تحریم هوایی بهانه بود

تین نیوز |  یک اپیدمی خطرناک برای پوشش ناتوانی ها در صنعت هوانوردی توسل به تحریم بوده است. در گذشته استدلال محکمی برای ایکائو و یاتا در مورد غیرقانونی بودن تحریم ها ارائه شد و شش فروند هواپیمای فوکر 100 برای هما، دو فروند فوکر 50 برای وزارت نفت از کارخانه فوکر خریداری و امکان خرید بیشتر نیز بود. به علاوه استدلال فنی و حقوقی دو فروند هواپیمای ایرباس 600-300 مستقیم از ایرباس خریداری و برای خرید 28 فروند ایرباس دیگر نیز تفاهم شد. این ها تنها هواپیماهای نو بودند که در سی سال اخیر خریداری شدند. یعنی تحریم شامل خرید هواپیماهای نو نمی شود. در سال های بعد به جای پیگیری خرید 28 هواپیمای باقی مانده و ادامه مسیر تسلیمِ سیاسی شدن موضوع شدیم و این قصه سر دراز دارد!
 
 سید حسن شفتی رئیس هیات مدیره انجمن علمی حمل و نقل هوایی در گفت و گو با سفر آنلاین با اعلام این مطلب گفت که در این چند سال حداکثر سوء استفاده ها از تحریم ها صورت گرفته شده است و هر اتفاقی بر گردن تحریم گذاشته ایم.
 
دکترسیدحسن شفتی را باید از معدود افراد کاردان و صاحبنظر در عرصه حمل و نقل هوایی کشور دانست که در بحرانی ترین دوران، سکان هدایت حمل و نقل هوایی کشور را در دست داشته است. اوسه دوره (به مدت 12 سال) مدیریت ایران ایر و یک دوره ریاست سازمان هواپیمایی کشوری را در دوران جنگ تحمیلی برعهده داشت و اینک شخصی تاثیرگذار در حمل و نقل هوایی کشور است که حالا در مقام رئیس هیات مدیره انجمن علمی حمل و نقل هوایی بر چالشهای این بخش حساس کشور اشراف دارد و بر ظرفیت های علمی حمل ونقل هوایی چه در بعد نیروی انسانی و چه در زمینه مدیریت تاکید ویژه دارد.
 
به گفته او، حساسیتی راجع به موضوع حمل و نقل هوایی و صنعت هوایی کشور نشان نداده ایم. از سرمایه های انسانی به درستی استفاده نشده است. کانون های تفکر و اندیشه را نوعی مزاحم و چرخ پنجم تلقی کردند و اگر ما حرفی زدیم انگار نوعی پارازیت بوده است.
 
شفتی تاکید دارد که در این سال ها؛ تصمیمات و داوری ها در اتاق های دربسته ي دولتی گرفته شد و این موضوع باعث سلب مسئولیت از دولت ها شد و مقصر را هواپیمایی کشور دانستند! انگشت اتهام در مسائل به سوی سازمان هواپیمایی کشور نشانه رفت.
 
دستورالعمل هایی به طور موضعی در سال های اخیر در حمل و نقل هوایی کشور صادر شده که نه مبنای علمی و نه مبنای کارشناسی دارد.
 
باید این مساله را به درستی درک کنیم که ایمنی و امنیت در حمل و نقل هوایی غیرقابل مُصالحه است. این استدلال از سوی شرکت هواپیمایی پذیرفتنی نیست که به دلیل پایین بودن نرخ قیمت بلیت مسائل ایمنی به خطر بیافتد! اصل این است که در هیچ شرایطی، ایمنی مسافران نباید به خطر بیافتد. در غیراین صورت شرکت هواپیمایی صلاحیت کار در این عرصه را ندارد.   
 
جای خالی خردگرایی
 حمل و نقل هوایی، صنعتی پیچیده است و ورود به آن نیازمند پشتوانه تخصصی، علمی و تجربه ي سنگین است. نگاه به این صنعت پیچیده در عرصه پیچیده جهانی ابتدا باید از دولت و مجلس شروع شود تا به طبقات دیگر برسد. وقتی چنین نگاهی در این دو مجموعه نهادینه شد، به سایر  زیربخش ها جاری می شود.
 
متأثر از این نگاه، راهبردها تنظیم می شود. 35 سال از انقلاب می گذرد و سازمان هواپیمایی کشور در این مدت بیش از بیست مدیر عوض کرده است که تحقیقاً این رقم در دنیا بی سابقه است! بیشتر این مدیران هنگام ورود با این صنعت پیچیده کاملا بیگانه بوده اند و ناچار ایامی از کشور را به کارآموزی گذراندند و زمانی که آشنایی اولیه پیدا کردند، عوض شدند غافل از این معنا که این صنعت پیچیده و پرمسئولیت، نیاز به شناخت لازم و کامل مدیران دارد. این وضعیت نشان می دهد که ما تسلط کافی نداریم و این صنعت را عقلایی اداره نکرده ایم.
 
در حال حاضر حمل و نقل هوایی کشور ما مشکل کلی دارد. جای راهبرد منطقی خالی است کار اصولی زمین مانده و فرصت های زیادی را با کارهای موضعی سرگرم کرده ایم. کانون های تفکر داشته ایم اما احساس نیاز نداشته ایم. سازمان های مردم نهاد وجود داشته اند، استفاده موثر نکرده ایم.
 
موضوع مهم دیگر جای خالی هم افزایی برای تأسیس شرکت های هواپیمایی سودده در کشور است. نشست های زیادی با صاحبان سرمایه برگزار شده است اما هیچ کدام حاضر به  مشارکت  با دیگری نیستند. در این گونه مشارکت ها تنها سود تقسیم نمی شود بلکه نگرانی، ریسک و خطرپذیری فعالیت های بزرگ نیز برای هم کدام کمتر می شود. زمانی که سرمایه گذار شش ماه فعالیت می کند و بعد از شش ماه از این کار خود پشیمان شود نشان دهنده ي این است که امیدوار نبوده است.
 
الگوی مدرن: خدمات بهتر، هزینه کمتر
 الگوی اداره ي هواپیمایی بازرگانی با حساسیت به ارائه خدمات بهتر با هزینه های کم تر در کشور ما تجربه نمی شود. در همه جای دنیا این الگو پیاده و تجربه شده است. پس چرا در کشور ما انجام نمی شود؟ مردم وقتی نرخ بلیت بالا می رود می پرسند پس چرا خدمات بهتر نشده است.
 
هنر شرکت های هواپیمایی این است که خدمات بهتر ارائه دهند ولی هزینه های کمتری را بپردازند و چنانچه به الزامات علمی و کارشناسی توجه کنیم این واقعیت در حمل و نقل هوایی کشور مانند بسیاری کشورهای دیگر امکان پذیر است.
 
بهای بالای خدمات، مردم تاوان می دهند
 نسبت هزینه های عملیاتی ما در مقایسه با نسبت های جهانی اختلاف دارد. برخی از این اختلاف ها قابل دفاع است ولی برخی موارد قابل دفاع نیست. به اعتقاد من این که با نرخ ها بدون توجه به قیمت تمام شده بازی کنیم خلط مبحث است. با قیمت ها بازی می کنیم  غافل از این که قیمت تمام شده چقدر است. کجا قیمت تمام شده را شفاف بیان می کند؟ متأسفانه شفافیت در قیمت تمام شده نداریم. اگر بهره وری کم است، اگر شرکت هواپیمایی را گران مدیریت می کنیم چرا باید مردم تاوان بدهند؟ نباید ریخت و پاش ها را به مردم تحمیل کنیم. اتفاقاً شرکت های هواپیمایی دنیا در توسعه و اشاعه ي فرهنگ بهره وری نقش مهمی داشته اند. این ها موجب شد تا شرکت ها هزینه های خود را کم کنند. در دوره ای که شرکت ها با هم ادغام می شدند ما در این جا متفرق شدیم و تنوع ناوگان را ایجاد کردیم که تصمیم اشتباه و پرهزینه ای بود.
 
صنعت حمل و نقل هوایی برخلاف تصور عمومی فرصت های بسیاری برای درآمدزایی دارد. مثلاً استفاده ي بهینه از فضای کشور است. فضای کشور دلارساز و یوروساز است. امکانات این را داریم که ناوبری خود را ماهواره ای کنیم و دستور مجلس را هم داریم. معلوم نیست چرا به این سمت نرفته ایم؟ برای فضای کشور موانع را از سر راه برداریم. گردشگری نیز می تواند نقش اساسی در درآمدزایی داشته باشد.
 
بی توجهی به آلاینده های صوتی و تنفسی که از مهم ترین دغدغه های ایکائو است و ما چون این قدراز این نوع  مصیبت داریم دیگر این موضوعات را در بحث های توسعه ی هوانوردی مطرح نمی کنیم. از همراهی با اسناد بالادستی سند چشم انداز1404 عقب افتاده ایم. باید مدیران و سرمایه گذاران را تشویق کنیم و کارشناسان خود را امیدوار.
 
نیازمند با تصحیح نگاه و جهان بینی مناسب در کشور نسبت به نقش صنعت حمل و نقل هوایی در حوزه های کلان اجتماعی، اقتصادی و سیاسی هستیم. این بخش دمیدن خون تازه در شریان های اقتصاد کشور است. تضمین کننده ي آسایش مردم است و نقش در گردشگری و تبادل فرهنگ خواهد داشت. این بخش در سیاست، اقتصاد و اجتماعی و فرهنگی نقش دارد و هواپیمایی در نقش هویت کشور ظاهر می شود و این از اهمیت بسزایی مطرح است.