◄ امکانات بانکرینگ نداریم

اگر چه مدیرعامل شرکت پایانه‌های نفتی ایران به تازگی در گفت‌وگو با سایت « نفت ما» اعلام کرده ایران می‌تواند مرکز بانکرینگ منطقه باشد، اما عضو انجمن پایانه‌داران بنادر ایران معتقد است در بنادر ایران امکانات بانکرینگ وجود ندارد.

به گزارش تین‌نیوز، در خبری که چندی پیش از قول «پیروز موسوی» منتشر شد، وی همچنین گفته است: شرکت پایانه‌های نفتی ایران آخرین مرحله از عملیات تولید نفت است. صادرات بی‌دغدغه و ایمن نفت باعث خواهد شد تا مشتریان با اطمینان بیشتری حاضر به خرید نفت از ایران باشند. در این میان نقش پایانه‌های نفتی و نیز سرعت و چابکی در ارائه خدمات به کشتی‌ها(بانکرینگ) حرف اول را خواهد زد.

مدیر عامل شرکت پایانه‌های نفتی ایران در این گفت‌وگو، در پاسخ به این پرسش که چرا ایران در صنعت بانکرینگ سهم قابل توجهی ندارد؟  تاکید کرده است: مشتریان به صرف تنها دریافت سوخت به پایانه‌ها مراجعه نمی‌کنند. اگر ما می‌خواهیم مثلا خارگ یا قشم یا هر پایانه دیگری به عنوان مرکز بانکر خودش را نشان دهد باید سایر نیاز مشتریان را به جز سوخت فراهم کنیم.

موسوی افزوده است: بخشی از این امکانات در خارک در قالب باشگاه ملوانان ایجاد شده است اما کافی نیست. ما با پایانه‌های دیگر در این مورد فاصله معناداری داریم. تقریبا حجم بانکر موجود در خلیج فارس بین 20 تا 23 میلیارد دلار است اگر ما بتوانیم این حجم را جذب کنیم خیلی خوب است. رقمی که الان داریم حدود 3 تا 4 میلیارد دلار است اما آنچه که مسلم است بخشی از بانکر عرضه و فروخته شده در بندر فجیره توسط خریداران فروخته و عرضه می‌شود.

وی خاطرنشان کرده است: امید داریم که بتوانیم این سهم را افزایش دهیم و در کشور یک مرکز بانکرینگ ایجاد کنیم و بتوانیم این مقدار حجم دلار را مستقیماً نصیب خودمان کنیم. این کار دور از انتظار نیست. دستورالعمل وزیر محترم شفاف سازی کرده و در فاز اول ما می توانیم حجم بسیار بالایی را فقط بابت نفتکش‌هایی که می‌آیند و پهلودهی و جداسازی می‌شوند به دست آوریم. می‌توانیم به خارگ به عنوان یک جزیره بانکری نگاه کنیم که نیاز مشتریان را به عرصه های مختلف رفع کند. این نیاز به برنامه‌ریزی خاص دارند و ما آمادگی داریم. چرا که بستر این مهم در خارک و دیگر پایانه ها فراهم است.

موسوی افزوده است: در سال بین 800 تا 1000 نفت‌کش را پذیرا هستیم و حجم بسیار بالایی را سوخت می‌دهیم اگر همین مقیاس را از کشتی‌های عبوری داشته باشیم یعنی بر اساس نیاز غذایی،  دارویی و... در کنارش این حجم را به 2 هزار تا برسانیم مبلغ بسیار قابل توجهی خواهد شد.  امور بین‌اللمل وزارت نفت می‌تواند کمک بسیار زیادی در این زمینه انجام دهد .

پس از انتشار این خبر در یک گروه مجازی متشکل از کارشناسان حوزه بنادر و دریانوردی، محمدرضا قائم‌مقامی یکی از اعضای این گروه و از کارشناسان این حوزه با بیان این‌که در بنادر ایران امکانات بانکرینگ وجود ندارد، گفت: وقتی از ترمینال بارگیری مواد سوختی محمولات به کشتی حامل سوخت بارگیری می‌شود، آن‌ را فروش محصول و بندر بارگیری کننده را ترمینال نفتی می‌نامند. وقتی بندری دارای لوله کشتی و امکانات کافی برای تامین سوخت کشتی در اسکله‌های تجاری  باشد این بندر را دارای امکانات بنکرینگ می‌دانند. در غیر این‌صورت آن‌را امکان تامین سوخت در لنگرگاه می‌نامند.

عضو انجمن پایانه‌داران بنادر ایران با تاکید بر این‌که این مقوله مهم با ارزش افزوده قابل توجه که دارای فرایندی مشخص است به‌صورت غیر کارشناسی به‌کار برده شده و این تعبیر غلط در گذشته خود باعث خلط مبحث بانکرینگ گردیده، افزود:  امیدوارم بتوانیم با اصلاح مفهوم بنکرینگ که ترجیح می‌دهم آن‌را توزیع-  سوخت دریایی- بنامم، گام‌های درستی از سوی مسئولین و سرمایه‌گذاران برداشته شود تا مزایای اقتصادی کسب کار بنکرینگ نصیب اقتصاد کشور گردد. 

این کارشناس تاکید کرد: متاسفانه سال‌هاست در ایران مبحث بنکرینگ با کمی اشتباه به مفهومی متفاوت از شکل شناخته شده آن در صنعت حمل‌ونقل دریایی تعبیر شده و به تبع آن مزیت‌های ملی قابل استحصال با این شیوه تعبیر، سهوا و یا شاید عمدا به‌قولی شهید شده و نهایتا از نظر اقتصادی هیچ امتیاز خاصی جز تجارت محصولات نفتی با تعبیر زیبای بنکرینگ برای کشور ایجاد نکرده است.

وی گفت: برای ساده‌سازی این مقوله، بانکرینگ را شاید بشود به گونه‌ای به جایگاه‌های سوخت در کشور تشبیه کرد که در آن هزینه‌های توزیع و خدمات لجستیکی داده شده و سود جایگاه به قیمت محصول درب تا درب پالایشگاه اضافه می‌شود تا سوخت در باک بنزین مصرف کننده قرار بگیرد.

به گفته قائم‌مقامی در این سیستم توزیع، اتفاقات اقتصادی مثبت زیر صورت می‌گیرد: 

۱ - انجام خدمات لجستیک فراورده سبب ایجاد اشتغال و کاری اضافه بر تولید خود سوخت می‌شود.

۲- سود ناشی از اختلاف خرید، هزینه‌ها و فروش برای فروشنده به‌عنوان تولید ارزش در کشور بانکرینگ باقی می‌ماند.

۳- دولتی که بانکرینگ در مرزهایش انجام می‌شود از محل سود شرکت‌های توزیع کننده سوخت مالیات وصول و از از این بابت بهره می‌برد. 

۴- عوامل بسیاری از صنایع داخلی برای ایجاد امکانات بانکرینگ و دادن خدمات به توزیع کننده سوخت به‌کار گرفته می‌شوند. 

۵- معمولا خدمات بانکرینگ به دو شیوه تحویل در لنگرگاه بنادر با استفاده از کشتی‌های با پرچم کشور و یا در کنار اسکله‌های تجاری با استفاده از سیستم لوله‌کشی به کشتی‌ها پمپ می‌شود و از این بابت بندر نیز بابت خدمات داده شده اعم از لنگرگاه و یا اسکله بهره می‌برد. 

این کارشناس همچنین خاطرنشان کرد: اینک با این تعاریف و فرایندها، بارگیری مواد نفتی در اسکله‌های نفتی چه ارتباطی با مقوله‌ای به‌نام بنکرینگ دارد؟ کسی می‌دانند چندمیلیون تن سوخت با این شیوه غلط و به اسم و تخفیف بنکرینگ فروخته شده و پس از بارگیری به کشتی‌ها به‌جای توزیع به شیوه مذکور، در سنگاپور و فجیره به‌صورت کلی فروشی عرضه شده؟ این شیوه که در اصل عمده فروشی است، چه امتیازی نصیب اقتصاد کشور و چه ارزش افزوده‌ای ایجاد کرده به‌جز ضرر ناشی از تخفیف‌های داده شده تحت عنوان بانکرینگ؟

قائم‌مقامی تاکید کرد: ضمن این‌که در کشورهای مشهور در بانکرینگ که نظام مالیاتی و یا استاندارد سوخت‌رسانی تصویب شده است، نام کشتی سوخت گرفته، پرچم آن و میزان سوخت تحویلی با استانداردی یکسان ثبت و به مقامات گزارش می‌شود. مسؤلان وزارت نفت ما می‌دانند به چه تعداد کشتی سوخت داده‌اند؟ چه تعداد کشتی با پرچم ایران در لنگرگاه‌های ما سوخت تحویل کشتی‌ها داده‌اند؟ توجه داشته باشید کار توزیع باید توام با کشتی‌هایی با پرچم داخلی و کلیه عوامل داخلی صورت گیرد تا ارزش‌افزوده این صنعت حاصل شود. در غیر این‌صورت عمده فروشی به اسم بانکرینگ انجام داده‌ایم.