◄ کشتیرانی، رانت، توهین، افترا، عذرخواهی

گزارش تیتر اول هفته گذشته هفته‌نامه «حمل‌ونقل» با عنوان «IRISL؛ انحصار، رانت، اعتراض» بازتاب گسترده‌ای داشت. پیام‌های متفاوتی به هفته‌نامه رسید و موافقان و منتقدان نظراتشان را گفتند. خبرگزاری مانا (ارگان شرکت کشتیرانی) هم در گفتگو با محمد راستاد، مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی و هادی حق‌شناس، معاون امور دریایی، موضوع را پی گرفت.

راستاد در این گفتگو تأکید کرد: «موضوع حذف عوارض حق پرچم گاهی توسط برخی از فعالان بخش خصوصی مطرح می‌شود و این اشخاص قصد دارند در شوراهای مربوطه این مسئله را طرح کنند اما این موضوع باید از جوانب مختلف مورد بررسی و بحث قرار گیرد و سپس تصمیم‌گیری شود.

هدف ما حمایت از ناوگان ملی کشتیرانی است، بدین‌گونه که مکانیزم‌های حمایتی مناسبی را در کشور داشته باشیم که در مرحله اول ناوگان ملی و تحت پرچم و مالکیت کشور بتوانند سهم بیشتری را از حمل کالاهای کشور به عهده داشته باشند.» 

حق‌شناس هم گفت: «بر خلاف برخی باورها، از محل عوارض ۱۰ درصدی حق پرچم هیچ مبلغی در اختیار کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران قرار نمی‌گیرد و در بخش‌های دیگر هزینه می‌شود، بنابراین شاید بهتر باشد که حمایت از ناوگان ملی از سوی دولت به‌صورت مستقیم انجام شود. در هیچ مجمع رسمی بحث حذف عوارض ۱۰ درصدی حق پرچم برای شناورها مطرح نبوده و نیست و موضوعیت ندارد.» درهرحال «حمل‌ونقل» پیش از انتشار، موضوع را با شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران مطرح کرده بود و قطعاً یک‌سویه ماجرا را پیگیری نکرده است.

بااین‌حال «طرح این سؤال» با واکنش تند این شرکت مواجه شد. واضح است در شرایطی که برخی از مدیران این شرکت واکنش تندی حتی نسبت به «طرح یک سؤال» دارند، نمی‌توان به پاسخی رسید.

بااین‌حال باز هم رفتار حرفه‌ای رسانه‌ای ایجاب می‌کند که پاسخ این مجموعه در هفته‌نامه بازتاب شود. نکته‌ای که همواره از سوی هفته‌نامه «حمل‌ونقل» رعایت شده است؛ اما متأسفانه روابط عمومی کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، به‌جای پاسخگویی و ورود ‌به گفتگوی تخصصی و حرفه‌ای ترجیح داد مسیر دیگری را پیش بگیرد. روز سه‌شنبه دوازدهم دی‌ماه نامه‌ای به دفتر هفته‌نامه فکس شد که هنوز هم روشن نیست چه هدفی را دنبال می‌کند.

این نامه نه اعتراض است، نه پاسخ است و نه هیچ‌چیز دیگری. پاسخی «عصبانی» که بیش از هر چیز نشان می‌دهد شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران احتمالاً آمادگی لازم را برای مواجهه با سؤالات جدی ندارد. این عدم آمادگی سبب شده تا نامه ارسال‌شده بیش از هر چیز نشان‌دهنده رویکرد احساسی این مجموعه باشد.

قطعاً مسیر گفتگو و پاسخگویی برای همه باز است و هفته‌نامه «حمل‌ونقل» در راستای رسالت حرفه‌ای و اخلاقی خود تلاش می‌کند تا نوری بر وجوه تاریک و مغفول‌مانده صنعت حمل‌ونقل کشور باشد. بااین‌حال این مهم جز به مدد همراهی و هم‌گامی همه طرف‌های ذی‌نفع میسر نخواهد شد. ما پیش از هر چیز باید گفتگو را بیاموزیم و از سؤال‌های هرچند صریح برآشفته نشویم. آیا اگر کسی از کشتیرانی مرسک درباره احتمال فساد سؤال کند، این شرکت چنین برخوردی خواهد داشت؟

آیا کشتیرانی CMA CMG در پاسخ به سؤالاتی درباره رانت واکنش تند و غیرحرفه‌ای را در پیش خواهد گرفت؟ همه آنهایی که در حوزه دریا فعالیت می‌کنند با این موضوع آشنا هستند که همپای گسترش و توسعه شرکت‌ها در سراسر دنیا، فرهنگ پاسخگویی و شفافیت نیز توسعه می‌یابد.

ما هنوز نیاموخته‌ایم که در پیشگاه مردم برای اشتباهاتمان از آنها عذرخواهی کنیم؛ اما می‌توانیم تمرین مدارا و گفتگو کنیم. تجربه کشتیرانی هانجین هشداری روشن و گیرا برای همه ماست تا مسیر شفافیت را در اقتصاد پیش بگیریم. از همین روست که منتقدان می‌گویند پناه‌گرفتن در سایه حمایت‌های آن‌چنانی هرگز آینده روشنی نخواهد داشت.

این مهم برای کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان یک شرکت سهامی عام اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا سیاست‌های این شرکت مستقیماً در بازار سهام و سود و زیان سهام‌داران تأثیر می‌گذارد. ازاین‌رو هفته‌نامه «حمل‌ونقل» با پایبندی به وظیفه ذاتی و اخلاق حرفه‌ای متن نامه ارسالی کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران را منتشر کرده و قضاوت را به مخاطبان وامی‌گذارد. بااین‌حال باز هم در گفتگو باز است و ما از هر نوع گفتگوی سازنده استقبال می‌کنیم.

لینک خبر