در آن اجلاس چه گذشته است؟
راه‌اندازی خط تولید هواپیمای روسی؟!
تین نیوز | چند وقتی است که مجددا زمزمه ورود هواپیمای توپولوف 204 به آسمان ایران، به‌خصوص بعد از دیدار وزیر انرژی روسیه و وزیر نفت ایران در شهریور ماه شنیده میشود؛ تا آنجا که یکی از رسانه‌های روسی (مسکو تایمز) از قول یک منبه آگاه که نخواست نامش افشا شود، اعلام کرد که طی این تفاهمات و مذاکرات ایران و روسیه، دو کشور درباره راه‌اندازی خط تولید هواپیما مذاکره کرده‌اند و وزیر انرژی روسیه نیز در مراسم اختتامیه یازدهمین اجلاس کمیسیون همکاری‌های مشترک اقتصادی و تجاری ایران و روسیه، از امکان ورود هواپیماهای TU-204 به ناوگان هوایی ایران در قالب
امضای سند همکاری خبر داد.
او بعد از این مذاکرات در مورد هواپیماهای مسافربری توپولف 204 به خبرنگاران گفت هواپیماهای جدید روسی از نظر ایمنی و کیفیت در سطح بسیار بالایی قرار دارند و روسیه آماده صادرات نسل جدید هواپیماهای مسافربری به ایران است. او تاکید کرد در روسیه مطمئن‌تر از هواپیمای توپولف، هواپیمای دیگری وجود ندارد.
هرچند در اواسط مهرماه صحبت‌های رئیس سازمان هواپیمایی تا حدودی به ابهامات در این زمینه پاسخ داد، اما مرور واکنش‌ها در این زمینه، خالی از نکته نیست.
اسفند ماه سال گذشته بود که قائم‌مقام وزارت راه و شهرسازی، از درخواست روسیه برای بررسی توپولوف ۲۰۴ به عنوان هواپیمای صادراتی این کشور و خرید آن توسط خطوط هوایی ایران خبر داد.
معاون این وزارتخانه طی مصاحبه‌ای با فارس اعلام کرد روسیه از ایران خواسته است تا هواپیمای توپولوف 204 این کشور را که از جمله هواپیماهای با اندازه متوسط تولید شده در این کشور است، برای خرید از روسیه مورد بررسی قرار دهد. او اعلام کرده بود مقایسه قیمت این هواپیما با قیمت هواپیماهای مشابه تولیدی ایرباس و بوئینگ، نشان‌دهنده ارزان بودن نسبی قیمت این نوع هواپیما است.
جالب اینجاست که در اواخر سال 1389، در خود کشور روسیه که تولید‌کننده توپولف است، با آتش گرفتن یک موتور این هواپیما آن هم روی زمین، فعالیت تمامی توپولف‌های موجود در ناوگان هوایی آن کشور متوقف میشود و همان زمان رئیس‌جمهور سابق روسیه از کیفیت پایین هواپیماهای ساخت این کشور به شدت انتقاد می‌کند. دیمیتری مدودف در نشست شورای امنیت ریاست جمهوری روسیه گفته بود:« متأسفانه حتی درباره جدیدترین هواپیماهای ساخت روسیه نیز حرف و حدیث‌هایی وجود داشته و گفته میشود این هواپیماها هم دچار مشکل و نقص هستند.» وی تاکید کرده بود شخصا تجربه‌ای
دارد که ثابت می‌کند کیفیت هواپیماهای روسیه چندان خوب نیستند.
نکته جالب‌تر اینکه در همان سال 1389، رسانه‌های روسی گزارش داده بودند که هواپیمای توپولف 204 رئیس‌جمهور سابق روسیه، بارها به هنگام فرود دچار نقص فنی شده و به همین دلیل، نهاد ریاست جمهوری روسیه آن را به فروشنده پس داده است!
میزان سازگاری با آب وهوای ایران؟
در خصوص اظهارات نماینده روسیه در یازدهمین اجلاس کمیسیون همکاری‌های مشترک اقتصادی و تجاری ایران و روسیه، علیرضا خسروی، عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی می‌گوید:« طبیعتا ما با همه کشورها تعامل داشته و مذاکره می‌کنیم، اما بعد از بررسی همه گزینه‌ها و پیشنهادها تصمیم می‌گیریم. پیش از این، کشور اوکراین نیز برای ارائه خدمات خود به ایران اعلام آمادگی کرده بود و ما حاضریم بعد از انجام بررسی‌های لازم با این کشورها همکاری کنیم. به همین دلیل، جای هیچ‌گونه نگرانی وجود ندارد.»
عضو کمیسیون عمران مجلس معتقد است:« توپولوف‌ها هواپیماهای خوبی هستند، اما متاسفانه براساس کارشناسی‌هایی که پیش از این انجام شده بود، این هواپیماها با آب وهوای ایران سازگاری ندارند. به همین دلیل بعد از بررسی تمام ابعاد و جوانب، در این خصوص تصمیم‌گیری میشود.»
مهم این است که موتورش غربی باشد!
این اظهارات در حالی است که ایرج ابراهیمی، رئیس سابق اتحادیه صنایع هوافضا در گفتگو با یکی از خبرگزاری‌های کشور اظهار داشت:« توپولف‌های 204 چند مدل دارد که سه نوع موتور از جمله جنرال الکتریک آمریکا و همچنین موتورهای شرقی روی آن نصب میشود. در این نوع هواپیما از سیستمهای الکترونیکی و کامپیوترهای شرقی و غربی استفاده میشود.»
وی با بیان اینکه سیستمهای الکترونیکی غربی این هواپیما، فرانسوی و آمریکایی است، تصریح کرد:« کارایی این هواپیما به موتور و تجهیزات آن بستگی دارد، بدنه توپولف 204 که روس‌ها آن را می‌سازند، بدنه خوب و قابل اطمینانی است، اما مهم این است که موتور، تجهیزات و سیستم‌ها از کجا (غربی) تامین میشود.»
کارشناس ارشد حمل‌ونقل هوایی، با تأکید بر اینکه در پروسه خرید توپولف 204 باید از صاحب‌نظران و کارشناسان این بخش استفاده شود، افزود:« نباید این کار مانند قبل باشد و بایستی امتیازدهی و ارزیابی این هواپیما توسط کارشناسان حمل‌ونقل انجام شود. می‌توانیم توپولف‌های 204 را با قیمت مناسب‌تر نسبت به هواپیمای بوئینگ و ایرباس و با کیفیت بالا خریداری کنیم.»
ابراهیمی با بیان اینکه سیستم‌هایی که در توپولف‌ها به کار می‌رود، باعث زمینگیری بیشتر هواپیما برای تعمیر و نگهداری میشود، افزود:« اگر سیستم الکترونیکی غربی به کار گرفته شود، ظرف 10 دقیقه حدود 80 درصد هواپیما و ظرف 20 دقیقه، بیش از 90 درصد سیستم هواپیما را چک می‌کند و دیگر نیازی نیست که هواپیما چند ساعت برای چک سیستم‌ها زمین‌گیر باشد.»
وی ادامه داد:« تعمیر و نگهداری هواپیما در سیستمهای جدید خیلی ساده است، ضمن آن‌که سیستمهای الکترونیکی، مصرف سوخت هواپیما را اقتصادی می‌کند، به‌عبارت دیگر هواپیما خودش را چک می‌کند و اگر ایرادی توسط سیستم دیده شود، سریعا اطلاع می‌دهد که ایراد از کدام قسمت است و برای رفع آن چه باید کرد.»
ایرلاین‌های روسی نیز خریدار توپولف نیستند
در مقابل این اظهارنظرها، پیمان ماهور، کارشناس هوا فضا با اشاره به خصوصیات این نوع از توپولف، به سایت پارسینه گفته است:« هواپیمای 204 توپولف که چند وقتی است بحث خرید آن مطرح شده است، هواپیمایی میان‌برد با دو موتور جت است که در سال 1989 طراحی و رونمایی شد. این ورژن از هواپیما بسیار قدیمی شده است و متاسفانه در خبرها نیز گفته نشده که توپولف 204 مورد نظر است و یا 204 اس ام.»
ماهور در ادامه افزود:« در مدل توپولف 204 اس.ام، بهینه‌سازی انجام شده است؛ به نحوی که طراحی آیرودینامیک و بدنه آن حفظ شده، اما از نظر موتور، ابزار اندازه‌گیری و همچنین الکترونیکی به‌روز شده و توانسته به استانداردهای اروپا و ایکائو نزدیک شود و در سال 2010 نیز اولین پرواز خود را انجام دهد، اما با تمام این مزیت‌ها، باز هم این هواپیماها در اروپا به عنوان هواپیماهای باری استفاده می‌شوند. مشکلات پروازی این هواپیما آنقدر زیاد بود که شرکت توپولف نیز استفاده از این نوع بدنه را با تجهیزات الکترونیکی و موتورهای غیرروسی پیشنهاد داد.»
ماهور با اشاره به عدم تمایل برای خرید این هواپیما از سوی ایرلان‌های روسی گفت:« شرکت هواپیمایی ردوینگز روسیه قرار بود اولین قرارداد را برای خرید هواپیمای 204 اس ام ببندد که بعدها با توجه به تاخیراتی که در تست پروازی آن به وجود آمد و همینطور بالا بودن هزینه‌های خرید آن در مقایسه با بوئینگ و ایرباس، تمایل خود را از دست داد و آن را خریداری نکرد.»
این کارشناس هوافضا در ادامه تصریح کرد:« سال 2010 در سایت‌های خبری روسیه عنوان شده بود که ایران ایرتور درخواست بزرگی برای خرید این هواپیما مطرح کرده است که البته در آن زمان با توجه به تحریم‌های موجود بر علیه ایران و اینکه موتور این نوع از هواپیما در آمریکا تولید می‌شد، این امکان به وجود نیامد. حتی ایران حاضر شده بود این هواپیما را با همان تجهیزات روسی خریداری کند که باز هم مقدور نشد.»
ردپای حضور
31 شهریور ماه 1385 بود که پس از پایان مذاکرات طولانی بین ایران و روسیه، شرکت هواپیمایی ایران‌ایر موافقت کرد در انعقاد قراردادی به ارزش 200 میلیون دلار، هواپیماهای توپولف-204 را از شرکت «ایلوشن فاینانس» خریداری کند؛ هواپیماهای خریداری شده که همگی از نوع 204 سری 100 بودند، توسط شرکت ایران‌ایر برای ایران‌ایرتور (که آن زمان متعلق به ایران‌ایر بود) در نظر گرفته شد.
علیرضا منظری که در آن زمان از مسوولان سازمان هواپیمایی کشوری بود، در این‌باره می‌گوید:« تاکنون کمتر از 10 فروند توپولف 204 توسط کشور سازنده روسی ساخته شده است و در حال حاضر این نوع هواپیما تولید نمی‌شود، اما با این وجود، ایران ایرتور چندین سال پیش قرارداد دریافت پنج فروند از این نوع هواپیماها را با روسیه به امضا رساند و مقرر شد شرکت روسی پس از این قرارداد، شروع به ساخت و تولید هواپیما کند.»
وی ادامه داد:« در آن زمان ایران ایرتور ویژگی معینی را تعیین کرد تا کارخانه سازنده تنها با توجه به آن مشخصات، توپولف 204 را تولید کند، اگر شرکت سازندۀ این هواپیما را در چارچوب مشخصات درخواستی ایران ایرتور و استانداردهای بین‌المللی تولید می‌کرد و می‌توانست از سازمان‌های هواپیمایی کشور روسیه گواهینامه پرواز کسب کند، شاید از آن برای پرواز استفاده می‌شد.»
بنا به گفته معاون سابق استاندارد پرواز سازمان هواپیمایی کشوری، در زمان انعقاد قرارداد، مقرر شده بود از موتورهای ساخت شرکت‌های غربی نظیر «رولزرویس» برای این توپولف‌ها استفاده شود، اما احتمالا به دلیل شرایط ویژه تحریم ایران، استفاده از موتورهای غربی برای توپولف‌های 204 اجرایی نشد.
منظری می‌گوید:« من خودم در زمان انعقاد قرارداد، به نمایندگی از سوی سازمان هواپیمایی کشوری ایران، بازدیدی از کارخانه سازنده توپولف‌های 204 در روسیه داشتم، اما در حین بازدید با تعجب فراوان متوجه شدم که در آن زمان هیچ نشانه‌ای از فعالیت و حیات در کارخانه سازنده وجود ندارد، در این کارخانه حتی یک کارگر هم حضور نداشت، حتی زمانی که انگشت خود را روی یکی از دستگاه‌های تولید کشیدم، حجمی از گرد و خاک سطح آن را پوشانده بود، از این قضیه بسیار تعجب کردم؛ حتی به شرکت ایرانی که قصد خرید توپولف‌ها را داشت، این مساله را اطلاع دادم، به آنها گفتیم که یک وجب خاک روی
ماشین‌آلات این کارخانه نشسته و عاقبت کار کاملا مشخص است. اما آنها مختار به انعقاد قرارداد بودند و راسا اقدام به این کار کردند.»
معاون سابق استاندارد پرواز سازمان هواپیمایی کشوری در پاسخ به این سؤال که طبق قرارداد، شرکت سازنده توپولف 204 تعهد داده بود در چه تاریخی توپولف‌ها را تحویل دهد، گفت:« قرارداد مذکور 18 ماهه بود و شرکت سازنده باید پس از این مدت، توپولف‌های 204 را به ایران ایرتور تحویل می‌داد، اما تا این لحظه حتی یک فروند از پنج فروند هواپیماهای قید شده در قرارداد مذکور تولید نشده است. تنها یک فروند از 9 فروند توپولف‌های 204 تولید شده قبلی، چند سال پیش به صورت اجاره‌ای در شرکت هواپیمای ماهان به کار گرفته شد که به دلیل عدم تناسب آن با شرایط آب و هوایی ایران و بالا بودن
هزینه این هواپیما، به کشور سازنده برگردانده شد.»
آخرین خبر: درخواستی برای خرید توپولف ۲۰۴ نداشتیم
در آخرین اظهارنظر در این زمینه، از قول معاون وزیر راه نقل شده که فعلا درخواستی از سوی ایرلاین‌ها برای خرید توپولف نداشته‌ایم. او گفت:« ورود هواپیما به ایران مراحلی دارد که در ابتدا باید شرکت متقاضی وجود داشته باشد اما هنوز درخواستی از سوی ایرلاین‌ها نداشته‌ایم. در مرحله بعد سازمان هواپیمایی بررسی می‌کند که این هواپیما مشخصات پرواز در شرایط آب و هوایی ایران را دارد یا خیر.»
او تاکید کرد سازمان هواپیمایی کشوری، برنامه‌ای برای تشویق ورود این هواپیما به ایران ندارد.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمی‌کند.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.