركیبات سرطانزای دیگری هم شد و معضل تشدید شد! بررسی روند اقدامات صورت گرفته در یك دهه اخیر نشان می دهد نه تنها طرح جامع كاهش آلودگی هوای تهران از سال ١٣٧٩ تاكنون به درستی اجرا نشده و بهبودی در وضعیت هوا عملاایجاد نشده بلكه حتی در پاره یی موارد وضعیت هوا حتی در چند سال اخیر بدتر هم شده است. نگاهی بر نمودار روزهای پاك و سالم و ناسالم هوای پایتخت در یك دهه اخیر گواهی بر این مدعا است. از این رو سازمان محیط زیست در دولت یازدهم تلاش خود را معطوف به حذف بنزین پتروشیمی در كشور كرد.
    
    كاهش بنزن هوای تهران از ٨ ٥ به ٤/٦
    سعید متصدی، معاون انسانی سازمان محیط زیست در آستانه روز هوای پاك در توضیح میزان بنزن در هوا و سوخت از سال ٨٩ تاكنون می گوید: «در یك سال گذشته بنزین پتروشیمی به طور كامل از چرخه سوخت كشور حذف شد و در حال حاضر در شهرهای تهران، كرج، اراك، مشهد، اصفهان و تبریز سوخت یورو۴ توزیع می شود. بر اساس استاندارد یورو٤ میزان بنزن در بنزین مصرفی باید یك درصد باشد این در حالی است كه در بنزین پتروشیمی این میزان گاه تا ٥ درصد هم رسیده بود.»
به گفته او براساس مطالعات علمی مشخص شد كه میزان بنزن در هوای برخی نقاط شهر تهران در سال ۸۹ كه بنزین پتروشیمی به صورت پیرولیز تولید می شد ۸۰۵ پی پی بی بوده كه با تغییر تولید بنزین پتروشیمی از پیرولیز به ریفرمیت در سال ۹۰ و ۹۱ میزان بنزن به ترتیب به ۳۹۴ پی پی بی و ۲۷۸ پی پی بی كاهش یافته است و با اعمال یكسری استانداردهای دیگر در پایان سال ۹۲ میزان بنزن اندازه گیری شده در این تحقیق در برخی نقاط شهر تهران به ۱۳۵ پی پی بی رسید و در سال ۹۳ با حذف كامل بنزین پتروشیمی در سال ۹۳ میزان بنزن اندازه گیری شده در این نقاط به ٤/٦ پی پی بی رسید.
این مقام با بیان اینكه براساس استاندارد سازمان بهداشت جهانی میزان مواجهه انسان با بنزن به دلیل سرطان زا بودن این آلاینده در هوا باید صفر باشد تاكید كرد: اگرچه هنوز با این استاندارد فاصله داریم اما این كاهش نشان دهنده روند چشمگیر كاهش این آلاینده است و از سوی دیگر نشان دهنده نقش بنزین پتروشیمی در به خطر انداختن سلامت مردم است.
    
    رابطه بین ذرات معلق هوا با افزایش ایست قلبی
    بنزن موجود در بنزین پتروشیمی موجب شده بود كه حتی عدد اكتان بنزین به ٨٥ برسد و هر چه عدد اكتان پایین تر باشد یعنی سوخت به طور ناقص تری توسط موتور خودرو می سوزد و ذرات آلاینده بیشتری در هوا منتشر می كند كه بخشی از آن بنزن است كه استنشاق این بنزن در طولانی مدت می تواند باعث سرطان شود. اگرچه هنوز هم عدد اكتان بنزین مصرفی در كشور بیشتر از ٩٢ نیست و در بسیاری از كشورهای اروپایی و امریكا این رقم ٩٥ تا ٩٧ است، اما همین رشد ٧ پله یی در ارتقا عدد اكتان بنزین موجب شده تا در عمل وضعیت هوای تهران در سال جاری در مقایسه با سه سال گذشته بهبود نسبی یاید.

    محققان استرالیایی دانشگاه موناش نیز طی پژوهشی نشان دادند كه افزایش ایست قلبی و توقف ناگهانی پمپاژ خون توسط قلب با تشدید آلودگی هوا در ارتباط است. بر اساس این پژوهش افزایش ذرات معلق كوچك تر از ٥/٢ میكرون، خطر ایست قلبی خارج از بیمارستان را ١ درصد افزایش می دهد. طی این مطالعه، محققان هشت هزار و ٥٥١ مورد ایست قلبی خارج از بیمارستان را كه در مناطق شهری اتفاق افتاده بود، در برهه زمانی ١ ساله (٢ تا ٢ ١ ) بررسی كرده و سپس آنها را با گزارش های ساعت به ساعت سطوح آلودگی هوا مورد مطابقت قرار دادند. در این میان میزان كشندگی و مرگ و میر ناشی از ایست قلبی خارج بیمارستانی حدود ٩ درصد عنوان شده است كه با افزایش منوكسید كربن و ذرات معلق هوا تشدید می شود.
اظهارات دكتر مجید كیاور، رییس اورژانس بیمارستان قلب شهید رجایی تهران نیز تا حدی این موضوع را تایید می كند. او می گوید: از آنجایی كه در تهران همیشه آلودگی هوا داریم، روزانه بین ١٥ تا ٢ بیمار قلبی به اورژانس این بیمارستان مراجعه می كنند كه در مواقع تشدید آلودگی این رقم ١ تا ١٥ درصد افزایش می یابد.

به گفته او «زمانی كه ذرات ریز آلوده در هوا از ٥/٢ میكرون ریزتر می شود، با ورود به جریان خون در افرادی كه بیماری قلبی مانند گرفتگی عروق دارند، بیماری تشدید می شود. به عنوان مثال فردی كه ٧٥ درصد تنگی عروق داشته و با دارو تا حدی وضعیت او كنترل شده، با تشدید آلودگی هوا تنگی عروق به ٩ درصد رسیده و فرد با درد شدید قفسه سینه به اورژانس مراجعه می كند كه حتی ممكن است این گرفتگی بعد از مدتی برطرف شود، اما مهم این است كه در مواقع آلودگی شدید هوا خاصیت اتساعی رگ ها از بین می رود.

به همین دلیل در مواقع آلودگی هوا شاهد بیشترین بار مراجعات بیماران ایست قلبی، عفونت های ریوی، تشدید نارسایی قلبی و آسم هستیم.» بنابراین بی دلیل نیست اگر امروز ایست قلبی و سكته قلبی عامل ١/١٧ و ١/٨ درصد از مرگ و میرهای شهروندان تهرانی باشد.
    
    وضعیت هوای تهران چگونه است؟
    از سال ١٣٩ تا پایان سال ٩٢ تهران تنها ٩ روز هوای پاك داشت اما با حذف بنزین پتروشیمی این رقم در سال جاری به ١٣ روز افزایش یافته است. تعداد روزهای ناسالم نیز از ٢١٥ روز در سال ٩ درسال جاری به ٩٢ روز كاهش یافته است. این خلاصه ترین وضعیتی است كه می توان بر اساس آن هوای تهران را توصیف كرد! ناگفته پیداست كه با حذف بنزین پتروشیمی كه تغییر قابل توجهی در وضعیت هوای تهران ایجاد شده است. اما واقعیت این است كه هوایی كه تنفس می كنیم تا رسیدن به مرز پاك شدن هنوز فاصله زیادی دارد.

ایرانیزه كردن استانداردهای آلایندگی اروپا و جهان، در فرآیند تولید سوخت و خودرو در كشور یكی از مهم ترین عواملی است كه تاكنون مانع از دستیابی به اهداف كاهش آلودگی هوا در ایران شده است. در كنار این مهم عدم سرمایه گذاری دولت در بخش حمل و نقل عمومی از گذشته تا كنون همچنان محرز است و تا زمانی كه اراده یی برای اجرای دقیق و درست استانداردها در كشور و توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی نباشد آلودگی هوا همچنان بزرگ ترین معضل زیست محیطی ایران باقی خواهد ماند. مسوولان وضعیت هوای تهران را چگونه توصیف می كنند؟
در تازه ترین اظهارنظر رسمی وحید حسینی، مدیرعامل شركت كنترل كیفیت هوا و دبیر سومین همایش آلودگی هوا نیز كه صبح روز چهارشنبه گذشته در مركز همایش های صدا و سیما برگزار شد، با بیان اینكه یافته های جدیدی در مورد آلودگی هوا دارد، گفت: ما این یافته ها را ارایه می كنیم و نتیجه گیری را به متخصصان و افكار عمومی واگذار می كنیم كه هوای تهران چگونه است!

    این مقام می افزاید: افزایش آلاینده ذرات معلق با ترافیك تهران نسبت مستقیم دارد و یكی از دلایل اصلی آن تردد خودروهای دیزلی است كه با استانداردهای پایین تولید می شوند.

    به گفته او بررسی ها نشان می دهد زمانی كه گرد و غبار در تهران داریم ذرات معلق درشت وارد شهر می شود و طبیعت توان تولید ذرات بسیار ریز را ندارد ولی بشر از فرآیند های احتراقی ذرات بسیار ریزتر تولید می كند و یافته های جدید می گویند ذرات كوچك تر به مراتب خطرناك ترند و آنها بیشتر به سلامتی ضربه می زنند.

او از اندازه گیری ذرات معلق كمتر از هفت دهم میكرون در تهران خبر داد و گفت: این كار برای اولین بار در نقاطی از تهران انجام شد. یكی از ایستگاه ها در شهرك محلاتی تهران بود. در این ایستگاه ٢٤ ساعت ذره شماری انجام دادیم و مشخص شد بین ١ تا ٢ هزار ذره در هر متر مكعب هوای تهران در این نقطه وجود داشته است و این میزان ١ برابر ذرات معلق موجود در هوای سالم است.

حسینی از بی توجهی به استانداردها در تولید خودروهای یورو٢ انتقاد و خاطرنشان كرد: بررسی ها نشان می دهد بسیاری از نمونه هایی كه گفته می شود با استاندارد یورو٢ تولید شده اند، خارج از استاندارد یورو٢ بوده در حالی كه گفته می شود آنها استاندارد را رعایت كرده اند در حالی كه اگر واقعا استاندارد یورو٢ هم رعایت شود ما شاهد كاهش محسوس آلاینده های هوا خواهیم بود.
    
    خودروهای گازسوز از حرف تا عمل
    اگرچه از خودروهای گازسوز، به عنوان یكی از راهكارهای مقابله با آلودگی هوا، همواره یاد می شود اما مدیرعامل شركت كنترل كیفیت هوای تهران درباره خودروهای گازسوز كشور می گوید: متاسفم كه باید بگویم وضعیت گازسوزها به مراتب بدتر از بنزین سوزهاست.

ما در ایران برای كاهش آلاینده ها به سمت استفاده از خودروهای گازسوز به عنوان خودروهایی با سوخت پاك رفتیم اما متاسفانه یافته های ما نشان می دهد كه این فرآیند شكلی بوده است و استانداردها در خودروهای گازسوز رعایت نشده و به همین دلیل خودروهای گازسوز وضعیت به مراتب بدتری از بنزین سوزها داشته و آلاینده های بیشتری تولید می كنند و اگرچه سیاست گازسوز كردن خودروها سیاست درستی بوده اما این كار در مرحله اجرا درست انجام نشده و نه تنها كمكی به كاهش آلودگی هوا نكرده كه آلودگی بیشتری تولید كرده است.

به گفته او «در اینكه هوای تهران امسال كیفیت بهتری پیدا كرده علاوه بر كیفیت سوخت برخی مكانیزم های طبیعی مثل باد و ناپایداری جوی هم موثر بوده است.»
    
    این كجا و آن كجا؟!
    سازمان بهداشت جهانی اخیرا حساسیت بیشتری در وضع استانداردهای مربوط به آلودگی هوا از خود نشان داده اند. در این میان و از بین شش آلاینده عمده هوا، شاخص ذرات معلق كمتر از ١ و ٥/٢ میكرون به دلیل اثرات مضری كه بر سلامت شهروندان می گذارد بیشتر مورد توجه قرار گرفته، به طوری كه حد مجاز استاندارد روزانه ذرات معلق كوچك تر از ٥/٢ میكرون، به میزان ١ میكروگرم در هر متر مكعب هوای آزاد تعیین شده است.

حال اگر استاندارد سازمان بهداشت جهانی را برای این آلاینده مبنای آلودگی هوا قرار دهیم در این صورت برخی شهرهای جهان حتی در كشورهای اروپایی و امریكایی جز شهرهای آلوده محسوب می شوند.

بنابراین می توان دلخوش كرد به این نكته كه معضل آلودگی هوا، فقط مختص شهرهای ایران نیست و همه جهان درگیر آن است. بنا بر اعلام سازمان بهداشت جهانی كه اخیرا در نیویورك تایمز منتشر شده آلودگی ذرات معلق به میزان بیش از ١ میكروگرم در هر متر مكعب هوا برای سلامتی مضر است.

با این حال اكثر شهرهای امریكا از این نظر در محدوده امن قرار دارند و میانگین سطح آلودگی در آنها ٦/٩ است. جدا از استاندارد سازمان بهداشت جهانی، امریكا نیز استاندارد دیگری برای ذرات معلق مخصوص به خودش دارد كه ١٢ میكرو گرم در هر متر مكعب است. با توجه به استاندارد سازمان بهداشت جهانی، ٣٣ درصد شهرهای امریكا بیشتر از این رقم آلوده اند و با توجه به استاندارد ایالات متحده تنها ١٣ درصد از شهرها میزان آلودگی شان از این میزان بیشتر است.

    اما اگر به یاد بیاوریم كه استاندارد سازمان حفاظت محیط زیست ایران برای ذرات معلق كوچك تر از ٥/٢ میكرون به طور روزانه ٣٥ میكروگرم در هر متر مكعب تعیین شده و در بسیاری از روزهای سال این رقم در شهر تهران حتی از این میزان هم فراتر رفته آن وقت در می یابیم آنچه از آن به عنوان آلودگی هوا در شهرهای اروپایی و امریكایی یاد می شود با آنچه در ایران گفته می شود بسیار متفاوت است.

چرا كه در این صورت باید هوای تهران و كلانشهرها و حتی اغلب شهرهای كوچك در نیمه غربی و جنوبی كشورمان را كه عمدتا درگیر پدیده ریزگردها و آلودگی ناشی از استقرار تاسیسات نفت و گاز هستند در حد فاجعه عنوان كنیم. ضمن اینكه هنوز در بسیاری از شهرهای كشورمان حتی ذرات معلق كوچك تر از ٥/٢ میكرون با وجود تاثیرات نامطلوبی كه روی سلامت شهروندان دارد حتی اندازه گیری و پایش هم نمی شود! این در حالی است كه مطالعات اپیدمیولوژیكی كوتاه مدت و بلندمدت، اثرات مضر ذرات معلق كوچك تر از ٥/٢ میكرون را روی سلامت، رشد بیماری های تنفسی و بیماری های قلبی- عروقی نشان داده است.

بر اساس این مطالعات ارتباط مستقیمی بین میزان مرگ و میر و افزایش غلظت ذرات معلق با قطر كمتر از ٥/٢ میكرون در هوای آزاد وجود دارد كه متاسفانه در ایران هنوز هم آمار مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا به طور دقیق و علمی منتشر نشده است. اما با آمار افزایش سكته های قلبی و مغزی منجر به مرگ كه هر ساله توسط سازمان بهشت زهرای تهران منتشر می شود و نشان می دهد كه مرگ و میرهای ناشی از این نوع سكته در نیمه دوم هر سال كه هوا آلوده تر می شود گاه ٤-٥ برابر بیشتر از نیمه نخست سال است می توان به ارتباط مستقیم بین مرگ و میر و آلودگی هوای تهران پی برد.

    بنابراین بی دلیل نیست وقتی سازمان بهداشت جهانی تهران را در بین ٣١ كلانشهر جهان، آلوده ترین شهر به لحاظ آلاینده ذرات معلق كوچك تر از ٥/٢ میكرون اعلام می كند. بر اساس مطالعه یی كه سازمان بهداشت جهانی در فاصله بین سال های ٢ ٨ تا ٢ ١٣ روی بیش از ١٥ شهر از ٩١ كشور جهان انجام داد و در آوریل ٢ ١٤ منتشر كرد تهران همچنین در بین ١٥٢٤ شهر مورد مطالعه، به لحاظ آلاینده ذرات معلق كوچك تر از ٥/٢ میكرون در رتبه ٣٥٤ قرار گرفت.

این آمار نشان داد كه تهران دارای بیشترین میانگین غلظت سالانه آلاینده ذرات معلق كوچك تر از ٥/٢ میكرون از جمع ٣١ كلانشهر منتخب جهان بوده در حالی كمترین میزان غلظت این آلاینده مربوط به شهر ونكور بوده است. همچنین تهران از نظر آلاینده ذرات معلق كوچك تر از ١ میكرون در رتبه ١٦٢ قرار گرفته است.

در این رتبه بندی، بیشتر شهرهای آلوده تر جهان نسبت به تهران در آسیا و شهرهای پاكتر از تهران عموما در امریكا، كانادا و اروپا قرار داشته اند. در حال حاضر استاندارد آلودگی هوا در اتحادیه اروپا نیز ٢٥ میكروگرم در مترمكعب هواست كه با این وجود بیشتر شهرها آلودگی شان به ذرات معلق بسیار پایین تر از این است.

اما اگر استاندارد اروپا را مبنا قرار دهیم تنها یك شهر در امریكا بدین ترتیب آلوده است. در حالی كه در تهران اگر بخواهیم استاندارد سازمان بهداشت جهانی و امریكا را مبنا قرار دهیم عملاحتی همان ١٣ روزی هم كه در سال ٩٣ هوای پایتخت در وضعیت پاك قرار داشت جز روزهای آلوده محسوب خواهد شد!

بنابراین به نظر می رسد اكنون باید مسوولان پاسخ دهند كه به واقع چه اقدام بزرگ و موثری برای كاهش آلودگی هوا برداشته اند. اینكه سهم یك نوجوان ١٦ ساله تهرانی در ١٦ سال اخیر تنها ٢٢ روز هوای پاك بوده، آن هم هوایی كه اگر روی نمودار سازمان بهداشت جهانی ببریم می بینیم حتی همین هم پاك نبوده، به واقع چه كسی پاسخگوی ریه هایی است كه مملو از رسوب آلاینده ها شده و می شود؟

    به نظر می رسد تا زمانی كه گامی اساسی برای توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی و ارتقای كیفیت سوخت و خودروها برداشته نشود و آموزش های موثر برای همكاری مردم در عدم استفاده از خودروهای شخصی صورت نگیرد وضعیت آلودگی هوا همین خواهد بود كه می بینیم.

خواندنی ها

ارسال نظر

  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.

  • تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمی‌کند.

  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.

  • انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.

  • جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.