به دود فوت نکنیم
تین نیوز | روسها ضربالمثلی دارند:«شیر دهانش را سوزانده، به دود فوت میکند.» توضیحش ساده است: فردی از چیزی دلخور است، دقِ دلش را در جای دیگری خالی میکند. حالا ظاهرا این حکایت پروازهایی است که عدهای میگویند از بیخ و بن غیرقانونی و امالفساد است و عدهای دیگر، آن را نوعی از بازاریابی و فروش خدمات میدانند. اما نکته اینجاست که اگر شیرِ «پرواز چارتر» دهان کسی را بسوزاند، او مدام به دودی فوت میکند که برای نشستن جایی ندارد جز چشم مسافران.
پرواز چارتر اما ماهیتی غیرقانونی ندارد و این درست خلاف ادعای برخی مسوولان است (برای تهیه این گزارش از دوستانی در آژانسهای مسافرتی خواستیم اطلاعاتی را در اختیارمان قرار دهند و آنها نیز به این شرط که به دلیل برخی ملاحظات، نامی از آنها برده نشود، خواسته ما را اجابت کردند). مدیر یک آژانس هواپیمایی معتبر، درباره ماهیت این پروازها میگوید:« مساله اینقدرها هم حاد نیست. مثلا شما میتوانید برای طی کردن یک مسیر، تاکسی را به صورت دربست کرایه کنید. خب هزینهاش را میپردازید و تاکسی شما را به مقصد میرساند؛ هم شما راضی هستید و هم راننده. این رسمِ
تمام خطوط هوایی جهان استو به هیچ وجه غیرقانونی نیست.»
پس چرا مسوولان و متولیان این حوزه، هر از چندگاهی در مورد این نوع پرواز موضعگیری میکنند و گاه آن را ریشه فساد در این حوزه میدانند.
مشکل از ماست
«پروازهای چارتر» یکی از مواردی بود که رییس سابق سازمان هواپیمایی کشوری در دولت دهم، بهطور جدی به دنبال مقابله با آن بود. کاپیتان پهلوانی در نشستی با شرکتهای هواپیمایی، پروازهای چارتر را ریشه فساد صنعت حملونقل هوایی دانسته و تاکید کرده بود:« مجوز انجام پرواز چارتر را به هیچ شرکت هواپیمایی نمیدهیم.»
او با تاکید بر اینکه پروازهای چارتر را طبق بخشنامه ممنوع کرده است، افزوده بود:« ریشه فسادهای صنعت حملونقل هوایی چارتر است.» پهلوانی اما به سیاق برخی سیاسیون، از بیعدالتی هم در این مورد خاص حرف زده بود:« سازمان هواپیمایی کشوری با مافیای آژانسها برخورد جدی و محکم خواهد داشت و صندلی هواپیما باید در قالب پرواز برنامهای، طبق موازین سازمان و مطابق نرخ مصوب فروخته شود.»
او حتی این را هم اضافه کرده بود که سازمان هواپیمایی کشوری وعده انجام پرواز چارتر را به هیچ شرکتی نداده است. بعد هم حسن ختام حرفهایش این گزاره بود:« تا زمانی که من در صنعت حملونقل هوایی هستم، مجوز هیچ پرواز چارتری را به هیچ شرکتی بدون رعایت ضوابط مندرج در سازمان هواپیمایی کشوری نمیدهم.»
با این اوصاف باید باور کنیم که پرواز چارتر، برخلاف گفتههای آن صاحب آژانسِ مسافرتی، از بیخ و بن خلاف مقرارت است؛ ولی علیرضا منظری، عضو هیات مدیره انجمن علمی حملونقل هوایی نظر دیگری دارد: له آن دوست و علیه آن مسوول:« تعجب میکنم از این که میشنوم چنین مسالهای عنوان شده است؛ یعنی آن مسوولِ سابق، گفته است این پرواز از اساس خلاف مقرارت است؟! پس من ابتدا باید در مورد قواعد بازی حرف بزنم. ما در نظام پروازی کشور، دو نوع پرواز داریم؛ این دو نوع در همهجای دنیا وجود دارد و استاندارد است: پرواز برنامهای و پرواز غیربرنامهای. این دومی همان پرواز
چارتر است.»
او میافزاید:« اگر در ایران انجام این پروازها با مشکل مواجه است، اشکال از مسوولانی است که نمیتوانند امور را اداره کنند و بعد میگویند چنین چیزی وجود ندارد. ببینید! هر شرکت پروازی باید برنامهای را به سازمان هواپیمایی کشور بدهد. یعنی مثلا یک برنامه یک ساله که در آن عنوان شود برای فلان مسیرها، در فلان ساعتها، پرواز وجود دارد. به این ترتیب میتوان پروازها را در کشور ساماندهی کرد. اتفاقا این مورد، الزامات زیادی دارد، یعنی باید استانداردهای متعددی کسب شود تا بتوان برای آن شرکت پروانه فعالیت صادر کرد. یکی از آن الزامات هواپیماست؛ یعنی وقتی شما دو
فروند هواپیما داشته باشید دیگر نمیتوانید پرواز برنامهای ترتیب دهید. پس پرواز غیربرنامهای میگیرید.»
نماینده اسبق ایران در ایکائو تصریح میکند:« این درست همان چیزی است که آن مدیر آژانس گفته است؛ یعنی همانطور که میتوان تاکسی را به صورت دربست در اختیار گرفت، مسافران هم این هواپیما را در فلان مسیر دربست میگیرند و اگر دو نفر هم باشند پرواز چارتر باید انجام شود. این در تمام دنیا، عرف رایج است.»
مشکل سرمایه و نقدینگی
منظری در ادامه صحبتهایش به این مورد اشاره میکند که هزینه سفر با پرواز چارتر طبیعتا به این دلیل بیشتر است که هواپیما مسیر برگشت را تقریبا خالی برمیگردد و متولی آن شرکت باید برای تامین هزینههایش مبلغ بیشتری از مسافر دریافت کند:« در این میان فقط توافق مشتری و کارفرما مهم است.» پس مشکل کجاست؟ هم مشتری راضی است و هم فروشنده:« بله مساله این نیست. مشکل از جایی شروع میشود که این رویه- پرواز چارتر- تبدیل به یک سنت و عادت شود، نه شرایط اضطراری. وقتی شرکتی تمام پروازهایش را به این مساله اختصاص میدهد، یعنی تخلفی انجام شده است و باید جلوی آن
گرفته شود، چون میخواهد سوءاستفاده کند.»
عضو هیات مدیره انجمن علمی حملونقل هوایی، بار دیگر نقبی میزند به صحبتهای پهلوانی:« ما چون توان اجرای قانون را نداریم، میگوییم این پرواز مشکل دارد و غیرقانونی است. مساله دیگر دستگاههای متولی هستند و در راس آنها سازمان هواپیمایی کشوری. این روزها ما در شرایطی هستیم که شرکتهای هواپیمایی از دو مولفه لازم و کافی برخوردار نیستند: سرمایه و نقدینگی. وقتی نقدینگی نباشد شما مجبورید مبلغ هواپیما را قسطی پرداخت کنید. در این شرایط که بانکها تسهیلات نمیدهند و اگر هم بدهند شرکت هواپیمایی نمیتواند دیون خود را بپردازد و در عین حال نمیتواند و
نباید از منابع مالی غیرشفاف هم استفاده کند، پس پرواز چارتری در اختیار فرد یا افرادی قرار میگیرد که هدفی جز سوءاستفاده ندارند.»
افزایش سرمایه «ایرلاین»ها
اواخر آذر ماه رییس سازمان هواپیمایی کشور در گفتگو با خبرگزاری فارس با تاکید بر اینکه در آییننامه جدید تأسیس شرکتهای هواپیمایی، ایرلاینها ملزم به افزایش سرمایه و خرید هواپیماهای زیر 15 سال هستند، گفت:« در این آییننامه پروازهای چارتری از برنامهای جدا شده است.» او درباره ویژگیهای آییننامه جدید چنین توضیح داد:« تا پیش از این شرکتهای هواپیمایی فقط بر اساس قابلیتها و توان فنی برای تأسیس مورد ارزیابی قرار میگرفتند، اما در آییننامه جدید موضوع کفایت مالی - سرمایهای و صلاحیت بازرگانی شرکت به طور
گسترده بررسی میشود. حتی شرکتهای هواپیمایی موجود نیز موظف هستند در مهلتی که سازمان هواپیمایی کشوری به آنها میدهد، شرایط خود را بابت کفایت مالی، سرمایهای و بازرگانی، با دستورالعمل جدید مطابقت دهند.»
طبق ضوابط جدید هر شرکت هواپیمایی برای تأسیس باید دارای حداقل پنج فروند هواپیما باشد، بنابراین حداقل سرمایه ایرلاین هم باید متناسب با این تعداد هواپیما باشد؛ این ارقام بستگی به فعالیت شرکت در حوزههای خاص دارد؛ مثلا اگر ایرلاینی قصد دارد فعالیت منطقهای، بینالمللی یا داخلی داشته باشد، بر این اساس پیشنهاد تجاری خود را ارائه میدهد و اعلام میکند که در کدام بخش خواهان فعالیت است و سپس بسته به نوع فعالیت آن، نوع هواپیمای مورد استفاده تعیین و بر همان اساس از آن شرکت کفایت مالی و سرمایهای اخذ میشود.
منظری در مورد این آییننامه هم میگوید:« همین الان هم شرکتها با مشکلات زیادی دستبهگریبان هستند. چطور میشود با این حجم بدهی مثلا به خدمات فرودگاه، بایت تامین سوخت و غیره، شرکتهای هواپیمایی به فکر افزایش سرمایه هم باشند. بعد هم شنیدهام که میگویند نباید هواپیمایی که عمرش بیش از پانزده سال است خرید و فروش شود؛ اما در مورد هواپیما، مساله عمر آن نیست بلکه ساعت پرواز است.»
این کارشناس حمل و نقل هوایی تاکید میکند:« با اعمال چنین قوانینی، قیمت هواپیمایی که ساعت پرواز زیادی دارد، اما عمرش کمتر از پانزده سال است، افزایش مییابد و این خود ناهنجاری دیگری در این بازار ایجاد میکند.»
به نظر میرسد آنچه در مورد پروازهای چارتری تبدیل به معضل شده، نگاه سلیقهای به این مقوله است. این میان اما راهکار و ریش و قیچی انگار فقط دست دولت است که با در نظر گرفتن راهکارهایی چون تعیین قیمت بلیت بر مبنای عرضه و تقاضا و اهرمهایی از این دست، به دنبال حل «مساله» باشد، نه پاک کردن«صورتمساله». وقتی چنین نشود، شیر دهان هر کسی را بسوزاند، به دود و در نهایت به چشم مسافر نگونبخت فوت میکند.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمیکند.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.