هدایت تاکسی‌های سنتی و مدرن به مسیر تعامل

دلخوری تاکسیرانان و آژانس‌داران از فعالیت تاکسی‌های اینترنتی قابل درک است. این تاکسی‌ها حدود دو سالی که از فعالیت‌شان می‌گذرد، بخشی از بازار سنتی مسافرت‌های درون‌شهری را به‌دست گرفته‌اند و گفته می‌شود حدود ۴۰ درصد فعالیت تاکسی‌داران سنتی را کاهش داده‌اند.

به گزارش روزنامه گسترش تجارت، با وجود مخالفت‌ها و اعتراض‌های تاکسی‌داران و برخی مسئولان نسبت به فعالیت این تاکسی‌های نوین، روشن است که فناوری راه رفته را بازنمی‌گردد و تاکسی‌های اینترنتی را نمی‌توان محدود کرد و دلخوری سنتی‌ها از مدرن‌ها هر قدر که باشد از پیشرفت گریزی نیست. به نظر می‌رسد به‌تدریج مسئولان نیز به همین نتیجه رسیده‌اند؛ چنانکه به‌تازگی معاون جدید حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران از مزیت‌های تاکسی‌های اینترنتی و لزوم استفاده بهینه از آنها در کاهش ترافیک و آلودگی هوا سخن گفته است. در این بین هم او و هم کارشناسان تاکید دارند که برای تعامل بهتر نظام سنتی با مدرن، بهتر است تاکسی‌های اینترنتی قانونمند شده و زیر چتر نظم و مقررات تاکسیرانی ادامه فعالیت دهند.

به‌گزارش «گسترش‌تجارت» اسنپ و تپ‌سی نام‌های آشنای این روزهای دنیای حمل‌ونقل و ترافیک شهری هستند که اگرچه کار خود را از تهران آغاز کردند، اما اکنون دامنه فعالیت آنها به بسیاری از استان‌های دیگر نیز کشیده شده و در شهرهای دیگر هم با استقبال مردم روبه‌رو شده‌اند.

ارزان‌تر بودن نسبت به تاکسی‌های دربست و آژانس‌ها، الزام به ارائه برخی خدمات مانند روشن کردن کولر، در دسترس بودن و امکان مدیریت زمان با توجه به استفاده از نرم‌افزارهای ترافیکی و انتخاب بهترین مسیر، از مهم‌ترین ویژگی‌های تاکسی‌های اینترنتی است که آنها را محبوب مصرف‌کنندگان و به اصطلاح مشتری‌پسند کرده است. این استقبال در بیش از ۲ سالی که از آغاز به کار این نرم‌افزارها می‌گذرد، ادامه داشته و هر روز بیشتر شده است تا جایی که گفته می‌شود فعالیت تاکسی‌داران سنتی در این مدت، ۴۰ درصد کاهش داشته است. کسادی بازار فعالیت تاکسی‌های آژانس در دو سال گذشته به حدی بوده که چند بار نیز گردهمایی‌های اعتراضی و تحصن آنها را به دنبال داشته است.

حمایت مشروط شهرداری

اعتراض تاکسی‌داران سنتی به تاکسی‌های اینترنتی، منجر به برخی مخالفت‌های مسئولان نیز شده است تا جایی که چندین بار سخن از غیرقانونی بودن فعالیت این تاکسی‌ها و بدون مجوز بودن آنها به میان آمد، با این حال همچنان شاهد این هستیم که هر روز استقبال از این تاکسی‌ها بیشتر می‌شود.

شاید به همین دلیل هم باشد که معاونت پیشین حمل‌ونقل و ترافیک تهران از ابتدای امسال، خدمات اینترنتی خود را با نام کارپینو راه‌اندازی کرد تا با ارائه خدماتی مشابه، بتواند بخشی از زیان ناشی از کاهش فعالیت تاکسی‌های شهری و آژانس‌ها را به سود تاکسیرانان رسمی جبران کند.

از سوی دیگر، معاون جدید حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران نیز نگاه مثبتی به فعالیت تاکسی‌های اینترنتی دارد و معتقد است این تاکسی‌ها علاوه بر مزیت‌های مشتری‌پسند، در کاهش آلودگی هوا نیز نقش دارند.

محسن پورسیدآقایی، مدیرعامل پیشین راه‌آهن و معاون جدید حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران در این زمینه به ایلنا گفت: تاکسی‌های اینترنتی به این دلیل که در مسیر رفت و برگشت مسافر سوار می‌کنند در کاهش ترافیک نقش تاثیرگذاری دارند. فعالیت تاکسی‌های اینترنتی سبب کاهش ترافیک در شهر تهران می‌شود و ما موافق فعالیت این نوع تاکسی‌ها هستیم.

وی در بیان مزیت‌های تاکسی‌های اینترنتی افزود: رانندگان آژانس‌ها به صورت تک‌سفره در شهر تردد می‌کنند و هنگام بازگشت از مسیر، خودرو آنها خالی است، اما تاکسی‌های اینترنتی بلافاصله پس از رساندن مسافران خود، بار دیگر اقدام به جابه‌جایی مسافر می‌کنند و همین موضوع سبب می‌شود میزان ترددها در سطح شهر کاهش یابد.

معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران معتقد است فعالیت این تاکسی‌ها اگر بر مبنای ضوابط و سیاست‌های تعریف شده باشد می‌تواند در کاهش ترافیک نقش تاثیرگذاری داشته باشد.

او با بیان اینکه دو شرکت اصلی تاکسی‌های اینترنتی اکنون به بزرگترین آژانس‌های پایتخت تبدیل شده‌اند، گفت: تعداد قابل‌توجهی از شهروندان تاکسی‌های اینترنتی را جایگزین آژانس‌ها کرده و برای ترددهای خود از خودروهای زیرپوشش این تاکسی‌ها استفاده می‌کنند.

پورسیدآقایی با تاکید بر اینکه ضوابط تاکسیرانی باید روی تاکسی‌های اینترنتی پیاده شود، اظهار کرد: تاکسی‌های اینترنتی جزئی از شبکه تاکسیرانی به شمار می‌روند و فقط یک اپلیکیشن کامپیوتری نیستند. بهره‌مندی از این نوع تاکسیرانی توصیه می‌شود و ما نیز مشوق فعالیت این شرکت‌ها، در قالب ضوابط و مقررات تعریف‌شده از سوی سازمان تاکسیرانی هستیم.

درواقع پیشنهاد پورسیدآقایی، ادامه فعالیت این سامانه‌ها زیرنظر تاکسیرانی و شهرداری است.

موفقیت نسخه جهانی تاکسی اینترنتی

اظهارات معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران نشان می‌دهد مسئولان نیز به این نتیجه رسیده‌اند که نمی‌توان جلو پیشرفت‌های فناورانه و استقبال مردم از آنها را گرفت و مشتری خدمت به صرفه‌تر و مناسب‌تر را انتخاب‌خواهد کرد اما با توجه به زیان تاکسیرانی سنتی از رشد این تاکسی‌ها، این پرسش مطرح می‌شود که چگونه می‌توان میان تاکسیرانی سنتی و اینترنتی به جای تقابل، تعامل و رقابت سازنده برقرار کرد؛ به‌گونه‌ای که دو طرف بتوانند فعالیتی سودده داشته باشند؟

محسن طباطبایی مزدآبادی، دبیر انجمن علمی اقتصاد شهری ایران در این زمینه با تاکید بر اینکه حمل‌ونقل شهری و خدمات تاکسیرانی، یکی از جدیدترین مصداق‌های نفوذ فناوری در شهرهاست به «گسترش‌تجارت»گفت: آنچه امروز با عنوان اقتصاد اشتراک‌گذاری (sharingeconomy) مطرح شده ناظر بر همین موضوع بوده و اهمیت آن به‌اندازه‌ای است که تا سال۱۴۰۴ (۲۰۲۵ میلادی) اقتصاد اشتراک ۳۳۵ میلیارد دلار درآمد خواهد داشت.

به گفته وی، نبوغ اقتصاد اشتراک در استفاده از فناوری‌های نوین، اینترنت، گوشی‌های هوشمند، نرم‌افزارهای موقعیت‌یاب، سامانه‌های پرداخت الکترونیک و مکانیسم‌های بازخورد است که این نوع اقتصاد، به تغییر وضعیت بسیاری از مشاغل سنتی منجر شده است.

طباطبایی مزدآبادی در توضیح اینکه گسترش خدمات دیجیتال به معنای پایان خدمات تاکسیرانی سنتی نیست، به پیشینه پیشگام تاکسی‌های اینترنتی در جهان اشاره کرد و افزود: پیشگام این حوزه، اوبر (Uber) بود که در سال۱۳۸۸ (۲۰۰۹ میلادی) در سانفرانسیسکو امریکا بنیان گذاشته شد و در سال۱۳۹۳ (۲۰۱۴ میلادی) ۱۶۰ هزار راننده با آن کار می‌کردند و بدون داشتن حتی یک تاکسی در سال ۱۳۹۵ (۲۰۱۶ میلادی) خدمات آن در ۶۶ کشور جهان و ۵۰۷ شهر گسترده شده بود.

این کارشناس مسائل شهری با تاکید بر اینکه اوبر نیز در ابتدای فعالیت با برخی مقاومت‌ها روبه‌رو بود، بیان کرد: اگرچه در برخی کشورهای اروپایی، مخالفت‌ها با اوبر در قالب اعتصاب و اعتراض تاکسیرانان و شکایت از اوبر بروز کرد، اما شواهد و مطالعات میدانی نشان می‌دهد حتی در سانفرانسیسکو به‌عنوان خاستگاه اوبر، فعالیت این شرکت نه‌تنها موجب از دست رفتن اشتغال تاکسیرانان نشده، بلکه درآمد آنها هم افزایش یافته است.

به گفته وی، اوبر هم‌اکنون به‌عنوان یک پلتفرم فناورانه که راننده و مسافر را به‌هم متصل می‌کند در یک پهنه وسیع جغرافیایی با بیش از ۶۰ میلیارد دلار ارزش، به یکی از پررونق‌ترین شرکت‌ها با نرخ رشد بسیار بالا تبدیل شده است.

طباطبایی مزدآبادی معتقد است واکنش‌ها و مخالفت‌ها با فعالیت تاکسی‌های اینترنتی در ایران، امری طبیعی در دنیای فناورانه است و باید مسیر درست، قانونمند و پیشرفته استفاده از این سکوهای فناورانه را آموخت و به کار بست.

خدماتی مانند ارزیابی راننده که در اسنپ وجود دارد، باعث می‌شود رانندگان تاکسی همواره خود را در معرض قضاوت ببیند و سفر ایمن‌تری برای مسافر رقم بخورد. بیمه مسافر و خدماتی شبیه آن نیز در بالا بردن کیفیت این خدمات موثر است. پژوهش‌های متعدد از جمله گزارش انجمن حمل‌ونقل عمومی امریکا نشان می‌دهد استفاده از این اشتراک‌گذاری خودرو به کاهش مالکیت خودرو، کاهش ترافیک و افزایش تحرک حمل‌ونقل شهری منجر شده است.

تعامل قانونمند به جای تقابل

دبیر انجمن علمی اقتصاد شهری ایران با بیان اینکه تاکسی اینترنتی، اخلالگر در سامانه حمل‌ونقل شهری نیست، بلکه از مظاهر خدمات دانش‌بنیان به شمار می‌رود و چرخه ثروت و دانش را در شهر شکل می‌دهد، اضافه کرد: این امر به کاهش هزینه‌ها، کاهش سفرهای هرز و شکل‌گیری فضای رقابتی در حمل‌ونقل شهری منجر می‌شود و شرکت‌هایی همچون تاکسیرانی که دست بالا را در امر رقابت داشته و مورد اعتماد مردم هستند، باید به استقبال چنین طرح‌هایی بروند.

او معتقد است تنظیم مقررات و ایجاد چارچوب‌های قانونی از جمله شفافیت قیمت‌ها و... برای بکارگیری این تاکسی‌ها الزامی است.

در این سامانه، شرکت‌ها و رانندگان تلاش خواهند کرد بهترین و باکیفیت‌ترین شکل سفر را برای مسافران رقم بزنند و کسی که بیشترین سود را از بکارگیری این خدمات می‌برد، مردم هستند که در یک فضای رقابتی بین شرکت‌ها، خدمات بهتر و به‌صرفه‌تری دریافت می‌کنند.