◄ شرط ارتقای عملکرد بنادر خشک
در سراسر اروپا، هند و کشور چین نمونه‌های بسیار موفق از بنادر خشک و درایپورت‌ها وجود دارند که اگر ما نتوانیم به آنها برسیم، به سرعت از قافله تجارت جهانی عقب می‌مانیم، همانطور که مانده‌ایم
حمیدرضا آبایی، مدیرکل فناوری اطلاعات سازمان بنادر و دریانوردی: بنادر خشک پشتوانه بنادر دریایی هستند. بنادر ما به خاطر قرار گرفتن در موقعیت‌های خاص و محدودیت‌هایی که دارند، در زمینه حمل و نقل دریایی، به اراضی پشتیبانی که اتصال آنها را به جایی که کالاهای خودشان را مستقیما به مکان‌هایی برسانند که در توزیع و تکمیل ارزش‌افزوده نقش داشته باشند، نیاز دارند. فواید اتصال بنادر دریایی به بنادر خشک کاملا مشخص است و سازمان بنادر هم به این نکته توجه داشته است و در جهت توسعه بندر شهید رجایی اقدامات خوبی را انجام داده است و به اراضی پس‌کرانه آن اضافه کرده است. بندر امام‌خمینی هم با ۱۱ هزار مترمربه فضا، محیط خوبی برای توسعه پس‌کرانه‌ها ایجاد کرده است تا اگر بندر با اضافه بار روبه‌رو شد بتوانند آن را پوشش بدهند. این قاعده شامل بنادر بوشهر، نوشهر و انزلی هم می‌شود. این دست اقدامات باعث افزایش راندمان بنادر دریایی می‌شوند.
اما لازمه ارتقای عملکرد بنادر خشک، این است که همه دستگاه‌های ذی‌ربط با هم همکاری کنند و بنادر دریایی و خشک هم با هم هماهنگی داشته باشند. در بنادر خشک حتما باید ارتباط ریلی فراهم باشد. در کشور ما چند موضوع وجود دارد. یکی شهرک‌های صنعتی، دیگری مراکز توزیع یا انبارهای گمرکی و مناطق خشک و ویژه اقتصادی. اینها باید از یکدیگر تفکیک شوند.
علاوه بر اینها قوانین بندر خشک و بندر دریایی باید یکی باشد و همچنین سرمایه‌گذارانِ بندری به‌واسطه خارج شدن سرمایه‌شان از بندر به بندر خشک متحمل ضرر نشوند و ادامه فعالیت و سودآوری‌شان را داشته باشند.
حال چرا می‌گوییم حمل‌ونقل ریلی؟ چون ریل، تنها وسیله حملی قابل اطمینان است. چراکه وقتی کالا با ریل جابه‌جا شود پلمپی باز نمی‌شود و کالا می‌تواند بدون کوچک‌ترین آسیب و مشکلی از یک بندر تر به یک بندر خشک زیر نظر گمرک انتقال پیدا کند. به نظر ما بهترین و راحت‌ترین راه جمل کالا که مورد پذیرش دستگاه‌های نظارتی و امنیتی و انتظامی قرار بگیرد راه‌آهن است. هرچند جاده هم با سیستم‌های مراقبتی می‌تواند این کار را انجام دهد اما باید هزینه زیادی برای این کار بپردازد. در مساله بُرد کالاها این موارد، مهم هستند؛ به این معنی که بندر بردی دارد از باب انتقال کالا مثلا بندر امام خمینی برد کالایش تا تبریز و آستارا و حتی کشورهای آسیایی مثل آذربایجان نیز می‌رسد.
اما متاسفانه در قوانین ما مشکلات زیادی وجود دارد. همچنین افراد سودجویی هستند که نمی‌گذارند بندر خشک در جای واقعی خود قرار بگیرد و برای افزایش قیمت زمین‌های‌شان مانع ایجاد بنادر خشک واقعی می‌شوند. اگربخواهیم بندر خشک راه بیافتد باید یکسری موراد را رعایت کنیم. سرنوشت 45 بندر خشکی که بی‌دلیل ایجاد شده‌اند را ببینید، شاید شهرک‌های صنعتی بهتر بودند یا حتی انبارهای گمرکی.
درواقع در کشور ما هنوز بندر خشکی ایجاد نشده ، این مناطق منطقه ویژه اقتصادی هستند. مثل منطقه ویزه سلفچکان که بزرگترین بندر خشک است!
این نکته بسیار مهم است که حتما بندر خشک باید توسط سرمایه‌گذاران داخل بندر یعنی ذی‌نفعان و دست‌اندرکاران اصلی آن ایجاد شوند. قرار نیست که در هر منطقه‌ای فردی یا سازمان و نهادی یک مجموعه خصوصی در جایی ایجاد کند و اسمش را هم بگذارد بندر خشک و منتظر همکاری راه‌آهن و سازمان بنادر هم باشد! به نظر بنده اگر قرار است در این مملکت کاری انجام شود باید آن کار اصولی باشد. ایجاد بنادر ویژه به نظر من در مملکت ما کاملا کار اشتباهی است. در همه جای دنیا اول بندر آزاد ایجاد می کنند بعد یک پس‌کرانه برایش درست می کنند؛ حالا برای این امکانات مدرسه، دانشگاه، شهر و... می‌خواهند. و بعدتر می‌گویند این منطقه پتانسیل خوبی داره برای انجام عملیات اقتصادی دارد.
چون در منطقه ساحلی اراضی گران است و رطوبت هوا نیز بالا است و حجم بندر هم کم است، سرمایه گذاری در پس‌کرانه‌ها انجام می‌شود. فلسفه اینکار هم ایجاد ارزش افزوده است. در این مناطق، قطعات تولیدی سایر کشورها وارد منطقه آزاد می‌شود و اسمبل و سرهم‌بندی می‌شود و بعد به دست مصرف کننده می‌رسد. نه مثل ما که کالای ساخته شده را وارد کشور می‌کنیم و برای تسهیل واردات خود نیز به شدوه‌های مختلف دولت را دور می‌زنیم. خوب برای کالای ساخته شده چه نیازی به ایجاد بندر خشک داریم؟!
در سراسر اروپا، هند و کشور چین نمونه‌های بسیار موفق از بنادر خشک و درایپورت‌ها وجود دارند که اگر ما نتوانیم به آنها برسیم، به سرعت از قافله تجارت جهانی عقب می‌مانیم، همانطور که مانده‌ایم.
به نظر من تنها در بنادر دریایی و اصلی ما اتفاقات خوبی افتاده و جذب سرمایه‌گذاری در آنجا به شدت رونق پیدا کرده است. سرمایه‌گذار خارجی در آنجا حضور مستقیم دارد و این یکی از دلایل مهم پیشرفت این مناطق است. متولیان سازمان بنادر نیز به خوبی متوجه شدند که با حضور بخش خصوصی، رونق اقتصادی به بنادر برخواهد گشت.
در حال حاضر شرایط خوبی بر بنادر کشور حاکم است، به‌ویژه بعد از برجام، حضور سرمایه‌گذاران خارجی و استقبال‌شان از طرح‌های بندری بسیار بالا رفت. اقدامات خوبی نیز در ارائه خدمات به‌روز مثل خدمات بانکی و ارائه نرم‌افزارهای قوی برای مدیریت عملکردی انجام شده است. همچنین بین سازمان بنادر و راه‌آهن در زمینه حمل بار از دریا به ریل و بالا بردن سهم ریل از بندر اقدامات خوبی انجام شده است.
به‌عنوان مثال، فقط در شش ماهه نخست امسال در بندر شهید رجایی شاهد رشد 27درصدی حمل‌ونقل ریلی نسبت به پارسال بوده‌ایم و نوید این می‌رود که با مدیریت سازمان بنادر و راه‌آهن و وزارت راه‌وشهرسازی این آمار تا پایان امسال نیز به رشد قابل توجهی برسد.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمی‌کند.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.