انجام 50 درصد سفرهای بین شهری با اتوبوس

سهم اتوبوس در حمل‌ونقل بین شهری بیش از 50 درصد است و این وسیله نقلیه سهم بیشتری نسبت به مینی‌بوس، میدل‌باس و سواری درجابه‌جایی مسافر ایفا می‌کند. بررسی طرح‌های مربوط به حمل‌ونقل مسافر با اتوبوس از اهمیت ویژه‌یی برخوردار است،

*پس از انقلاب، شرکت‌های مسافری منحل و 17 تعاونی تشکیل شد که به گفته کارشناسان صنعت حمل‌ونقل همین تعداد تعاونی برای کشور کافی بود.

* با توجه به اینکه هیچ الزامی برای امضای قرارداد برای حمل‌ونقل مسافر با شرکت‌ها وجود نداشت، 2000 شرکت به اسم‌های مختلف در کشور تاسیس شد.

* فاز اول طرح سیر هم‌نام در تهران اجرایی شده است.

* در فاز دوم طرح سیر هم‌نام، هر شرکت باید با یک اسم و زیرمجموعه یک شرکت مادر فعالیت کند.

* در گام اول طرح، ارتقای ایمنی و در مراحل بعدی افزایش خدمات و ارزیابی خدمات شرکت‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد.

* دو الزام در طرح همنام وجود دارد: نخست اینکه اتوبوس فقط باید با یک شرکت فعالیت کند و نمی‌تواند با شرکت‌های مختلف همکاری داشته باشد، دوم اینکه راننده هم فقط این امکان را دارد که با یک شرکت فعالیت کند. ‌

* براساس طرح سیر هم‌نام، نام شرکت‌ها تغییر نمی‌کند، بلکه شرکت‌های حمل‌ونقل مسافری موجود می‌توانند با شرکت‌های بزرگ و مادر قرارداد بسته و بغل‌نویسی اتوبوس‌ها تحت نام شرکت مادر انجام شود.

* هدف از اجرای این طرح ارتقای ایمنی مسافرت جاده‌یی، افزایش کیفیت خدمات حمل‌ونقل مسافری و ارزیابی کیفیت خدمات این شرکت‌ها از سوی سازمان راهداری است.

* شرکت‌های مسافری جدیدی که می‌خواهند تاسیس شوند باید بر اساس آیین‌نامه جدید مبتنی بر این طرح، مجوز فعالیت بگیرند و از همان ابتدا باید تحت قرارداد با یک شرکت مادر به فعالیت حمل‌ونقل بپردازند.

* شرکت‌های قدیمی‌تر در حوزه حمل‌ونقل مسافر باید به تدریج، شرکت اصلی طرف قرارداد را انتخاب کرده و به این طرح بپیوندند.

* اجباری برای ورود تمام شرکت‌ها به این طرح وجود ندارد اما براساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده از سوی سازمان راهداری، ‌اگر شرکتی به این شبکه نپیوندد، بازاریابی مسافر را از دست داده و ورشکست می‌شود.

* با اجرای این طرح، شرکت‌های حمل‌ونقل مسافری براساس عرضه و تقاضا در زمان‌های اوج سفر کرایه بیشتری دریافت می‌کنند و در فصل کم مسافر هم، منطقی عمل می‌کنند.

* بیش از ۲۰۰۰ شرکت مسافربری در کشور فعالیت دارند در حالی که در کشورهای پیشرفته این میزان شرکت بسیار محدود است اگرچه ممکن است در آن کشورها، ۵۰ شرکت صاحب نام مسافری در حال فعالیت باشند اما تعدادشان به 2000 شرکت نمی‌رسد.

* براساس این طرح، همه اتوبوس‌ها در قالب شبکه شرکت‌ها فعالیت می‌کنند حالا این شرکت‌ها ممکن است در همه جا حضور نداشته باشند و تنها شعبه یا نمایندگی ایجاد کنند.

*درحال حاضر ممکن است یک اتوبوس در بغل‌نویسی نام یک شرکت را داشته باشد اما صورت وضعیت خود را از شرکت دیگری دریافت کند که با اجرای این طرح، بغل‌نویسی و دریافت وضعیت از سوی یک شرکت انجام می‌شود.

* هدف از اجرای طرح برندسازی ایجاد تعدادی شرکت‌های صاحب‌نام و مسوول در قالب نمایندگی است.

* برنامه سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌یی این است که امکان ارزیابی صاحب برند و ارزیابی کیفی به لحاظ نوع اتوبوس و مهماندار انجام شود.

* اگرچه شرکت‌های تعاونی اعلام کردند که در تدوین طرح، نظرات آنها مورد استفاده قرار نگرفته است اما رییس سازمان راهداری می‌گوید برای تدوین آیین‌نامه این طرح از نظرات افراد فعال در این صنف استفاده شده است.

*علت افزایش قارچ‌گونه شرکت‌های تعاونی مسافربری، نارضایتی مسافران از آنها، پایین بودن خدمات به دلیل وجود نظام قیمت‌گذاری بود.

*کمبود مسافر، شرکت‌های حمل‌ونقل بین شهری را در آستانه یک بحران جدی قرار داده و کارشناسان معتقدند یکی از راهکارهای خروج از این شرایط، تبدیل خرده مالکی اتوبوس به مالکیت شرکتی و اجرای طرح سیر هم‌نام یا برندسازی است.

*در سال ۹۵ ضریب اشغال صندلی‌های اتوبوس‌های یکی از شرکت‌های معروف اتوبوسرانی تنها ۶۰ درصد بود که این آمار با وجود بالا بودن کیفیت خدمات آن و نوسازی بخش عمده‌یی از ناوگان این شرکت بوده است، البته ناگفته نماند که این میزان از میانگین سفرهای کلان‌شهرها و شهرهای کوچک به دست آمده است وگرنه در برخی شهرها، ضریب اشغال صندلی‌های اتوبوس‌های این شرکت بسیار کمتر از این مقدار بوده است اما سازمان راهداری اعلام کرده، ‌با اجرای این طرح استقبال مسافران از سفرهای بین شهری از طریق اتوبوس افزایس می‌یابد.