صنعتی برای دستیابی به توسعه پایدار
اقتصاد نهفته در گردشگری کوهستان
تین نیوز | گردشگری طبیعی یکی از مزیت‌های درآمدزا برای بسیاری از کشورهایی است که درکسب درآمد از این منبع استفاده می‌کنند. گردشگری کوهستانی، تالاب، جنگل، ساحل و کویر از جمله حوزه‌های گردشگری طبیعی به شمار می‌روند که ایران نیز در بسیاری از این حوزه‌ها دارای مزیت‌های بالفعل و بالقوه است.
دولت‌ها در کشورهایی که در مناطق کوهستانی واقع شده‌اند، اکوتوریسم و گردشگری کوهستانی را یکی از راه‌های مقابله با مشکلات ناشی از فقر و توسعه‌نیافتگی می‌دانند. از سال ۲۰۰۲م که سال کوهستان و اکوتوریسم نام گرفت، توجه به این مناطق شکل ویژه‌تری به خود گرفت و جوامع مختلف از ظرفیت‌های این صنعت برای بهبود اوضاع خود بهره گرفتند. کافی است نگاهی به کشورهای اطراف‌مان بیندازیم تا از حجم و میزان سرمایه‌های وارد شده به این کشورها مطلع شویم. پاکستان و نپال جزو پیشقدم‌ها در این حوزه هستند. قرار گرفتن این دو کشور در منطقه هیمالیا، توانسته است هر سال تعداد
زیادی کوهنورد را از مناطق مختلف جهان به دامنه‌های این کشورها سرازیر کند؛ آژانس‌هایی هم هستند که به مخاطبان خود تنها شب‌مانی در اردوگاه اصلی را پیشنهاد می‌دهند و به این ترتیب کسانی که توان بالا رفتن را ندارند، اما علاقه‌مند به تجربه فضای هیمالیانوردی هستند با صرف هزینه بالا، با این آژانس‌ها همسفر می‌شوند. ترکیه از دیگر کشورهایی است که چند سالی است روی توسعه گردشگری کوهستانی خود سرمایه‌گذاری می‌کند. قرار گرفتن قله آرارات در این کشور این امتیاز را به همسایه غربی ما داده است تا با تبلیغات گسترده برای آن، این منطقه را به عنوان یک جاذبه برای
کسانی که علاقه‌مند به سفرهای ماجراجویانه هستند و تجربه کافی نیز دارند، پیشنهاد کند. از آنجا که تجربه‌های اینچنینی نیاز به هزینه بالا و اقامت‌های طولانی دارد، چنین سفرهایی هم می‌تواند مردم محلی را منتفع کند و هم برای اقتصاد این کشور سودآوری داشته باشد. اما آیا می‌توان مقایسه‌ای میان سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در صنعت گردشگری کوهستانی میان ایران و برخی از این کشورهای همسایه داشت؟ می‌توان دماوند، بلندترین قله و نماد ملی ایران را با آرارات ترکیه مقایسه کرد؟
به گفته کارشناسان و صاحبنظران این حوزه نداشتن یک برنامه‌ریزی بلندمدت در زمینه گردشگری کوهستانی به‌ویژه برای قله‌ای نظیر دماوند، یکی از نقاط ضعف ایران برای ناتوانی در جذب درآمد از این حوزه اقتصادی است. این در حالی است که می‌توان منافع مشترکی را با افراد محلی در منطقه تعریف کرد به این ترتیب که ضمن منتفع شدن مردم منطقه، آنها را به حافظان اصلی منطقه تبدیل کنیم. استانداردسازی خانه‌های محلی برای اقامت گردشگران و کمک گرفتن از مردم محلی از جمله این موارد است. در منطقه نپال، پاکستان و ترکیه نیز چنین رویه‌ای به چشم می‌خورد و مردم منطقه درگیر صنعت گردشگری
هستند. به عنوان مثال در پاکستان باربرهای محلی مسئولیت حمل بار کوهنوردان را به عهده داشته و همچنین خانه‌های‌شان نیز پناهگاهی برای گردشگران کوهستانی هستند. اما این مزیت به گردشگری کوهستان محدود نمی‌شود و کویرنوردی نیز در زمره گردشگری طبیعت به شمار می‌رود که ایران می‌تواند از این مزیت اقتصادی نیز بهره لازم را ببرد. چنانچه توسعه گردشگری ایران در زمینه کویرنوردی مورد توجه برخی از کشورها نیز قرار گرفته است. چنانچه در سفر هیات ایتالیایی به ایران که دی سال گذشته انجام شد، راه‌های توسعه گردشگری باحضور اعضای کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی مشترک ایران و
ایتالیا مورد بررسی قرار گرفت. رییس اتاق بازرگانی مشترک ایران و ایتالیا در نشست اتاق بازرگانی سمنان با اشاره به اینکه ورود هر ۸ گردشگر به کشور یک شغل ایجاد می‌کند گفت: در شرایط رکود اقتصادی توسعه گردشگری و زمینه‌سازی ورود گردشگران خارجی به ایران سودآور است. احمد پورفلاح گردشگری تاریخی، سلامت، ورزشی و زمینه‌های طبیعی مانند کویر و کوهنوردی را از مزیت‌های گردشگری در ایران دانست. وی افزود: جاذبه‌های گردشگری ایران با یونان برابری می‌کند اما به اندازه این کشور از این جاذبه‌ها بهره‌برداری نشده است. در این گزارش به مزیت‌های مغفول مانده گردشگری
کوهستان و دلایل کندی کسب درآمد از این بخش می‌پردازیم.
کسی پای کوه هتل نمی‌سازد
با اینکه گفته می‌شود بیش از ۹۰ درصد از مردم ایران کوهنوردی می‌کنند و بسیاری از گردشگران خارجی به منظور کوهپیمایی به ایران می‌آیند؛ اما به عقیده مسئولان و فعالان عرصه هتل‌سازی، احداث هتل در کوه‌ها و کوهپایه‌ها توجیه اقتصادی ندارد! جمشید حمزه‌زاده، رییس جامعه هتلداران ایران به صمت می‌گوید: هتل باید در مکانی ساخته شود که توجیه اقتصادی داشته باشد. در برخی از مناطق کوهپایه‌ای هتل ساخته شده است؛ به عنوان نمونه در توچال هتلی احداث شده است. او می‌افزاید: سرمایه‌گذار نخست توجیه اقتصادی سرمایه‌گذاری خود را در نظر می‌گیرد و به دلیل نبود
توجیه اقتصادی هیچ سرمایه‌گذاری اقدام به احداث هتل در کوه‌ها نمی‌کند. حمزه‌زاده معتقد است که اگر ایجاد هتل در کوه‌ها و کوهپایه‌های معروف کشور توجیه اقتصادی داشت به طور حتم تاکنون هتل‌هایی در این مکان‌ها احداث شده بود. کوهنوردی برای ایران موجب جذب بسیاری از گردشگران خارجی می‌شود و بیشتر ایرانیان نیز به طور آماتور به آن می‌پردازند که کمترین هزینه آن خرید تجهیزات است و موجب درآمدزایی برای فروشندگان تجهیزات کوهنوردی می‌شود. همچنین کرایه تاکسی و وسایل نقلیه تا کمپ‌های اصلی کوه‌ها موجب درآمدزایی برای مردم بومی شده و گرایش مردم
غیرکوهنورد به کوه‌ها به‌دلیل محیط‌زیست و شرایط آن موحب درآمدزایی برای رستوران‌های اطراف کوه‌ها می‌شود. به‌طور کلی ایران دارای کوه‌های بسیار جذابی است که در دنیا معروف هستند و چه گردشگران خارجی و چه گردشگران داخلی علاقه وافری برای صعود به قله آنها دارند. کوهنوردی در کوه‌های دوردست موجب درآمدزایی برای روستاهای پای کوه‌ها می‌شود که اگر در آنها سرمایه‌گذاری شود به اقتصاد آنها کمک می‌کند.
تجهیزات لازم برای کوهنوردی
اما کاستی‌های گردشگری کوهستان تنها به کسب درآمد محدود نمی‌شود کوهنوردی نیازمند تجهیزاتی است که نبود آنها می‌تواند جان کوهپیمایان را به خطر بیندازد. همچنین این حرفه و ورزش در حوزه گردشگری نیازمند آموزش‌های حرفه‌ای و کسب دانش است. محمد نوروزی؛ فعال گردشگری در حوزه کوهنوردی به صمت می‌گوید: ورزش کوهنوردی در ایران به ۳ بخش تقسیم شده است؛ به‌طور کامل آماتور، آماتور و حرفه‌ای. به‌طور تقریبی ۹۰درصد از کوهنوردان ایرانی کوهنوردی به‌طور کامل آماتور را انجام می‌دهند. پس از چندی ۲۰درصد از کوهنوردان به طور کامل آماتور به کوهنوردی آماتور روی
می‌آورند. نوروزی عنوان می‌کند: اوایل بهار تا اواسط پاییز کوهنوردی در کشور رونق می‌گیرد اما در تابستان به دلیل شرایط آب و هوایی و ثابت ماندن شرایط آب و هوا بیشترین رونق را دارد. در ایران کوهنوردان اندکی کوهپیمایی خود را از طریق تورها انجام می‌دهند. کوهنوردان به‌طور عمده تمام سال در حال کوهنوردی هستند. نوروزی عنوان می‌کند: بیشتر درآمدهای کوهنوردان فصلی هستند. در فصل تابستان درآمد روستاهایی مانند روستای ناندل به حدی زیاد است که تاکسی‌های خطی آن نوبت می‌دهند و سفر کوهنوردان به آنجا به شدت رونق می‌یابد. او درباره هزینه تجهیزات کوهنوردی اظهار
می‌کند: به طور کلی کوهنوردان با شلوار جین و کفش کتانی آغاز می‌کنند به کوهپیمایی که بسیار اشتباه است، چراکه کفش کوه بر اساس فیزیک و ساختار کف پا برای ستون فقرات با مباحث علمی طراحی می‌شود. کوهنوردان آماتور برای کوهنوردی یکروزه کفش کوه و کوله‌پشتی مناسب نیاز دارند که حداقل ۵۰۰هزار تومان هزینه دارد. نوروزی می‌افزاید: برای کوهنوردی دو روزه کیسه خواب نیاز است که حدود ۵۰۰هزار تومان هزینه دارد. برای کوهنوردی حرفه‌ای نیز بیش از ۱۵میلیون تومان تجهیزات نیاز است. قیمت کفش هیمالیانوردی نزدیک به ۳میلیون و ۷۰۰هزار تومان است. نوروزی درباره گردشگری ورودی و یا
سفر گردشگران خارجی به منظور کوهنوردی عنوان می‌کند: گردشگری ورودی در کوهنوردی بسیار رونق یافته است و از اوایل خرداد تا اواخر شهریور رونق می‌یابد. بیشترین سفر گردشگران آلمانی و امریکایی برای کوهنوردی در خرداد است که به دماوند و علم‌کوه سفر می‌کنند و درآمد خوبی برای آژانس‌های گردشگری و راهنمای گردشگری دارد. اواسط تابستان نیز از روسیه و لهستان بسیار سفر می‌کنند. او می‌افزاید: مصوبه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری روزانه ۲۰۰هزار تومان برای هر راهنما است که برای راهنمایان حرفه‌ای کوهنوردی بیش از ۳۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان است.
جان‌پناه‌هایی در دامنه کوه‌ها
کوهنوردی یکی از گردشگری‌های کم‌هزینه است اما نیاز به تجهیزات گران‌قیمتی دارد. پناهگاه‌های کوهنوردی در پای کوه‌ها و دامنه کوه‌ها نیز کمک بسیاری به کوهنوردان می‌کنند.
حسین نظر، راهنمای کوهنوردی به صمت می‌گوید: کوهنوردی ورزش کم‌هزینه‌ای است. منطقه‌ای انتخاب می‌شود که آرام و قابل دسترس باشد اما به طور کلی هر صعودی به دلیل نیاز به دارا بودن تجهیزات خاص کوهنوردی پرهزینه است. او می‌افزاید: بسیاری از کوهنوردان در مناطق مرتفع و کوهنوردی‌هایی که دو روز و بیشتر طول می‌کشد می‌توانند در چادر اقامت می‌کنند. در خانه‌های روستایی و کلبه‌ها نیز با شرایطی خاص که مالکان کلبه حضور داشته باشند و اجازه اقامت صادر شود می‌توانند اقامت کنند. به طور معمول در کنار چشمه‌ها اقامت می‌کنند که امنیت لازم وجود داشته
باشد.
سرمایه‌گذاری با استانداردهای لازم
مشکل گردشگری کوه‌ها رعایت نکردن استانداردهای زیست‌محیطی از سوی کوهنوردان است. به همین منظور کوه‌های کشور نیازمند مدیریت است و سرمایه‌گذاری در آنها نیز باید با رعایت استانداردهای لازم انجام شود. حسین رضا مرادی، کارشناس گردشگری به صمت می‌گوید: نیمی از جمعیت جهان بر اساس آمارها یا مستقیم یا غیرمستقیم از محصولات و منابع طبیعی کوه‌ها استفاده می‌کنند و اگر معادن را نیز به عنوان قسمتی از کوه‌ها در نظر گرفته شوند می‌توان گفت که تمام مردم از کوه‌ها سود می‌برند و استفاده می‌کنند. او می‌افزاید: کوه‌ها از مقاصد مهم گردشگری به شمار
می‌روند و نخستین فعالیت‌های کوهپیمایی در کوه‌های آلپ در قرن ۱۸میلادی انجام شد. کوه‌ها اگر به خوبی مدیریت نشوند دچار آسیب‌های جبران‌ناپذیری می‌شوند. این آسیب‌ها تنها از سوی افراد آماتور نبوده و گردشگران و حتی کوهنوردان حرفه‌ای نیز به محیط‌زیست کوه‌ها صدماتی وارد می‌کنند. نظر عنوان می‌کند: تله‌کابین‌ها در کوه‌ها درآمد بسیار خوبی دارند اما موجب آسیب وارد کردن کوهنوردان آماتور به محیط‌زیست کوه‌ها می‌شود. همچنین بسیاری از پناهگاه‌های کوهنوردی نیز غیراستاندارد هستند و با اکوسیستم کوه‌ها مطابقت ندارند. او در ادامه
می‌گوید: در بسیاری از کوه‌ها جاده کشیده شده و شهرک‌های گردشگری ایجاد شده‌اند اما به محیط‌زیست کوه‌ها توجهی نمی‌شود که باید مدیریت شود.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمی‌کند.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.