اجرای ناقص استاندارهای مصرف سوخت و قیمتگذاری خودرو
تین نیوز | اردیبهشت ماه امسال، زمانی که وزیر نفت در گفتگوی زنده تلویزیونی با صراحت اعلام کرد که "در حال حاضر خودروسازان تولیدات خود را با قیمتهای بالا به مردم تحمیل میکنند"، کمتر کسی گمان میکرد در فاصله کمتر از دو ماه از این اظهارنظر، قیمت خودروها به صورت محسوسی افزایش یابد.
اما چه چیزی عملکرد خودروسازان را با قضاوت وزارت نفت پیوند میزند؟
در سال 1390، بخش حمل و نقل بیش از 48 درصد مصرف کل فراوردههای نفتی کشور را به خود اختصاص داد و در این میان، سهم 81 درصدی مصرف بنزین و نفت گاز قابل ملاحظه بود. همچنین از مجموع مصرف فراوردههای نفتی در بخش حمل و نقل در سال 90، بیش از 92 درصد انرژی در بخش جادهای مصرف شد و بخشهای دریایی، هوایی، حمل و نقل خط لوله و ریلی در مجموع کمتر از هشت درصد سهم داشتند و مصرف بنزین خودروهای سواری در این سال 72.95 میلیون بشکه معادل نفت خام برآورد شد.
این در حالی است که در دهههای اخیر با توجه به اولویت کاهش آلایندگی و مصرف سوخت کمتر در خودرو، خودروهای دیزلی توانستهاند سهم خود را در بازار رقابتی خودرو جهان افزایش دهند. در اروپا بیش از نیم قرن است از این خودروها استفاده میشود و کشورهای پیشرفته با جدیت برای استفاده بیشتر از انرژیهای تجدیدپذیر و فاصله گرفتن از سوختهای فسیلی سرمایه گذاری میکنند. خودروهای سبک دیزل به دلیل بازده بیشتر (به طور متوسط بازده حرارتی موتورهای دیزل 15 تا 20 درصد بیش از موتورهای بنزینی است)، آلایندگی کمتر، 25 تا 30 درصد مصرف سوخت کمتر نسبت به موتورهای بنزینی، دوام و عمر
طولانی تری نسبت به موتورهای بنزینی و توان و گشتاور بالاتر و در عین حال، هزینه سرویس و نگهداری کمتر، سهمی بسزا از بازار خودرو جهان را به خود اختصاص دادهاند.
در این راستا در سالهای گذشته نیز تلاشهایی در کشور انجام شد که کمک مالی وزارت نفت به شرکت ایپکو برای تولید موتور سبک دیزلEFD و توسعه خودروهای سبک دیزلی و امضای تفاهمنامه شرکت بهینهسازی مصرف سوخت با شرکت زامیاد برای تولید وانت دیزل و جایگزینی آن با وانت Z24 از آن جمله بود. در همین راستا ایران خودرو به تازگی اعلام کرده است بالاخره تا پایان امسال تولید وانت پیکان را متوقف میکند؛ اقدامی که اجرایی شدن آن با توجه به صرفه جویی روزانه 6.9 لیتری و صرفه جویی سالانه 2529 لیتری سوخت حاصل از جایگزینی هر دستگاه وانت دیزل با وانت بنزینی، بسیار پیشتر از اینها باید در
دستور کار قرار میگرفت.
از سوی دیگر، اگرچه اجرای هرچند ناقص استانداردهای مصرف سوخت و از رده خارج کردن خودرو پیکان و ارتقای کیفیت خودروهای تولیدی، آثاری در کاهش مصرف سوخت داشته و منجر به کاهش میانگین مصرف سوخت خودروهای تولید داخل در سیکل ترکیبی از 8.9 لیتر در صد کیلومتر در سال 1382 به 8.07 لیتر در صد کیلومتر در سال 91 شده است، اما با تمام این بحثها، این رقم در شرایطی به ثبت میرسد که در همان برهه زمانی (2012) متوسط مصرف سوخت خودروهای تولیدی در اتحادیه اروپا تنها 5 لیتر در صد کیلومتر بود. همچنین استاندارد آلایندگی کنونی در کشورما EURO2 و این استاندارد در اروپا EURO5 و EURO6 است و علاوه بر این، هم
اکنون تنها یک تا دو درصد از محصولات تولیدی کارخانههای خودروسازی کشور به تولید خودروهای هیبریدی اختصاص مییابد و این درحالی است که تولید و توسعه این خودروها، مصرف سوخت را بین 30 تا 50 درصد کاهش میدهد.
بررسیها نشان میدهد اجرای کامل استانداردهای مربوط به معیار مصرف سوخت خودروها در کشور طی پنج سال، 1202 میلیارد لیتر در مصرف بنزین (6.6 میلیون لیتر صرفه جویی روزانه) و 4.2 میلیارد لیتر در مصرف نفت گاز (2.3 میلیون لیتر صرفه جویی روزانه) عایدی به همراه دارد که متاسفانه اجرای ناقص این استانداردها از سوی خودروسازان، کشور را از این میزان صرفه جویی محروم کرده است.
اگرچه استاندارد، تولید خودرو را باداشتن رتبه مصرف انرژی G نیز قابل قبول میداند، اما واقعیت این است که خودروهای تولیدی خودروسازان ایرانی در حالی روی مدار رتبههای مصرف انرژی E،F و G دور میزنند که در کشورهای اروپایی به واسطه پیشرفت تکنولوژی و الزام به رعایت استانداردهای سختگیرانه تر و مقررات زیست محیطی، رتبههای مصرف انرژی بسیار متفاوت تری به ثبت میرسد.
اگر از معدود خودروهای داخلی دارای رتبه مصرف انرژی D نظیر مگان 2000 (FAR17) فاکتور بگیریم و از کنار چند خودرو دارای رتبه مصرف انرژی E مثل تندر 90 یا مزدا3 نیز عبور کنیم، در نهایت با خیل عظیمی از خودروهایی با رتبه مصرف F و G مواجه میشویم که خودروهای پرمصرف و البته پرتیراژی نظیر تیبا، پژوپارس (XU7)، پژو 405 (GLX) و سمند سورن در بین آنها مشاهده میشود. وانت بار دوکابین و نیسان پیکاپ تک کابین و وانت مزدای تک کابین نیز با مصرف سوخت بیش از 9.6 لیتر در صد کیلومتر در سیکل ترکیبی (طبق گزارشهای سال 91)، بدون اخذ هیچ رتبه مصرف انرژی، از شاهکارهای خودروسازی به شمار میروند.
مجموع این عوامل، جز سهم عمده خودروها در مصرف بنزین و پایبند نبودن کامل خودروسازان به رعایت استانداردها و حرکت نکردن آنها به سمت تولید خودروهایی با آلایندگی کمتر، نشانگر چیست؟
در شرایطی که مدیریت حمل و نقل شرکت بهینهسازی مصرف سوخت به نمایندگی از وزارت نفت استراتژیهای اصلی خود را به منظور کاهش شدت انرژی و کاهش میزان آلایندگی، بر مواردی نظیر کاهش مصرف سوخت در خودروهای تولیدی و ارتقای فناوری تولید، حرکت به سمت تولید وسایل نقلیه هیبریدی و الکتریکی و اصلاح و بهبود وضع ترافیک و استفاده از سوختهای اقتصادی و سالمتر با رویکرد سوختهای تجدیدپذیر متمرکز کرده است، تولید بی قاعده خودروهایی با رتبه مصرف انرژی E، F، G و بعضا بدون اخذ رتبه (OUT) و فروش این خودروها، آن هم با قیمتهای تحمیلی و دور از انتظار برای مصرفکننده، چه توجیهی
دارد؟
اعتراض یکپارچه مسئولان و مردم به قیمتهای تحمیلی خودروسازان
همانطور که گفته شد، وزیر نفت ضمن این که معتقد است خودروسازان، تولیدات خود را با انحصار، مصرف بالای سوخت و قیمتهای گران به مردم تحمیل میکنند، میگوید: طراحی پلتفرمهای خودروسازان بر اساس مصرف کم و کیفیت بالا صورت نمیگیرد و این درحالی است که باید با عرضه خودروهای کیفی با قیمت مناسب، قدرت انتخاب مصرفکنندگان را افزایش داد زیرا بنزین گران و خودرو گران، با هم جور در نمیآید. اما تنها وزیر نفت نبود که عملکرد خودروسازان را در تولید خودرو با مصرف سوخت مناسب زیر سئوال برد؛ رئیس سازمان حفاظت محیط زیست نیز چندی پیش با بیان این که وضع الگوی مصرف انرژی در
کشور نامناسب ارزیابی میشود، گفت: هم اکنون مصرف سوخت خودرو در کشور ما در مقایسه با دیگر کشورها بین 4 تا 20 برابر است. درعین حال رئیس سازمان ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست نیز با بیان این که بسیاری از خودروهای تولید داخل هنوز نتوانستهاند مهر تایید استاندارد یورو4 را دریافت کنند، اظهار کرد: در شرایط فعلی انبوهی از خودروهای غیراستاندارد در کلانشهر تهران در حال تردد هستند و آلودگی ایجاد میکنند.
از سوی دیگر، مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی پس از بررسی بایدها و نبایدهای صنعت خودروسازی کشور، در گزارشی اعلام کرده است: «صنعت خودروسازی ایران در شرایط خوبی به سر نمیبرد و توانایی رقابت با تولیدکنندگان خارجی را نخواهد داشت، مگر این که با اتخاذ تصمیمهای استراتژیک و کارشناسی شده تغییرات بنیادی در این صنعت به وجود آید». بررسیای که نتایج آن قطعا با اظهارات اخیر و شگفت آور برخی خودروسازان مبنی بر این که «خودروهای خارجی توان رقابت با پراید و تیبا را ندارند!»، زیر سئوال نمیرود.
حتی رئیس هیأت تحقیق و تفحص از صنعت خودروسازی کشور نیز با تایید این واقعیت که تناسبی بین کیفیت و قیمت خودرو وجود ندارد، در پاسخ به اظهارنظر دبیر انجمن خودروسازان مبنی بر این که «90 درصد خودروهای ساخت داخل دارای استاندارد یورو4 هستند!»، اعلام کرد: «متاسفانه استاندارد یورو 4 در خودروهای کشور رعایت نمیشود و در حال حاضر نه تنها از میزان آلایندگی خودروهای تولیدی کاسته نشده، بلکه وضع به مراتب بدتر هم شده است». علاوه بر این، دولت نیز پیشتر با اشاره به اختصاص ارز مبادلهای به صنعت خودروسازی، مخالفت صریح خود را با هرگونه افزایش قیمت خودرو اعلام کرده
بود.
گذشته از آنچه مسئولان بخشهای مختلف کشور بر آن اذعان دارند، باید پذیرفت مردم به عنوان مصرفکنندگان خودروهای ساخت داخل، باید کمی حق انتخاب داشته باشند؛ باید پذیرفت در شرایطی که حتی اعضای ناظر شورای رقابت نیز از قیمتهای اعلامی جدید خودرو از سوی این شورا اظهار نارضایتی کردهاند، ایران خودرو باید بابت آغاز فروش نقدی خودروهای خود پاسخگو باشد؛ باید پذیرفت سایپا نمیتواند برخی خودروهای خود را که با وعده تحویل در سال 92 پیش فروش کرده است، حال با قیمتهای مصوب و افزایش یافته در سال جاری به فروش برساند؛ باید پذیرفت درآمد مصرفکننده ایرانی، جوابگوی
خرید خودروهایی معمولی با قیمتهای نجومی نیست و در آخر باید پذیرفت درست یا غلط، دلایل خودروسازان برای افزایش قیمت خودرو تاکنون آنقدر قانع کننده نبوده است که بتواند حتی اندکی همراهی مسئولان و مردم را در پی داشته باشد و اگر امروز فکری به حال قیمت خودروهای ساخت داخل و الزام خودروسازان به رعایت استانداردها نشود، باید بیش از پیش برای حضور دلالان و واسطه گران در بازار خودرو جا باز کرد.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمیکند.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.