◄ تفاوتی میان تعرفه هیبریدی و خودروهای معمولی دیده نمی‌شود

در حالی وزیر صنعت، معدن و تجارت، از ابلاغ مصوبه کاهش تعرفه واردات خودروهای هیبریدی به دستگاه‌های اجرایی خبر  می‌دهد که بر اساس متن مصوبه هیات وزیران تعرفه واردات این خودروها با خودروهایی با سوخت فسیلی به ویژه در هیبریدی‌ها چندان وجه تمایزی را قائل نشده است.

به گزارش خبرنگار تین‌نیوز، محمد شریعتمداری، با اشاره به مصوبه جدید دولت برای تعرفه خودروهای هیبریدی، اظهارداشته: مصوبه قبلی دولت، فاصله تعرفه خودروهای هیبریدی مختلف را کم کرده و شرایطی را فراهم کرده بود که شاید اشتیاق برای ورود خودروهای هیبریدی را کم کرده بود شاید مرتفع شود.

به نظر می‌رسد گفته‌های شریعتمداری با آن‌چه در واقعیت اتفاق می‌افتد چندان سازگاری ندارد زیرا، ماه‌ها است که حوزه خودروهای وارداتی به دلایل متعدد با مشکل استقبال روبه‌رو است و بارها و بارها مسئولان اتحادیه و انجمن واردکنندگان خودرو به آنها اشاره داشته و خواستار برطرف شدن مشکلات و رونق بازار شده‌اند.

در همین راستا رئیس انجمن واردکنندگان خودرو به کشور، یادآور شد: یکی از موارد جدیدی که بر موانع واردات خودرو به کشور افزوده شد، افزایش 10 درصد ارزش گمرکی به عوارض واردات خودرو است که اخیراً با دستور وزیر صنعت، معدن و تجارت ابلاغ شده است.

فرهاد احتشام‌زاده در ادامه سخنان خود با اشاره به این‌که ردیف مجزایی در قانون بودجه سال 97 آمده که باعث اضافه شدن هزینه‌های جاری واردات به میزان 10 درصد می‌شود، گفت: امسال شاهد این هستیم که دو ردیف بودجه برای واردات خودرو در قالب لایحه بودجه به این بخش اضافه شده است.

وی با بیان این‌که «یکی 10 درصدی است که در بالا به آن اشاره شد» افزود: واریز سود خالص مربوط به واردات خودرو در سال‌‍‌های 95 و 96 به حساب دولت نیز یکی دیگر از مواردی است که مانعی بزرگ در برابر واردات خودرو به کشور ایجاد خواهد کرد.

احتشام‌زاده با تاکید بر این‌که مورد بالا به تنهائی کفایت می‌کند که بسیاری از فعالان این عرصه از واردات خودرو به کشور چشم‌پوشی کنند، یادآور شد: افزایش تعرفه به هر شکلی از جذابیت واردات خودرو به کشور خواهد کاست.

افزایش 10 درصد ارزش گمرکی به عوارض واردات خودرو که از سوی وزیر صنعت اعلام شده، موضوعی بود که احتشام‌زاده بار دیگر به آن اشاره کرد و گفت: این اقدام باعث افزایش قیمت تمام‌شده واردات خودرو به کشور خواهد شد که با توجه به سختگیری‌هایی که گمرک صورت می‌دهد و در عمل استفاده از ضمانت گمرکی نیز ممکن نیست، طبیعتاً بعد از این با کاهش ارائه خودروهای وارداتی به کشور مواجه خواهیم شد.

وی با بیان اینکه با مصوبه جدید دولت فاصله بین انواع مختلف بیشتر شد، افزود: این مصوبه به این منظور تصویب شد که خودروهای هیبریدی تولید شده به صورت سه نوع موازی، سری و سری موازی را مورد حمایت قرار دهیم.

وی با اشاره به این‌که در هیچ یک از حوزه‌های دیگر قانونی وجود ندارد که 60 درصد از سود خالص را به دولت اختصاص دهد، افزود: در شرایطی که واردات خودرو از طریق دولتی صورت می‌گیرد و حاشیه سود بسیار پائینی را به همراه دارد، دریافت سود 60 درصدی، قطعا انگیزه ادامه کار از فعالان این بخش را سلب خواهد کرد.

ابلاغ وزیر صنعت به قدری بازتاب داشته که در سایت خبری ریاست جمهوری نیز به آن اشاره شده است و در آن آمده که در مصوب کردن آن، به برخی موارد توجه صورت نگرفته و برعکس برخی موارد کاملا مورد توجه قرار گرفته است.

به گزارش تین‌نیوز، مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری در گزارشی با عنوان «ارزیابی سیاست افزایش تعرفه خودروهای سواری با تأکید بر خودروهای هیبریدی» سعی در ارائه اطلاعات و تحلیل‌های کمتر گفته و شنیده شده دارد.

این گزارش ضمن «ارائه تعریفی از خودروهای هیبریدی»، «بررسی چشم‌انداز صنعت خودرو و جایگاه خودروهای هیبریدی در افق سال 2050»، «مقایسه میزان مصرف سوخت خودروهای هیبریدی با خودروهای بنزینی» و «بررسی میزان و نوع آلایندگی خودروهای هیبریدی نسبت به سایر خودرو» به موضوع «رشد واردات هیبریدی‌ها در چهارماهه اول سال 96 و افزایش میزان خروج ارز از کشور» پرداخته‌است.

تعریف خودروی هیبریدی

خودروی هیبریدی در خودروسازی به خودرویی می‌گویند که از دو یا چند منبع انرژی برای حرکت خود استفاده می‌کند.

انواع خودروهای هیبریدی

خودروی هیبریدی بنزینی Hybrid (gasoline): در این نوع خودروها زمانی که راننده با سرعت پایین حرکت می‌کند، خودرو با موتور الکترونیکی کار می‌کند و در زمان حرکت با سرعت بالا، موتور درون‌سوز نیز به موتور الکترونیکی کمک می‌کند. این گروه از خودروها در سرعت پایین و در ابتدای حرکت که معمولاً مصرف سوخت موتور احتراقی بالاست، فقط از موتور الکتریکی استفاده و در سرعت‌های بالا موتور معمولی به کار می‌افتد. خودروهای هیبریدی متعارف از باتری‌های کمتری استفاده می‌کند که امکان شارژ خارجی را نیز ندارند.

خودروی هیبریدی قابل شارژ (Plug-in hybrid gasoline): آخرین مرحله هیبریدی سازی یک خودرو، گسترش ظرفیت پیمایش با موتور الکتریکی از طریق شارژ باتری‌ها با انرژی پاک برق شهر است که اصطلاحاً Plug-in نامیده می‌شود. این روش به خودرو هیبریدی امکان می‌دهد تا مسافت‌های 20 الی 60 مایل را به‌صورت تمام الکتریکی پیمایش کند و بدین ترتیب آلودگی زیست‌محیطی بسیار کمتری به دلیل استفاده از انرژی پاک برق ایجاد خواهد شد.

خودروهای برقی (Electric): این خودروها دارای موتور برقی به همراه باتری‌هایی برای تأمین انرژی برقی بوده و از انرژی باتری‌ها هم به‌عنوان نیروی محرکه موتور برقی خودرو و هم برای تأمین انرژی لازم برای سایر تجهیزات استفاده می‌شود. باتری‌ها می‌توانند هم از طریق اتصال به شبکه برق و هم از طریق انرژی ترمز و حتی از منابع برقی غیر شبکه نظیر پیل‌های خورشیدی شارژ شوند.

خودروی پیل سوختی هیدروژن (hydrogen fuel cell car): هیدروژن جدیدترین فناوری پیش روی صنعت خودرو است. باک یک خودروی پیل سوختی هیدروژن با هیدروژن فشرده پر می‌گردد. سپس در موتور هیدروژن به الکتریسیته تبدیل می‌شود و الکتریسیته خودرو را به حرکت درمی‌آورد. خروجی اگزوز این ماشین آب خالص قابل شرب است.

به این ترتیب بنا به ظرفیت باتری‌های استفاده‌شده و تکنولوژی موجود در خودرو، درصد استفاده از موتورهای احتراق داخلی تغییر می‌کند. خودرویی وجود دارد که می‌تواند تماماً از برق استفاده کرده و در مواقع خاص به موتور فسیلی خود سوییچ کند و برعکس خودرویی وجود دارد که در شرایط ایدئال فقط از انرژی برقی خود استفاده می‌کند.

ازجمله انتقاداتی که مخالفان افزایش تعرفه خودروهای هیبریدی مطرح می‌کنند این است که در اغلب کشورهای دنیا این خودروها به‌عنوان جزء جدایی‌ناپذیر راهبردهای حفاظت از محیط‌زیست و مقابله با آلاینده‌ها، در چشم‌انداز توسعه صنعت خودروی کشورها قرار گرفته است، لذا لازم است که این صنعت مورد حمایت دولت قرار گیرد.

پیش‌بینی آینده صنعت خودرو نشان می‌دهد که آینده از آن خودروهای پیل سوختی هیدروژنی، خودروهای تمام برقی و بعد از آن خودروهای هیبریدی شارژی است و سهم خودروهای هیبریدی بنزینی، در افق آینده صنعت خودرو رو به کاهش است.

میزان مصرف سوخت خودروهای هیبریدی 

به‌رغم اینکه میزان مصرف سوخت خودروهای هیبریدی نسبت به بنزینی پایین‌تر است اما میزان تفاوت آن حداکثر 30 درصد است. خودروهای هیبریدی در مقایسه با خودروهای برقی که اصلاً بنزین مصرف نمی‌کنند، هر دو مشمول 5 درصد تعرفه گمرکی هستند که به نظر می‌رسد تفاوت میان خودروهای برقی و هیبریدی در تعرفه گذاری چندان منطقی درنظر گرفته نشده است.

اما نکته‌ای که باید موردتوجه قرار گیرد این است که با توجه به بالا بودن میزان مصرف بنزین در تاکسی‌ها و حمل‌ونقل عمومی، به‌کارگیری خودروهای هیبریدی در حمل‌ونقل عمومی منطقی است. به این موضوع در قانون هوای پاک نیز توجه شده است. طبق ماده 9 قانون هوای پاک، وزارت کشور موظف است با همکاری سایر دستگاه‌ها، زمینه نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی شهری را از طریق کمک بلاعوض، یارانه، تسهیلات یا صفر نمودن سود بازرگانی واردات خودروهای هیبریدی، خودروهای الکتریکی و موتورسیکلت برقی به انجام رساند.

 آلایندگی خودروهای هیبریدی 

ازجمله دلایلی که مخالفان افزایش تعرفه خودروهای هیبریدی مطرح می‌کنند این است که خودروهای هیبریدی در مقایسه با خودروهای غیرهیبریدی، گاز مونوکسید کربن(co)کمتری تولید می‌کنند. به‌طوری‌که اگر 1000 خودروی هیبریدی را با 1000 عدد خودروی غیرهیبریدی مقایسه کنیم، آلایندگی خودروهای هیبریدی به ازای طی کردن سالانه ۲۰۰۰۰ کیلومتر، ۲۷۸۰ تن و برای خودروهای غیر از آن، 4340 تن است. اختلاف آلایندگی این دو مدل خودرو برابر ۱۵۶۰ تن می‌شود که تقریباً برابر با جرم خالص نزدیک به هزار دستگاه خودروی سواری است.

به‌رغم اینکه ادعای مطرح شده به لحاظ علمی صحت دارد اما نکته‌ای که حائز اهمیت است این است که گاز مونواکسیدکربن و گازهای گلخانه‌ای در حال حاضر به‌عنوان آلاینده هوای شهرهای بزرگ مطرح نیست. بررسی گزارش‌های شرکت کنترل کیفیت هوا در رابطه با میزان آلاینده‌ها در هوای تهران نشان می‌دهد که هوای تهران در سال‌های اخیر به لحاظ میزان آلاینده مونواکسیدکربن در وضعیت مطلوبی قرار داشته است.

شاید در ابتدای عرضه خودروهای هیبرید در کشور، تعداد این خودروها میان سایر خودروهای وارداتی به چشم نمی‌آمد، اما آمار منتشر شده نشان می‌دهد رشد واردات خودروهای هیبرید به بیش از ۱۸۵۵ درصد رسیده و به دلیل این حجم افزایش، رکورد بی‌نظیری ثبت کرده و حالا به‌عنوان اقلام عمده وارداتی به شمار می‌رود. بر اساس اطلاعات به‌دست‌آمده از میزان ارزش کالاهای عمده وارداتی 4 ماهه سال 96 بالغ‌بر 79 میلیون و 490 هزار دلار خودروی هیبریدی با حجم موتور 1500 سی‌سی تا 2000 سی‌سی وارد کشور شده که تعداد آن‌ها بیش از 2750 دستگاه است. طبق جزئیات به‌دست‌آمده تا تیرماه سال 95 بالغ‌بر 4 میلیون 65 هزار و 638 دلار خودروی هیبریدی وارد کشور شده بود که در شش‌ماهه امسال رشد آن به بیش از 1855 درصد رسیده است.

با این احوال اما، وزیر صنعت، معدن و تجارت، در متن ابلاغیه خود می‌افزاید: بهترین نوع خودروهای هیبریدی، شبیه خودروهای برقی شده و مابقی با نرخ سود تعرفه ترجیحی نسبت به خودروهایی که سوخت فسیلی مصرف می کنند امکان ورود پیدا می کنند که این مصوبه به دستگاه های اجرایی ابلاغ شده است.

 به نظر می‌رسد پیش از ابلاغ آئین‌نامه اجرائی بایستی ناگه دقیقتری به وجوه تمایز خودروهای برقی و هیبریدی با حضور کارشناسان زبده که تعداد آنها در کشور کم نیست صورت می‌گرفت.