استقبال سرد از مترو در فرودگاه امام

۱۵ سال بعد از دست به‌دست شدن طرح بین دو نهاد و ۸ سال بعد از کلنگ‌زنی، مترو فرودگاه امام سرانجام در روزهای اخیر، در فضایی مناقشه‌انگیز به بهره‌برداری رسید.

بد نیست در همین ابتدای گزارش، یادآوری کنیم با وجود گشایش این مترو، هنوز کسی به درستی نمی‌داند این خط را باید ادامه خط یک مترو نامید یا خط ۸ مترو؟! شهردار تهران می‌گوید مترو فرودگاه امام، هشتمین خط مترو پایتخت است اما رئیس شورای شهر و برخی دیگر از اعضا- که اتفاقا از حامیان شهردار هستند- می‌گویند این خط، ادامه خط یک مترو به شمار می‌رود و براساس طرح جامع حمل‌ونقل، مسیر دیگری به‌عنوان خط ۸ در نظر گرفته شده است!

در چنین شرایطی که شهرداری و اعضای شورای شهر، هنوز در زمینه نام این خط ۲۸ کیلومتری مترو توافق ندارند، بروز مناقشه میان مدیریت شهری و وزارت راه و شهرسازی بر سر آماده بودن یا نبودن این خط برای آغاز به کار، چندان عجیب به نظر نمی‌رسد. البته با وجود همه این اختلاف نظرها، مترو فرودگاه امام هفته گذشته گشایش یافت تا بار دیگر، پرونده اختلاف‌نظر میان وزارت راه و شهرسازی و مدیریت شهری تهران در پروژه‌های عمرانی، باز بماند.

به گزارش گسترش تجارت، مترو فرودگاه امام خمینی(ره) بخشی از خط تهران- پرند و از خطوط اقماری است. این خط از جنوب تهران (ایستگاه شاهد در خط یک مترو تهران) آغاز می‌شود و بعد از ۴ کیلومتر به ایستگاه نمایشگاه بین‌المللی شهرآفتاب می‌رسد و در ادامه با طی کردن مسافت ۲۸ کیلومتری، به فرودگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) متصل می‌شود. این خط در ادامه و بعد از طی ۱۸ کیلومتر، به شهر پرند خواهد رسید. فاز نخست این پروژه از ایستگاه شاهد تا نمایشگاه شهرآفتاب، اوایل سال ۹۵ به بهره‌برداری رسید و فاز دوم، حد فاصل شهر آفتاب تا فرودگاه امام نیز در روزهای اخیر و با اما و اگرهای فراوان، افتتاح شد.

کار ساخت مترو فرودگاه امام خمینی(ره) از سال ۸۸ آغاز شد و کلنگ آن را حمید بهبهانی، وزیر راه و ترابری وقت به زمین زد.

بهبهانی در آن زمان یادآوری کرد ساخت این مترو، از ۸ سال پیش به وزارت راه و ترابری محول شده و روی زمین مانده است. اگرچه او در آن زمان وعده اتمام کار ساخت این خط در ۸ ماه را داد، اما به نظر می‌رسد مشکلاتی که موجب واگذاری دوباره این پروژه به شرکت مترو شد، از عوامل تاخیر دوباره این پروژه شد تا وعده ۸ ماهه بهبهانی، ۸ سال بعد و در زمانی محقق شود که نه او در کابینه است و نه پروژه در دست وزارت راه و شهرسازی.

اما آنچه این روزها در زمینه این پروژه محل مناقشه است؛ مربوط به تاخیر در ساخت و به بهره‌برداری رساندن پروژه نیست، بلکه اختلاف در اصل امکان بهره‌برداری است.

 مترو فرودگاه امام خمینی(ره) در حالی این روزها آغاز به کار کرده است که بر اساس قضاوت و نظر وزارت راه و شهرسازی در زمینه ایمنی، این پروژه هنوز آمادگی لازم برای بهره‌برداری را ندارد و حالا که بر خلاف مخالفت‌های این نهاد، افتتاح شده نباید از آن بهره‌برداری شود.

مهرداد تقی‌زاده، معاون حمل‌ونقل وزارت راه و شهرسازی چنین نظری دارد. او در گفت‌وگو با ایلنا، بر این تاکید کرده که شهرداری فقط مترو فرودگاه امام را افتتاح کرده و نمی‌تواند از آن بهره‌برداری کند.

اختلاف‌نظر بر سر ایمنی

با توجه به اینکه برای نخستین بار در دولت یازدهم، وزارت راه و شهرسازی اجازه عبور خطوط مترو از محدوده راه‌آهن و آزادراه را داده است، به نظر می‌رسد شیوه و شرایط این عبور برای مسئولان این وزارتخانه، اهمیت ویژه‌ای دارد.

شاید به همین دلیل طرح ایمنی مترو فرودگاه امام(ره) از یک سال گذشته در دست بررسی است، اما هنوز در شورای‌عالی وزارت راه و شهرسازی به تصویب نرسیده است. آنطور که تقی‌زاده می‌گوید، شورای‌عالی فنی وزارت راه و شهرسازی-که با حضور نمایندگان چند نهاد برگزار می‌شود- طرح ایمنی مترو فرودگاه امام را رد کرده است.

به گفته وی، از جمله مشکلات فعلی پروژه مترو فرودگاه امام آن است که حریم این پروژه با حریم راه‌آهن و آزادراه قم تداخل دارد و بهره‌برداری از این پروژه با شرایط فعلی، می‌تواند خطرآفرین باشد بنابراین پروژه نیازمند ایمن‌سازی است.

در این زمینه شهرداری و مترو باید در نقاط مختلف این خط، اقداماتی مانند ساخت دیوار، نصب علائم راهنمایی، نصب تابلوهای روشنایی و کاهش سرعت انجام دهند.

وی معتقد است مترو فرودگاه امام باید در حد افتتاح بماند و تا زمان رفع اشکالات، وارد فاز بهره‌برداری نشود، زیرا احتمال بروز سانحه در شرایط فعلی این خط وجود دارد و این، نظارت وزارت راه و شهرسازی بر ایمنی را زیر سوال می‌برد.

تایید ایمنی در شورای شهر

تقی‌زاده می‌گوید؛ بهره‌برداری از مترو فرودگاه امام، منوط به تصویب طرح ایمن‌سازی آن است اما عضو کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران می‌گوید؛ پروژه ایمنی لازم را دارد و همین حالا هم در حال بهره‌برداری است.

اقبال شاکری در گفت‌وگو با «گسترش تجارت» با تاکید بر اینکه با افتتاح مترو فرودگاه امام، این خط وارد فاز بهره‌برداری نیز شده، افزود: آنچه در حکم دادگستری تهران درباره این پروژه ابهام ایجاد کرده، این است که می‌گوید در صورت بهره‌برداری، مسئولیت کار با خود بهره‌بردار است.

 این مسئله‌ای بدیهی است که کسی که پروژه را به بهره‌برداری می‌رساند، مسئولیت نیز دارد؛ همانطور که شرکت مترو و شهرداری، مسئولیت سایر خطوط در حال فعالیت را نیز پذیرفته‌اند. این نشان از دخالت غیرتخصصی در امور تخصصی دارد.

شاکری با تاکید بر اینکه مترو فرودگاه امام مشکلی ندارد، افزود: شهرداری طرح ایمنی این خط را از مدت‌ها پیش برای وزارت راه و شهرسازی فرستاده است اما وزارت راه و شهرسازی هنوز در این زمینه اعلام نظر نکرده و قرار بود تا ۲ هفته گذشته، نظر خود را اعلام کند که امیدواریم به زودی این اتفاق بیفتد. بنابراین با همکاری وزارت راه و شهرسازی، به زودی دو طرف در این زمینه به نتیجه می‌رسند و شورای شهر این موضوع را پیگیری می‌کند تا هرچه زودترنظر نهایی وزارت راه و شهرسازی اعلام

شود. او در پاسخ به این پرسش که نظر کارگروه حمل‌ونقل شورای شهر درباره ایمنی این پروژه چیست، توضیح داد: طرح‌های مترو همگی مشاوران تخصصی دارند که موظف هستند تمام استانداردهای فنی و ایمنی را رعایت کرده و بعد اجازه بهره‌برداری صادر کنند. این مشاوران در صورت وجود مشکل، اجازه بهره‌برداری نخواهند داد.

 از سوی دیگر، وزارت راه و شهرسازی معتقد است برای نقاطی که حساس‌تر به نظر می‌رسند، باید طرح دقیق‌تر و اضافه بر طرح‌های دیگر ارائه شود که مشاور مترو فرودگاه امام نیز این مسئله را پذیرفته اما تصمیم بر این بوده که همزمان کار مترو نیز آغاز شود.

شاکری ادامه داد: مترو فرودگاه امام ظرفیت مهمی است که بلااستفاده مانده و ۱۵ سال است بین وزارت راه و شهرسازی و شهرداری دست به‌دست می‌شود و هر بار، کار آن به یکی سپرده می‌شود و به همین دلیل، درست نیست حالا که شهرداری کار را پذیرفته و پیش برده، بهره‌برداری آن، بیش از این طول بکشد.

او با تایید برخی مشکلاتی که به دلیل نزدیکی این خط به آزادراه ممکن است ایجاد شود، افزود: امیدوار بودیم وزارت راه و شهرسازی زودتر نظر خود را درباره ایمنی بیان می‌کرد اما معتقدیم کار نباید روی زمین بماند و پروژه مورد تایید شوراست.

این عضو کارگروه حمل‌ونقل شورای شهر تهران معتقد است، کشانده شدن اختلاف‌نظر شهرداری و دولت در زمینه مترو فرودگاه امام به رسانه‌ها و ایجاد تشویش در اذهان مردم درباره آن درست نبود و از آن بدتر، ورود قوه قضاییه به این ماجرا بود زیرا موضوع مترو، امری تخصصی است که باید بین دو نهاد تخصصی درباره آن تصمیم‌گیری شود.

فعالیت شبانه روزی مترو فرودگاه

مترو فرودگاه امام خط نخستین مترو پرسرعت کشور با سرعت ۱۲۰ کیلومتر بر ساعت است که با افتتاح فاز بعدی آن از فرودگاه امام تا شهر پرند، مسیر ۵۰ کیلومتری بین تهران و پرند در زمان ۳۴ دقیقه طی خواهد شد. برای این خط ۱۰ رام قطار در نظر گرفته شده

است.در حالی که مناقشه میان وزارت راه و شهرسازی و مترو درباره بهره‌برداری از مترو فرودگاه امام ادامه دارد، مترو اعلام کرده فعالیت این خط آغاز شده و به صورت شبانه‌روزی خواهد بود. نرخ بلیت مترو فرودگاه امام ۸۰۰ تومان است و قطار هر ۸۰ دقیقه یک بار وارد فرودگاه می‌شود.

حکم دادگاه درباره مترو فرودگاه امام

یک روز مانده به افتتاح مترو فرودگاه امام خمینی(ره) و در حالی که هنوز مناقشه میان وزارت راه و شهرسازی و مترو درباره درست یا اشتباه بودن این کار ادامه داشت، انتشار حکم دادگستری کل استان تهران درباره غیرقانونی بودن این افتتاح، می‌رفت که کار را به سود وزارت راه و شهرسازی یکسره کند اما ساعتی بعد، دادگاه حکم دیگری داد.

در نخستین اظهارنظر دادگاه درباره افتتاح مترو تهران با صدور حکمی، به فرمانده پلیس آزادراه تهران-قم و فرمانده فرودگاه امام خمینی(ره) دستور داده شد تا زمانی که طرح ایمنی خط ۸ مترو تهران (مترو فرودگاه امام) به تصویب شورای‌عالی فنی امور زیربنایی وزارت راه و شهرسازی نرسیده و اجرا نشود، از افتتاح و بهره‌برداری آن جلوگیری شود.

با این حال، ساعتی بعد خبر رسید شهرداری موفق‌شده با مراجعه به دادگاه، حکمی برای افتتاح خط مترو فرودگاه امام خمینی(ره) دریافت کند. البته مسئولان وزارت راه و شهرسازی می‌گویند براساس این حکم، دادگاه فقط اجازه افتتاح را داده و تا زمان تایید شورای‌عالی فنی امور زیربنایی، شرکت مترو تهران حق بهره‌برداری از این خط را ندارد.

مهم‌ترین اختلاف شهرداری و مسئولان مترو در این پروژه، بر سر فاصله آن با آزادراه تهران- قم است؛ به گفته مسئولان وزارت راه و شهرسازی، فاصله خطوط ریلی مترو با این آزادراه، کم است و جداکننده‌های مناسب نیز در این زمینه پیش‌بینی نشده که این می‌تواند خطرآفرین باشد.