◄ آنچه از ماجرای خرید «فلایت‌چک» نمی‌دانید

مدتی است سوالات بسیاری توسط رسانه‌ها در خصوص روند خرید هواپیمای فلایت‌چک مطرح شده است در همین راستا دوشنبه هفته جاری (18دی‌ماه) در برنامه‌ای که شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران تحت عنوان «میهمان ویژه» برگزار کرد سید احمد مومنی‌رخ مشاور عالی مدیرعامل این شرکت در امور عملیات هوانوردی از ناگفته‌های خرید هواپیمای فلایت‌چک سخن گفت.

به گزارش خبرنگار تین‌نیوز، مومنی‌رخ در ابتدای برنامه عنوان کرد: در سال 1352 دو فروند هواپیمای فلایت‌چک فالکن 20 توسط سازمان هواپیمایی کشوری خریداری شد که متاسفانه یکی از این هواپیماها در تاریخ 12/12/92 در حوزه جزیره کیش سانحه دید و تعدادی از همکاران عزیزمان که جزو  بهترین‌های خلبانان سازمان فلایت‌چک بودند جان خود را در این حادثه ناگوار از دست دادند.

وی با بیان اینکه در انتهای اسفندماه سال 92 و در طول سال 93 دبیر خانه شورای عالی حداقل 12 جلسه برای خرید هواپیمای فلایت‌چک برگزار کرد، افزود: مقامات وقت وزارت راه و شهرسازی قول دادند که سه ماهه هواپیمای فلایت‌چک را خریداری کنند، اما در نهایت دبیرخانه شورای عالی برای خرید هواپیمای فلایت‌چک 6 ماه فرصت داد.

مشاور عالی مدیرعامل شرکت فرودگاه‌ها در امور عملیات هوانوردی با بیان اینکه جلسات همواره ادامه پیدا می‌کرد اما از خرید هواپیمای فلایت‌چک خبری نبود، ابراز کرد: به علت مشکلات اعتباری و ارزی و پیدا شدن شرکت‌های واسطه برای سو‌ء استفاده از این خرید باعث شد تا در آن زمان خرید فلایت‌چک به سرانجام نرسد، لذا بر اساس نامه‌ای که مرحوم اقای حبیبی معاونت وقت سازمان هواپیمایی کشوری به مدیرکل قابلیت پرواز سازمان ابلاغ کردند استفاده از هواپیمای بیچ‌کرافت 350king AIR  برای عملیات فلایت‌چک با توجه به اقلیم کشور مورد تائید قرار گرفت و این دستور در برنامه خرید این نوع هواپیما قرار گرفت.

وی خاطرنشان کرد: سازمان هواپیمایی کشوری از سال 87 به دنبال آن بود که یک تا دو فروند هواپیمای فلایت‌چک جدید بخرد به همین  علت در سال 89 یک فروند هواپیمای فالکن2000 به قیمت 20 میلیون دلار خریداری شد؛ اما متاسفانه این هواپیما مجهز به Fis  نبود و سازمان هواپیمایی کشوری نیز این موضوع را می‌دانست اما به دنبال این تفکر بودند که در آینده پس از تامین اعتبارات  و خرید Fis این هواپیما را به کشور دیگری بفرستند تا تجهیزات بر روی آن نصب شود. این هواپیما یک هواپیمای بسیار گران قیمت و هزینه‌های نگهداری آن بسیار  بالا بود  و در حال حاضر این هواپیما حدودا 4 سال است که گراند شده است.

طبق گفته او، پس از این موضوع، در جلسات شورای عالی امنیت ملی به سازمان هواپیمایی کشوری و شرکت فرودگاه‌ها‌ و ناوبری هوایی ایران تکلیف کردند که برای حل این مشکل و رفع وابستگی‌ها از اجاره هواپیما از خارج کشور نسبت به خرید ناوگان فلایت‌چک اقدام شود؛ در همین راستا یک توافقنامه بین سازمان هواپیمایی کشوری و یک شرکت دانمارکی به امضا‌ رسید که بر اساس آن یک هواپیمای kingAir350  را جهت امور فلایت‌چک به مبلغ 11 میلیون 900 هزار یورو خریداری شود.

مومنی‌رخ با بیان اینکه مسئولان مرتبط به این نتیجه رسید که با توجه به مسائل تحریم و تکنولوژی که این هواپیما دارد به طور قطع مشمول تحریم بین‌المللی خواهد شد لذا برای رفع این معضل تصمیم گرفتند که سازمان هواپیمایی کشوری هواپیما را از یک کشور خارجی مانند پاکستان اجاره کند، تصریح کرد: با این وجود مقرر شد برای یکبار هم که شده از پاکستان هواپیما اجاره کنیم در همین راستا سازمان هواپیمایی کشوری مامور شد  و مذاکره را انجام داد که در نهایت یک توافق‌نامه فی‌مابین بسته شد.

مشاور مدیرعامل شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران گفت: این شرکت برای هر ساعت برای عملیات فلایت‌چک  2 هزار 800 دلار دریافت کرد و ساعتی 2 هزار 500 دلار برای پرواز آزاد در مسیر؛ یعنی اگر از تهران به شیراز یک ساعت در مسیر است ساعتی 2 هزار 500 دلار می‌گیرد و به شیراز که رسید می‌خواست وارسی پرواز را آغاز کند 2هزار 800 دلار. این مبالغی که پرداخت شد تنها برای کار فلایت‌چک بود و هزینه غذا، هتل، امور رفاهی، رفت‌وآمد و ... جداگانه به شرکت فرودگاه‌ها تحمیل شد.

وی با بیان اینکه فلایت‌چک پاکستانی در نهایت به ایران آمد و حدود یک ماه وارسی پرواز را انجام داد، خاطرنشان کرد: اینها حدود 23 دستگاه را فلایت‌چک کردند وحدود 50 دستگاه باقی ماند در همین راستا شورای عالی امنیت ملی مجدد مجوز داد تا یکبار دیگر هواپیمای پاکستانی را بگیریم. مرحله دوم که با همین قیمت‌ها انجام شد نمایندگان ارگان‌های ذیربط اعلام کردند که اجاره این هواپیماها از لحاظ امنیتی به صلاح کشور نیست.

مومنی‌رخ با بیان اینکه پس از این موضوع سازمان هواپیمایی کشوری طرح داد که این هواپیما از قزاقستان اجاره شود، توضیح داد: این هواپیما در نهایت از قزاقستان اجاره شد اما با چانه‌زنی‌هایی که در آن زمان انجام گرفت 2 هزار 800 دلاری که به پاکستانی‌ها می‌دادیم به 2 هزار 450 دلار رسید. ضرورت مسئله باعث شد که دو بار هم با قزاقستانی‌ها قرارداد امضاء کنیم. اما همچنان هزینه‌های بسیار زیادی به ما تحمیل می‌شد.

او گفت: پس از این موضوعات شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران دو طرح را برای خرید هواپیمای فلایت چک مطرح کرد؛ اول اینکه این هواپیما را سازمان هواپیمایی کشوری بخرد و پول آن توسط شرکت فرودگاه‌ها  پرداخت شود و بعد به مرور زمان واگذار گردد . دوم اینکه شرکت فرودگاه‌ها با مجوز سازمان هواپیمایی کشوری این هواپیما را بخرد و با تائیدیه سازمان فلایت‌چک را انجام بدهد و این دو طرح طی نامه‌ای به وزیر  محترم راه و شهرسازی ارسال شد و بعد از آن وزیر راه با طرح دوم موافقت کردند و پی‌نوشت فرمودند: اینجانب با خرید هواپیمای وارسی پرواز توسط شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران و فعالیت آن تحت نظارت سازمان هواپیمایی کشوری موافق هستم؛ سپس شرکت فرودگاه‌ها به دنبال خرید فلایت‌چک رفت.

مشاور مدیرعامل شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران در ادامه مطلب فوق، افزود: طی مکاتبات انجام شده  فرمانده‌‌هان محترم ارتش و شورای عالی امنیت ملی اعلام گردید به هیچ عنوان دیگر  با اجاره هواپیما موافقت نخواهد شد مگر اینکه هواپیما ملکی باشد. این در حالی است که قبل از این نامه، دبیرعالی شورای محترم به وزارت راه و شهرسازی نوشته بودند که در سازمان هواپیمایی کشوری و شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران اراده جدی برای خرید هواپیمای فلایت‌چک وجود ندارد.

او گفت: در ضمن این مکاتبات، به علت منقضی شدن تاریخ عملیاتی دستگاه‌های کمک ناوبری یک مجوز برای آخرین بار داده شد مبنی بر اینکه تجهیزات هواپیما را اجاره کنیم که داخل یک هواپیمای داخلی نصب شود و توسط خلبانان ایرانی پرواز کند، لذا با مغولستان این قرارداد به امضا رسید در همین راستا ما یک فروند هواپیما اف 50 از شرکت نفت اجاره کردیم با هزینه روزی 60 میلیون تومان و مغولستانی هم ساعتی 610 دلار این کار را انجام دهند که در نهایت فلایت‌چکی که در اهواز  و بوشهر  انجام شد مورد تائید قرار نگرفت و قرارداد بین یک هفته تا ده روز فسخ شد. بعد اعلام شد که از هواناجا یک جت فالکن2000 اجاره کنید این در حالی بود که این هواپیما Fis نداشت. در همین راستا با هواناجا وارد مذاکره شدیم و در ابتدا عنوان کردند ساعتی 8 هزار دلار بعد از ادامه مذاکرات با ما قرارداد بستند ساعتی 5 هزار 100 دلار . این هواپیما تا 1/1/94 برای عملیات فلایت‌چک پرواز کرد اما در همین تاریخ این هواپیما با دستور سازمان هواپیمایی کشوری گراند شد و آخرین امیدها نیز از بین رفت.

وی با بیان اینکه در نهایت قرار شد این هواپیما را شرکت فرودگاه ها بخرد، تصریح کرد:  با مجوزهایی که گرفته شد یک تیم بازرسی بین‌المللی (IBA) هواپیمای فلایت‌چک را بازرسی کردند و بر اساس گزارشی که این تیم بازرسی از هواپیما ارائه دادند امتیاز آن را بسیار عالی اعلام کردند و در نهایت شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران اقدام به خرید این هواپیما کرد.

مومنی رخ با اظهار به اینکه این هواپیما در مزایده کشور صربستان بود و یک شرکت دانمارکی این هواپیما را به صورت یک پکیج با Fisدر مزایده خریداری کرد، گفت: این شرکت دانمارکی این هواپیما را در نهایت خرید و خدمه خود را به کشور صربستان فرستادند و هواپیما را به دانمارک منتقل کردند. سه ماه این هواپیما در دانمارک پارک بود تا اینکه به رجیستر آن کشور دربیاید. این شرکت دانمارکی در نهایت این هواپیما را به شرکت فرودگاه‌ها به مبلغ 9 میلیون 995 هزار یورو فروختند. در ابتدا به دلیل مسائل تحریم قرار بود این هواپیما به شکل اجاره باشد و بین 6 ماه تا یکسال در ایران پرواز کند و سپس به ثبت ایران دربیاید.

وی به استرس و ریسک این خرید اشاره کرد و گفت: در تفاهمنامه ای که به امضا رسیده بود قید شده بود بعد از 200 ساعت پرواز این هواپیما با  شماره ثبت دانمارک به یک کشور خارجی برای سرویس‌های دوره‌ای برود و این نگرانی وجود داشت که این هواپیما به ایران نرسد. این ریسک بزرگ را شرکت فرودگاه‌ها به جان خرید و در نهایت این هواپیما وارد کشور شد و تحویل شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران گردید.

مومنی‌رخ با بیان اینکه این هواپیما با قیمت یک میلیون 900 هزار یورو ارزان‌تر از قیمتی که دو سال قبل با سازمان هواپیمایی کشور انجام گرفت خریداری شد، ادامه داد: خرید این هواپیما حدودا تا زمان ورود به کشور کمتر از 4 ماه به طول انجامید.

وی در پایان به خرید هواپیمای فلایت‌چک دوم اشاره کرد و گفت: با توجه به کاهش تحریم‌ها در پسابرجام برای خرید هواپیمای دوم فلایت‌چک در سال 95 مناقصه بین‌المللی گذاشته شد و 14 شرکت داخلی و خارجی برای فروش هواپیما در فراخوان مناقصه شرکت کردند که در نهایت 6 شرکت از نظر اسناد فنی مورد تائید قرار گرفتند و در انتها یک شرکت آلمانی با قیمت 9 میلیون 380 هزار یورو برنده شد و 25 درصد پیش پرداخت داده شده است.