نقش حمل ونقل در توسعه اقتصادی جامعه انکار ناپذیر است

تین نیوز |  حمل ونقل، پایه های پل رابطی است که بخشهای مختلف جوامع با عبوراز روی آن، به سمت توسعه پایدار حرکت می کنند.
 
 درجهان امروز، حمل و نقل از جمله بخش های زیربنایی اقتصاد است که فرآیند توسعه اقتصادی را تحت تاثیر قرارداده و اساس مبادلات بازرگانی و کلید توسعه اقتصادی و اجتماعی است.
برخی متخصصان حمل و نقل براین باورند که بین کارآیی در بخش حمل و نقل و کارآیی عمومی اقتصاد و رشد اقتصادی، رابطه ای مستقیم وجود دارد و حمل و نقل را واسطه میان فعالیت های کشاورزی، صنعتی، بازرگانی و خدماتی در سطح ملی و بین المللی می دانند.

گروهی دیگر، حمل و نقل را قلب جریان توسعه دانسته و معتقدند حمل ونقل در توزیع درآمدها و کاهش نابرابری های اقتصادی و اجتماعی و کاهش آثار فقر و اختلاف درآمد روستانشینان و شهرنشینان نقشی موثر دارد.

به اعتقاد بسیاری از اقتصاددانان بین المللی، مطالعات انجام شده در سطح کلان اقتصادی برخی کشورها نشان می دهد که سرمایه گذاری در حمل ونقل باعث افزایش رشد اقتصادی این کشورها شده و با افزودن بر بازدهی اجتماعی در سرمایه گذاری های خصوصی موجبات سرمایه گذاری درزیرساخت های حمل و نقل را فراهم آورده است.

صنعت حمل ونقل در ایران نیز طی دوران مختلف، با فراز و فرودهایی همراه بوده و هدف اصلی  آن، تلاش برای رسیدن به جایگاهی مطلوب و فردایی بهتر است و با توجه به موقعیت سوق الجیشی کشور درمنطقه، ایجاد سیستم حمل و نقل کارآمد درتوسعه اقتصادی اجتماعی، جایگاه و نقش ویژه ای دارد.
درتاریخ تحولات صنعت حمل و نقل کشور، روزهای سرنوشت سازی بوده که نقشی تعیین کننده در انسجام شبکه حمل و نقل داشته اند و ۲۶آذر ۱۳۶۱، از جمله این روزهاست.

دراین روز، حدود یکصد کشتی حامل کالا دربنادر جنوبی کشور، منتظر تخلیه بار بودند و بحران ناشی از اتمام ذخیره کالاهای اساسی درکشور از یک سو و تهدید این کشتی ها از سوی عراق، نگرانی هایی را برای مسئولان فراهم آورده بود.

بنابر این امام خمینی (ره) درپیامی تاریخی، کامیون داران کشور را به مشارکت درتخلیه کشتی ها فراخواندند و با همت آنان، کشور از وضع بحرانی خارج شد و ۲۶ آذر، به پاس خدمات ناوگان حمل ونقل کشور و برای آگاهی بیشتر جامعه با نقش و جایگاه بخش حمل و نقل دراقتصاد کشور، به عنوان «روز حمل ونقل» انتخاب شد.

بخش حمل و نقل تاثیر بسزایی در فعالیت های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و اساس توسعه اقتصادی هر کشور به عهده دارد و از شاخص های مهم توسعه یافتگی محسوب می شود که دراین میان، حمل ونقل ریلی شاه کلید این توسعه است.

از این رو، توسعه زیر ساخت های ریلی درسالهای گذشته مورد توجه ویژه قرارگرفته و مسئولان درتلاش هستند با گسترش و اجرای پروژه های مختلف ریلی، جاده ای، هوایی و دریایی؛ گام های موثری در توسعه اقتصادی کشور را بردارند اما با این حال و با وجود اینکه کریدور شرق به غرب امکان مناسبی را برای ترانزیت کالا مهیا کرده، هنوز زیرساخت های مورد نیاز برای ترانزیت کالا از طریق کشور فراهم نشده است.
 
درحالی که در بین روشها ی مختلف حمل و نقل، حمل و نقل ریلی از مزایایی چون مصرف سوخت کمتر، سازگاری بهتر با محیط زیست، ایمنی بالاتر، قابلیت انتقال انبوه کالا و مسافر و راحتی سفر برخوردار است.
دراقتصاد امروز، به بخش حمل و نقل، توجه خاصی صورت می گیرد و همواره سعی برآن است تا از مناسب ترین سیستم که از لحاظ اقتصادی، به صرفه، از لحاظ زمانی، در برگیرنده وقت کم و از لحاظ رفاه و آسایش، دارای تجهیزات و امکانات مدرن برای راحتی بیشتر مسافرین و ایمنی بیشتر باشد، استفاده شود و همواره مسیرهایی برای حمل و نقل کالاها انتخاب می شوند که قابلیت های مناسبی برای بهره وری بیشتر برای تجارت و ترانزیت باشد.

بخش بزرگ و پر مخاطب حمل و نقل همگانی ایران نیازمند ساماندهی است به طوریکه حمل و نقل عمومی درون شهری، ۹۰ درصد کل حمل و نقل عمومی کشور را تشکیل می دهد. و با وجود گستردگی و سهم بالایی که درجا به جایی مردم دارد ولی از نبود مدیریت واحد و نداشتن یک متولی خاص رنج می برد.

یک کارشناس حمل ونقل معتقد است؛ ۱۰ درصد جابجایی ها درکشور مربوط به حمل و نقل برون شهری و ۹۰ درصد حمل و نقل همگانی درحوزه درون شهری است که یک متولی واحد ندارد؛ گرچه حمل و نقل عمومی درون شهری اعم از تاکسیرانی، اتوبوسرانی و مترو زیر نظر شهرداری ها و دارای سازمان یا اتحادیه هستند ولی هیچ یک نهاد دولتی و مرجع سازمانی مدافع این بخش و برخوردار از اعتبارات دولتی نیستند.

احمدی با اشاره به اینکه در اغلب کشورهای دنیا حمل و نقل همگانی دارای یک سازمان دولتی پویا و پاسخگو است، می افزاید: درکشور ما اتوبوسرانی، تاکسیرانی، مترو و قطار شهری زیر نظر شهرداری هاست؛ تاکسی  تلفنی ها و وانت بارهای کرایه زیر نظر بازرگانی هستند و اتحادیه هایی نیز متولی ساماندهی و پیگیری مشکلات آنها هستند و تصمیمات دولت نیز درحمایت از این بخش، به دلیل نبود مدیریت واحد و متولی خاص، هرگز بطور کامل محقق نمی شود.

وی می گوید: مدیریت یکپارچه حمل ونقل درشهرها می تواند تاثیرگذار باشد و بدون موازی کاری شهروندان را پوشش دهد.
این کارشناس با اشاره به اینکه تجربه چنین مدیریتی در خیلی از کشورهای دنیا وجود دارد و خیلی از شهرهای بزرگ با سیستم یکپارچه، حمل و نقل را مدیریت می کنند، می افزاید: این سیستم و مدیریت موفقیت هایی را از بابت جذب مسافر درحوزه حمل و نقل داشته و رضایت مندی شهروندان را به دنبال داشته است.

احمدی، لزوم ایجاد یک مدیریت متمرکز برای موضوع مهم حمل و نقل همگانی را در سطح دولت ضروری دانسته و می گوید: قطعا مدیریت واحد و پشتیبانی دولت لازمه تحول در حمل و نقل عمومی و افزایش رضایت مندی مردم است.

بنابر این به نظر می رسد وقت آن رسیده است که بخش بزرگ و پر مخاطب حمل ونقل همگانی کشور ساماندهی شده و به دست یک متولی واحد و مرجع قانونی هدایت شود.
مجلس شورای اسلامی نیز در آبان ۱۳۸۶ با تصویب قانون توسعه حمل و نقل و مدیریت مصرف سوخت، دولت را مکلف کرد درجهت توسعه حمل و نقل درون شهری و برون شهری کشور اقدام کند و مدیریت حمل و نقل بار و مسافر درمحدوده شهر وحومه آن به عهده شهرداری ها باشد.

به هرحال، جاده و راه سالم، یک نعمت مهم به شمار می رود که درتامین امنیت جانی افراد تأثیر بسزایی دارد و توجه به کیفیت و گسترش راهها از سوی مسئولان و دست اندرکاران ضروری به نظر می رسد.