چگونه خلبان شویم؟!

تین نیوز | شاید علاقه ذاتی انسان به پرواز است که باعث می گردد تا از بدو تولد همواره از خلبانی به عنوان یکی از مشاغل مورد علاقه یاد نماید. اگرچه ممکن است با گذر زمان و شکل گیری رفتارهای عقلانی این علاقه دستخوش تغییر گردد اما برای بعضی ها پرواز همچنان آرزویی بزرگ باقی می ماند. آروزیی که بعد ها به دغدغه ای برای انتخاب شغل و امرار معاش تبدیل خواهد شد.
 
در این نوشتار سعی خواهد شد نکاتی کلی در رابطه با نحوه ورود به شغل خلبانی بیان شود تا به صورت راهنمایی کلی برای دوستداران این رشته مورد استفاده قرار گیرد. چکیده ای از قوانین رسمی به همراه تجربیات آموخته های شخصی نگارنده در راه ورود به این دنیای جذاب و هیجان انگیز.

قوانین چه می گویند؟!
 قوانین کلی در مورد ورود به دوره های آموزشی و شروع خلبانی اینگونه هستند:
     داشتن پایان نامه دیپلم
    داشتن کارت پایان خدمت وظیفه عمومی یا معافیت دائم غیر پزشکی و یا معافیت تحصیلی
    حداقل سن ١٨ سال
    حداقــل قــد ١٦٥ سانتیمتر
    احراز صلاحیت پزشکی طبق استاندارد اداره طب هوایی سازمان هواپیمائی کشوری
    تدین به یکی از ادیان رسمی کشور
    عدم اعتیاد و عدم سوء پیشینه
    احراز صلاحیت اخلاقی توسط اداره کل حراست سازمان هواپیمایی کشوری
 
از کجا شروع کنیم... 
به طور مشخص شروع اقدامات اولیه برای ورود به این رشته منوط به اتمام دوره متوسطه و اخذ مدرک دیپلم خواهد بود، در این مورد اگرچه قوانین و مقررات سازمان محدودیتی در مورد نوع رشته تحصیلی و معدل ذکر نکرده اند اما با توجه به سیاستهای شرکتهای هواپیمایی تحصیل در رشته ریاضی و اخذ دیپلم با میانگین کتبی 14 و بالاتر توصیه می گردد.
 
همچنین توجه داشته باشید معافیت تحصیلی اگر چه مشکلی در طول دوره آموزشی شما و اخذ گواهینامه ها ایجاد نمی کند اما برای مراحل استخدامی نیاز به کارت پایان خدمت و یا معافیت دائم غیرپزشکی خواهید داشت.
 
شرایط پزشکی، از شایعات تا واقعیتها! 
شایعات فراوانی در رابطه با نوع معاینات و شرایط پزشکی مورد نیاز خلبانی در جامعه وجود دارد، شایعاتی مثل کامل بودن میزان دید چشمها، سالم بودن تمامی دندانها و ...! این شایعات گرچه در مورد هوانوردی نظامی تا حدودی صحیح است اما در خلبانی غیر نظامی احراز سلامت افراد توسط آزمایشات و معاینات زیر صورت می پذیرد:
 
آزمایش خون و ادرار:
 
بررسی فاکتورهای مرتبط با موارد زیر 
WBC، HDL، LYM، MID ،GRA ،LYM% ،MID% ،GRA% ،RBC ،HGB، HCT ،MCV
،MCH ،MCHC ،RDW ،PLT،PCT،MPV،PDW،ALT،GGT،Keratinize ،LDL،Cholesterol، Triglycerides ،Glucose،Urea
 
و بررسی فیزیکی به جهت نبود خون در ادرار.
 اخذ نوار قلبی و اکوکاردیوگرافی برای بررسی عملکرد قلب و عروق
 بررسی عملکرد مغز و اعصاب از طریق بررسی نوار مغزی
 شنوایی سنجی (اودیو متری)
 بررسی وضعیت ششها و اندازه قلب از طریق عکسبرداری از قفسه سینه 

و معاینات پزشکی هوایی که بوسیله پزشک معاینه کننده صورت می پذیرد شامل:
 اندازه گیری دید چشمها، بررسی کوررنگی
 بررسی وضعیت فک، دهان و دندانها
 بررسی وضعیت استخوانبندی و اندامهای حرکتی
 بررسی ضریب وزن نسبت به قد (BMI)
 
در صورتیکه در هریک از مراحل معاینات مواردی مغایر با استانداردهای سازمان تشخیص داده شوند، شخص برای انجام معاینات تخصصی به پزشک متخصص معتمد اداره طب هوایی معرفی شده و نظر ایشان ملاک تصمیم گیری برای سازمان خواهد بود.
 
همچنین اگر میزان مغایرت به حدی نباشد که طبق نظر پزشک سازمان خللی در انجام وظیفه خلبان ایجاد نماید پرونده فرد در "کمیسیون پزشکی اداره استاندارد پرواز" مطرح شده و تصمیم گیری با حضور تمامی پزشکان اداره طب هوایی دفتر گواهینامه ها صورت خواهد پذیرفت.
 
توجه داشته باشید که برخی از استانداردهای پزشکی مورد نظر شرکتهای هواپیمایی اگرچه بر مبنای موارد فوق تهیه شده اند اما به شکل سختگیرانه تری اعمال می گردند.
 
انتخاب آموزشگاه مناسب؛ نیمی از راه! 
در گذشته نه چندان دور ورود به این رشته تنها از طریق شرکت در آزمون ورودی مرکز آموزش علوم و فنون میسر بود، اما با شروع روند خصوصی سازی از میانه دهه هفتاد هجری شمسی به تدریج شرکتها و موسسات آموزش خلبانی شکل گرفته و اقدام به آموزش خلبانان کردند.
 
در انتخاب آموزشگاه، مواردی مثل وضعیت مالی، سرعت اتمام دوره ها، سوابق و گذشته آموزشگاه از لحاظ ایمنی و آموزشی، ناوگان، اساتید پروازی و زمینی ملاک تصمیم گیری هستند.
 
در مورد آموزشگاهها نوشتارهای دیگری در سایت موجود بوده و همچنین می توانید به سایت اینترنتی آنها نیز مراجعه کنید.
 
هزینه ها؛ 
با خصوصی سازی آموزش در هوانوردی افزایش سرسام آور هزینه ها به معضلی برای دوست داران پرواز تبدیل گردید، این هزینه ها در سیستم آموزشی برای هر ساعت پرواز محاسبه شده و موارد ذیل را در برمی گیرند:
 
هزینه سوخت // هزینه استهلاک هواپیما // هزینه خدمات فرودگاهی // حق الزحمه استاد خلبان // هزینه ایاب و ذهاب به فرودگاه آموزشی.
 
در تاریخ نگارش این موضوع، هزینه ها بدین صورت تعیین گردیده اند:
 -          هزینه پرواز با هواپیمای تکنام : 1550000 تا 1650000 ریال برای هر ساعت
 -          هزینه پرواز با هواپیمای سسنا: 1850000 تا 2050000 ريال برای هر ساعت
 -          هزینه پرواز با هواپیمای پایپر: 2000000 ریال برای هر ساعت
 -          هزینه پرواز با هاپیمای دایموند: 2000000 ريال برای هر ساعت
 -          هزینه های پرواز با هواپیمای دو موتوره سبک: متغیر حدود 4000000 ريال در هر ساعت
 -          هزینه کلاسهای زمینی: 12000000 الی 14000000 ریال
 
همچنین طول دوره های آموزشی اینگونه است:
 کلاسهای آموزشی زمینی مقطع خلبانی شخصی (PPL): 360 ساعت
 کلاسهای آموزشی مقطع خلبانی بازرگانی (CPL): 240 تا 280 ساعت
 کلاسهای آموزشی مقطع پرواز با آلات دقیق (Instrument Rating): 240 ساعت
 
...و شروع پرواز!
 طول مدت پروازها در تاریخ نگارش این مقاله 190* ساعت می باشد که به صورت زیر به دوره های مختلف تقسیم می گردد: 
خلبانی شخصی: 50 ساعت // در صورتیکه فرد دوره را در یکی از آموزشگاههای مورد تائید سازمان تحصیل نماید 45 ساعت پرواز + 5 ساعت شبیه ساز. (35 ساعت پرواز همراه با استاد + 10 ساعت پرواز مستقل)
 
خلبانی بازرگانی: 100 ساعت // در صورتیکه فرد دوره را در یکی از آموزشگاههای مورد تائید سازمان تحصیل نماید 95 ساعت پرواز + 5 ساعت شبیه ساز. (35 ساعت پرواز همرا با استاد + 65 ساعت پرواز مستقل یا پرواز به عنوان خلبان فرمانده – Pilot In Command)
 
پرواز با آلات دقیق: 40 ساعت // در صورتیکه فرد دوره را در یکی از آموزشگاههای مورد تائید سازمان تحصیل نماید 20 ساعت پرواز + 20 ساعت شبیه ساز.
 
 لازم به ذکر است طول دوره های پروازی در ایران 250 ساعت بوده که طبق بخشنامه های مختلف سازمان به ترتیب 10 ساعت از دوره پرواز با دستگاه و 50 ساعت از دوره خلبانی بازرگانی به دلایلی چون نبود یا کمبود امکانات آموزش کسر گردیده.  

مسئولیت قانونی و شرایط گواهینامه ها:
 گواهینامه خلبانی شخصی: 
دارنده گواهینامه تنها مجاز به پرواز با هواپیمای شخصی در شرایط پرواز با دید (VFR) بوده و هرگونه استفاده تجاری و حمل مسافر به منظور کسب درآمد تخلف محسوب می گردد.
 
گواهینامه خلبانی بازرگانی: 
به منظور استفاده در پروازهای تجاری در شرایط پرواز با دید می باشد و دارنده مجاز است تا به عنوان خلبان هواپیماهای سبک (تا 5700 کیلوگرم وزن برخاست) و یا به عنوان کمک خلبان هواپیمای تجاری با وزن برخاست بالاتر از 5700 کیلوگرم فعالیت نماید.
 
مجوز پرواز با آلات دقیق:
 دارنده این مجوز، می تواند در طول روز و شب با استفاده از آلات دقیق هواپیما پرواز و اقدام به نشست و برخاست نماید.  
 
در پایان ضمن آرزوی موفقیت برای تمامی دوستداران پرواز توجه شما را به این نکته جلب می کنم که انتخاب مسیر درست، آموزشگاه مناسب و صبر و شکیبایی در طول آموزشها تنها راه رسیدن شما به هدف شماست.