رقابت ریل و جاده عادلانه نیست

تین نیوز | در طول ماه های گذشته یکی از اصلی ترین بخش هایی که اهداف کلان کشور در راستای آن تعریف شده افزایش سهم ترانزیتی این بخش در قیاس با جاده ها بوده است. جاده هایی که در طول سال های گذشته یکه تازی کرده اند و حالا دولت قصد دارد ترمزشان را بکشد.

امنیت و ارزانی دو ویژگی مهمی بوده که باعث شده است نقش راه آهن در اهداف کلان و توسعه ای کشورها افزایش قابل توجهی پیدا کند تا جایی که میزان دسترسی به ریل در ادبیات توسعه سهم بسزایی در سال های گذشته پیدا کرده است.

در کنار استفاده مسافرتی از قطار اما آنچه می تواند در راستای افزایش بهره وری اقتصادی و کاهش هزینه ها سهمی عمده داشته باشد وارد کردن حمل و نقل ریلی به عرصه اقتصادی و ترانزیتی کشور است.

در ایران با وجود عمر چندین دهه ای قطارها اما این بخش نه تنها هرگز سهم چندانی را در این بخش نداشته که حتی در قیاس با سرعت بالا و دسترسی همه جانبه جاده ها توان چندانی برای رقابت نیز پیدا نکرده است. وضعیتی که در طول چند سال گذشته تلاش شده تغییری در روندش به وجود آید.

برای این منظور اهداف کلانی در نظر گرفته شده است. مدیر عامل راه آهن گفته سهم راه‌آهن در حمل بار طبق قانون باید به 30 درصد جابجایی بارهای کشور و در حمل مسافر به 18 درصد ارتقا یابد البته پیش‌بینی کرده‌ایم سهم مسافری ریلی را با احتساب قطارهای حومه‌ای به 24 درصد افزایش دهیم.

این رقم سی درصدی در طول سال های گذشته کمتر از ده درصد بوده و با توجه به سختی رقابت با جاده توان رقابت چندانی نیز نداشته است. این رقابت از نظر پورسیدآقایی چندان نیز عادلان نیست. به اعتقاد وی وقتی گازوییل لیتری 2 هزار تومان به کامیون‌داران لیتری 500 تومان داده می شود، ضمن آنکه حق دسترسی به شبکه جاده‌ای هم از آنان گرفته نمی شود اما در شبکه ریلی حق دسترسی مطرح است قطعا صاحبان بار ترجیح می دهند جاده را انتخاب کنند.

البته این مشکل در دو محور جداگانه با راه حل هایی مواجه شده است. از یک سو دولت با کاهش یارانه سوخت سعی کرده نرخ این محصول را واقعی کند و از سوی دیگر راه آهن با تعریف تخفیف های چندگانه حق دسترسی را به شدت کاهش داده است. با این وجود به نظر می رسد هنوز فاصله طولانی بین این دو بخش باقی مانده و در این بین شاید نرسیدن خطوط ریلی به مناطق مختلف کشور مزید بر علت باشد.

هرچند مدیرعامل راه آهن گفته و نقل ریلی در حمل بار بنادر از 5 درصد در سال گذشته به 11 درصد در سال جاری رسیده است اما هنوز تا رسیدن این رقم به سی درصد هدف گذاری کشور و 40 درصد میانگین دنیا راه طولانی وجود دارد.