◄ فضای سبز شهری؛ طراحی، اجرا و مدیریت
کاربری فضای سبز شهری از ضروری‌ترین و مهم‌ترین بخش‌های شهری در همه جای دنیا به شمار می‌آید و در کشور ما نیز از اهمیت بسزایی برخوردار است.
بهروز جانی‌پور* : کاربری فضای سبز شهری از ضروری‌ترین و مهم‌ترین بخش‌های شهری در همه جای دنیا به شمار می‌آید و در کشور ما نیز از اهمیت بسزایی برخوردار است.
بااین‌وجود راز ماندگاری و پایداری پارک‌ها و بوستان‌ها و فضاهای سبز در اهمیت‌دادن به سه شرط: طراحی مناسب، اجرای مناسب و مدیریت و نگهداری مناسب پس از اجراست.
طراحی مناسب: طراحی یک پارک زمانی مناسب خواهد بود که اولاً توسط یک فرد یا تیم طراح متخصص مانند معماران یا معماران منظر یا مهندسان فضای سبز و یا حتی به‌صورت یک کار تیمی مشترک بین متخصصان ذکرشده بر اساس مطالعات کافی و دقیق و بر مبنای استدلال‌ها و تحلیل‌های علمی و تخصصی صورت گرفته باشد.
در طراحی، باید توجه بسیاری به شناخت فضاها و منظر سخت (راه‌ها و ساختمان‌ها و مبلمان و تجهیزات و نورپردازی) و همچنین فضاها و منظر نرم (درختان و گل‌ها و گیاهان زینتی و چمن) و به‌کارگیری مناسب و متناسب آنها در کنار هم معطوف داشت.
در این میان شناخت فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی گیاهان به‌عنوان موجودات زنده و تغییرپذیر، به‌منظور جانمایی و هم‌جواری مناسب آنها چه ازنظر میزان رشد و چه ازنظر میزان آبیاری اهمیت وافری داشته و نیازمند طراحی کاشت حرفهای و علمی است.
اجرای مناسب: اولین شرط اجرای مناسب، در‌دست داشتن یک طرح مناسب است. پس‌ازآن در‌اختیار داشتن تیم یا تیم‌های اجرایی متخصص و حرفهای و کار بلد است. در کنار اینها نیز وجود کارفرمایی که از دانش کافی و توان مالی مناسب برخوردار باشد نیز ضروری است.
اجرای خوب و با کیفیت پارک‌ها و فضاهای سبز می‌تواند در کنار مدیریت و کنترل و نگهداری پس از اجرا، پایداری و ماندگاری آن را تضمین کند.
معمولاً کارفرماها در بسیاری از شهرهای ایران گمان دارند که ساخت فضاهای سبز شهری نسبت به ساختمان‌سازی بسیار ساده‌تر بوده و نیازی به استفاده از مجریان و پیمانکاران حرفهای و متخصص ندارد و بر اساس همین گمان نیز در بیشتر مواقع کار اجرا را به تشکیلات نیمه‌حرفه‌ای داخلی خودشان و یا پیمانکاران و مجریان کوچک و غیرحرفه‌ای می‌سپارند و همین امر باعث بروز مشکلات فراوان اجرایی و مدیریتی پس از اجرا می‌شود.
در اجرای پارک‌ها، ضمن استفاده از مصالح ساختمانی مرغوب، لازم است که بخش گیاهی آن نیز حتماً زیر نظر مهندسان فضای سبز اجرا شود.
مدیریت مناسب: پس‌ازاینکه پارکی ساخته شد، به خاطر اینکه زیستگاه موجودات جاندار خواهد بود، نمی‌توان آن را به حال خود رها کرد. پارک‌ها فضاهای پویا و داینامیکی هستند که دامنه تغییرات آن بسیار سریع و وسیع است و به همان میزان نیز نیازمند کنترل و نگهداری و مدیریت کارآمد و هوشمند هستند.
مدیریت و نگهداری پارک‌ها و بوستان‌ها نیازمند ایجاد یک تشکیلات متخصص و حرفهای است البته این کار نیز نیازمند صرف هزینه‌های کافی بوده که در برخی از موارد ممکن است کارفرماها از عهده آن به‌طور کامل بر نیامده و نگهداری و مدیریت پارک‌ها را به‌صورت ناقص انجام داده و از عمر مفید و کارآمدی آن بکاهند.
امروزه با وجود ابزارها و تجهیزات هوشمند مدیریتی، خصوصاً درزمینه آبیاری و همچنین روش‌های مناسب مونیتورینگ، کنترل و نگهداری و مدیریت پارک‌ها بسیار راحت‌تر از قبل شده و حتی نیاز در به‌کارگیری افراد غیرمتخصص را نیز کاهش داده است.
به‌هرحال پایداری و کیفیت بوستان‌های شهری زمانی بالاتر خواهد رفت که کارفرمایان آنها از همان ابتدا به استفاده از روش‌های مناسب طراحی، اجرا و مدیریت اعتقاد داشته و در به‌کارگیری آن تلاش نمایند.
*عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمی‌کند.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.