◄ چشم‌انداز روابط بنادر ایران و عمان

  پس از قطع روابط قطر و برخی کشورها  از جمله امارات،  خطوط کشتیرانی دنیا بندر صحار در عمان را به عنوان بندر ترانشیپی جایگزین بندر جبل علی دبی  که تاکنون هاب ترانشیپی منطقه بوده است، انتخاب کردند. این رویداد موجب شد برخی کارشناسان حوزه حمل‌ونقل دریایی این پرسش را مطرح کنند که آیا ایران هم می‌تواند این بندر را به عنوان جایگزین بندر جبل علی در نظر بگیرد.

یک کارشناس حوزه حمل‌ونقل دریایی در این باره گفت: چرخش ما به سوی بنادر عمان صرفه‌جویی‌های زمانی و هزینه‌ای چشمگیری در تجارت بین‌المللی (به خصوص رویه واردات) عاید ما خواهد کرد و موقعیت مشترک بنادر ایران و عمان را در برابر بنادر امارات و متحدان آن تقویت خواهد کرد.

مهدی رستگاری اظهار داشت:  از منظر عملگرایانه در شبکه کانون و شعاع حوزه خلیج‌فارس بنادر عمان تمام امکانات و مزایای ارتباط با شبکه تجارت جهانی، زیرساخت و تاسیسات زیربنایی ( مورد مطالبه و ملاحظه خطوط کشتیرانی) به علاوه مزیت‌های جغرافیایی چشمگیری  نسبت به بنادر امارات را دارا بوده  و البته با فاصله زیاد در جایگاه دوم رقابت بنادر منطقه قرار دارند.

رستگاری تاکید کرد: بنابراین این بنادر می‌توانند جایگزین خوبی برای ایفای نقش کانونی بنادر امارات باشند و ائتلاف بنادر ایران و عمان می‌تواند جایگاه بنادر این دو کشور را در منطقه بهبود بخشد.

 به گفته وی مناسبات سیاسی ایران و عمان و منافع مشترک منطقه‌ای این دو کشور (به ویژه از حیث همجواری در تنگه هرمز)، سابقه نجات نظام سیاسی آن کشور توسط ایران و ناهمسویی مذهبی-عقیدتی عمان با شیخ‌نشین‌های حوزه خلیج‌فارس  نیز این کشور را شریک تجاری قابل اتکاتری برای جمهوری اسلامی ایران می‌سازد.

این کارشناس حمل‌ونقل دریایی افزود: در انتقال جریان‌های ورودی محموله‌های کشور به عمان نیز ، جمهوری اسلامی ایران می‌تواند با داشتن دست بالای مذاکره (با توجه به The Cargo is the King) ، موضع بالاتری گرفته و حداکثر امتیازهای مورد نیاز را در این روابط برد-برد در اختیار بگیرد.

وی گفت:  انتقال این جریان موجب خواهد شد که جمهوری اسلامی ایران از یک شریک تجاری بدتر ( دارای اصطکاک‌های سیاسی، تضاد ایدئولوژیک، غیرقابل اتکا و مدعی مناقشات ارضی)  به‌سوی یک شریک تجاری بهتر (دارای روابط دیپلماتیک بهتر و پایدارتر، تشنه ارتقا و امتیازدهنده و دارای اصطکاک ایدئولوژیک کمتر) سوق پیدا کند.

این کارشناس حمل‌ونقل تاکید کرد: در مورد چشم‌انداز روابط بنادر ایران و عمان به نظرم  این روابط باید بر تقویت کارکرد درگاهی بنادر جمهوری اسلامی ایران در منطقه استوار باشد. به این معنا که با تکمیل ظرفیت بنادر جنوبی و شبکه‌گستری ارتباط سرزمینی آنها با بازارهای داخلی، بنادر شمالی و بازارهای برون‌مرزی به تدریج از حجم کالای ترانشیپ شونده به کشور کاسته و به سرویس‌های منظم واردشونده به بنادر کشور (الگویDirect Call) بیفزاییم.

رستگاری خاطرنشان کرد: برای این کار باید ظرفیت بندری کافی و برنامه بازاریابی داشته باشیم که هیچ یک از آنها اکنون به طور کامل فراهم نیست. با این اوصاف اتکای ترانشیپی در بنادر کشور را نمی‌توان یک شبه قطع کرد. این اتکای ترانشیپی می‌تواند به طور تاکتیکی به بنادر عمان منتقل شود و سپس به مرور زمان با تکمیل ظرفیت بنادر و جذب خطوط کشتیرانی در افق راهبردی کم شده و در سطح معینی ( مثلا 20 تا 30 درصد حجم تجارت کانتینری بنادرمان) حفظ شود. این موضوع به ویژه برای بندر چابهار  می‌تواند مصداق داشته باشد.