اقتصاد ایران بار دیگر میزبان تورم دو رقمی است؟

نرخ تورم در خرداد ماه سال جاری به ۱۰,۲ درصد رسید. به گزارش «حمل‌و‌نقل»، تورم دو رقمی در ایران پس از دوازده ماه بازگشته است و هر چند سیاستگذاران پولی و بانکی ضرورت هوشیاری مدیران و تصمیم گیران در این حوزه را گوشزد می‌کنند، اما رئیس کل بانک مرکزی می‌گوید تورم تک رقمی به‌زودی به اقتصاد ایران بازخواهد گشت. کنترل تورم یکی از محوری‌ترین سیاست‌های دولت یازدهم تلقی می‌شود.

دولت یازدهم در چهار سال فعالیت خود توانست همواره روندی نزولی را در حوزه تورم طی کنند. سال گذشته از پس ۲۵ سال، تورم در ایران تک رقمی شد که در کنار رشد بالای اقتصادی اتفاق مهمی تلقی می‌شود.  بازگشت تورم دو رقمی به اقتصاد ایران هر چند با حساسیت بالای منتقدان دولت روبه‌رو شده است اما با توجه به اظهارات صورت گرفته در این خصوص مشخص می‌شود احتمال بازگشت تورم تک رقمی در صورت مراقبت سیاست‌گذار پولی و بانکی بالاست.

به این ترتیب نرخ تورم که در ادامه مسیر نزول مستمر در خرداد سال گذشته به محدوده تک‌رقمی اعداد رسیده بود، پس از تغییر جهت در دی‌ماه سال گذشته و شروع روند افزایشی، با گذشت یک دوره یکساله نوسان در اعداد تک‌رقمی بار دیگر به محدوده اعداد دورقمی بازگشته ‌است.

این در حالی است که نرخ تورم نقطه به نقطه در سه ماه ابتدایی سال جاری روندی نزولی را سپری کرده ‌است و از ۶/۱۲ درصد در فروردین‌ سال جاری به حدود ۱۱ درصد در خرداد رسیده ‌است. بررسی آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که این دوره یکساله ماندگارترین دوره تورم تک‌رقمی در ربع قرن اخیر بوده ‌است.

آخرین آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که شاخص بهای مصرف‌کننده بر اساس سال پایه ۱۳۹۰ در مناطق شهری ایران به عدد ۳/۲۶۷ رسیده است. بنابراین میزان افزایش یک ماهه شاخص که معادل تورم ماهانه است، در خرداد ماه معادل ۵/۰ درصد بوده است. تورم ماهانه در فروردین معادل ۱/۱ درصد و در اردیبهشت ماه معادل ۲/۰ درصد گزارش شده بود.

بررسی‌ روند حاکم بر نرخ تورم نشان می‌دهد که از ابتدای دهه ۷۰ نرخ تورم میانگین در سه برهه زمانی به سطح تک‌رقمی رسیده است، نرخ تورم در فروردین ماه سال ۱۳۸۵ به سطح تک‌رقمی رسید و ۶/۸ درصد گزارش شد، اما پس از هشت ماه نوسان در سطح زیر ۱۰ درصد بازهم به سطح دورقمی بازگشت.

دومین بار در اردیبهشت سال ۱۳۸۹ میانگین نرخ تورم، ۸/۸ درصد گزارش شد اما پس از هفت ماه نرخ تورم از سطح تک‌رقمی فاصله گرفت و این شروع یک روند صعودی برای نرخ تورم بود که آن را به سطح ۴۰ درصد در میانه سال ۱۳۹۲ رساند. نرخ تورم میانگین در خرداد ماه سال ۱۳۹۵، برای بار سوم در سه دهه اخیر به سطح تک‌رقمی رسید، این نرخ در آذر ماه سال گذشته به سطح ۶/۸ درصد رسید که نرخ حداقلی تورم در این دوره بود، اما پس از ۱۲ ماه نوسان در سطح تک‌رقمی، بازهم به سطح دورقمی بازگشت. بنابراین دوره نوسان نرخ تورم تک‌رقمی، در دوره اخیر نسبت به دو دوره قبل بیشتر بود و ماندگاری نرخ تورم در سطح تک‌رقمی بیشتر ثبت شد.

تورم دورقمی پس از ۱۲ ماه

بنابراین تورم ماهانه خرداد نسبت به ماه اول کاهش و نسبت به ماه دوم روند افزایشی داشته است. مرکز آمار ایران در گزارشی که در روز اول تیر ماه منتشر کرده بود، میزان تورم ماهانه خرداد را کمتر از گزارش بانک مرکزی و معادل ۳/۰ درصد گزارش کرده بود. کارشناسان معتقدند حد تورم مجاز برای نرخ ماهانه (برای حفظ تورم در محدوده یک رقمی) رقمی در سطح ۸/۰ درصد است، البته این موضوع بستگی به این دارد که بانک مرکزی هر کشوری چه محدوده تورمی را دنبال می‌کند. در ۱۲ ماه منتهی به خرداد سال جاری، میانگین تورم ماهانه در اقتصاد ایران معادل ۹/۰ درصد بوده است.

آمار دوم تورمی که می‌توان از شاخص بهای مصرف‌کننده محاسبه کرد، نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه است، این متغیر تغییرات شاخص بهای مصرف‌کننده را در خرداد سال جاری نسبت به خرداد سال قبل (مقایسه دو ماه) نشان می‌دهد و اعلام می‌کند، متوسط قیمت‌ها در خردادماه در مقایسه با بازه مشابه در سال گذشته چقدر تغییر کرده است.

نرخ تورم نقطه به نقطه برای خرداد سال جاری معادل ۱۱ درصد گزارش شده است. این نرخ در فروردین معادل ۶/۱۲ درصد و در اردیبهشت ماه معادل ۸/۱۱ درصد گزارش شد. به این ترتیب روند نرخ تورم نقطه به نقطه در سه ماه نخست سال جاری نزولی ثبت شده است. این در حالی است که از آبان ماه تا اسفند سال قبل، روند این نرخ صعودی شده بود. با توجه به ماهیت پیش‌نگر تورم نقطه به نقطه، این روند باعث شده بود که نرخ تورم میانگین نیز در مسیر صعودی قرار گیرد.