«خواب کالا» در گمرک تمام شد

با هماهنگی بانک مرکزی، گمرک ایران اقدام به راه‌اندازی ماژول ثبت منشا ارز کرده است. بر همین اساس، از این پس تمام کاربران پنجره واحد تجارت فرامرزی می‌توانند بلافاصله پس از بارگیری کالا در مبدا فقط براساس اطلاعات ثبت سفارش و بارنامه خود اقدام به اظهار کنند تا پیش از ورود کالا به کشور تشریفات گمرکی انجام و در صورت امکان پروانه صادر شود.

این اقدام براساس توصیه‌های سازمان جهانی گمرک و تدابیر دولت تدبیر و امید درباره تسهیل تجارت انجام می‌شود و گام جدیدی در تسریع انجام فرآیند گمرکی است. این اقدام در حالی انجام می‌شود که با هدف رفع موانع تولید و تجارت و همچنین بهبود فضای کسب و کار، گمرک ایران اعلام کرده به منظور پیش اظهاری در گمرک به هیچ وجه نیاز به ثبت اطلاعات در سامانه‌ای دیگر نیست و صاحبان کالا می‌توانند پس از بارگیری کالا در مبدا فقط بر اساس اطلاعات ثبت سفارش و بارنامه خود اقدام به اظهار کنند. همچنین در گام بعدی با هماهنگی انجام شده امکان ارائه مجوزهای زمان ترخیص همچون مجوز استاندارد و بهداشت قبل از ورود کالا برای اشخاص کم ریسک مقدور خواهد شد.

تسهیل واردات کالاهای واسطه‌ای و مواد اولیه

«با استقرار نظام پیش‌اظهاری دیگر کالا در گمرک نمی‌ماند.» این جمله از سوی فرود عسگری، سرپرست گمرک ایران عنوان شده است. براساس روند فعلی کار، گمرک اطلاعاتی چون مانیفست و بارنامه و ثبت سفارش را از نهادهای مربوط به شکل الکترونیکی دریافت می‌کند و با عملیاتی شدن شیوه پیش اظهاری «خواب کالا» در گمرکات کشور از بین خواهد رفت. به گفته این مقام مسئول گمرک ایران در صدد اجرای پیش‌اظهاری قبل از ورود محموله به گمرک است که با اجرای این طرح گام بزرگی در راستای تسهیل واردات کالاهای واسطه‌ای و مواد اولیه برداشته خواهدشد و در نهایت اجرای این طرح به ویژه برای واردات کالاهای واسطه‌ای و مواد اولیه مورد نیاز واحدهای تولیدی بسیار راهگشا خواهد بود.

سرپرست گمرک ایران در ادامه از تسهیل مراودات تجاری فعالان مجاز اقتصادی خبر داد و اعلام کرد: امروز سهم فعالان مجاز اقتصادی از مسیر سبز گمرکی از حدود ۱۳ درصد تا پیش از اجرای سامانه جامع به حدود ۴۵ درصد افزایش یافته که اغلب واحدهای تولیدی و شرکت‌های دانش‌بنیان از آن استفاده می‌کنند. وی گفت: شاخص‌های مورد نظر برای شناسایی فعالان مجاز اقتصادی در سامانه جامع گمرکی قرار داده شده و اشخاص می‌توانند با تکمیل فرم‌های آن درخواست استفاده از این مسیر را به گمرک بدهند که پس از بررسی‌ها و در صورت کسب امتیاز لازم، مجوز برای آنها صادر می‌شود.

عسگری تاکید کرد اغلب کالاهایی که از مسیر سبز گمرکی وارد کشور می‌شود، واسطه‌ای و سرمایه‌ای مورد استفاده در واحدهای تولیدی هستند تا واردات آنها زمانبر نباشد. وی ادامه داد: برای کمک به واحدهای تولیدی تصمیم‌هایی مانند پرداخت اقساطی حقوق گمرکی یا ارائه ضمانتنامه بانکی برای ترخیص ارائه شده که می‌تواند در تسهیل امور گمرکی آنها موثر باشد. به گفته سرپرست گمرک ایران، در حوزه صادرات نیز مقرر شده تا از این پس ارزیابی کالا تنها در یک واحد گمرکی انجام شود و پس از انتخاب گمرک مورد نظر و ارزیابی کالا، دیگر کالای صادراتی در مرز دوباره ارزیابی نمی‌شود. عسگری استرداد حقوق ورودی به شکل الکترونیک، صدور مجوز موقت و ساماندهی کالای همراه مسافر را از دیگر پروژه‌های مرتبط با پنجره واحد تجارت فرامرزی برشمرد که در آینده نزدیک اجرایی می‌شوند.

 دیگر نیازی به مراجعه حضوری نیست

وی با بیان اینکه یکی از دستاوردهای اجرای سامانه جامع گمرکی و پنجره واحد تجارت فرامرزی، بی‌نیاز شدن به مراجعه حضوری صاحبان کالا و نمایندگان آنها به گمرکات سراسر کشور بود، گفت: اکنون تاجران می‌توانند از هر نقطه، فرآیند رسیدگی به کالای خود را رصد کنند.سرپرست گمرک ایران تاکید کرد: حدود ۲۴ سازمان در فرآیند صدور مجوز برای واردات کالا دخیل هستند و یکی از نقاط عطف سامانه جامع گمرکی این بود که همه در قالب پنجره واحد تجارت فرامرزی گرد هم آمدند و صدور مجوز همه آنها الکترونیکی شد.

به گفته وی، امروز می‌توان به طور دقیق اعلام کرد صدور مجوز و دریافت نظر کارشناسی سازمان‌های اجرایی برای ورود یک کالا به کشور چه مدت زمانی در چه سازمانی زمان می‌برد یا فرآیند کار در کدام سازمان متوقف شده است.

عسگری ادامه داد: یکی از معایب شیوه سنتی این بود که نظر صاحب کالا در فرآیندهای گمرکی ثبت نمی‌شد، اما در سامانه جدید تاجران امکان گفت‌وگوی مجازی یافته‌اند و حتی می‌توان محتوای گفت‌وگوی خود با گمرک را برای پیگیری به تمام مراجع رسیدگی به اختلافات گمرکی ارائه کنند.

راه‌اندازی پیش اظهاری ارزش

گمرک ایران در حالی قصد اجرای نظام پیش اظهاری در گمرکات کشور را دارد که از حدود ۳ماه پیش‌نظام پیش اظهاری ارزش با کمک گمرک الکترونیک نیز اجرایی شده است. این خدمتی نو از گمرک جمهوری اسلامی ایران است تا براساس آن بتوان ارزش و تعرفه کالا را پیش از شروع فرآیندهای گمرکی تعیین کرد.

بر این اساس تاجران می‌توانند به منظور تعیین ارزش کالای وارداتی خود قبل از ورود کالا به کشور اقدام به ثبت اطلاعات مربوط و ارسال به کارشناسان ارزش گمرک ایران کنند تا شناسه ارزش کالا قبل از رسیدن کالا به گمرک داخل کشور در سامانه جست‌وجوی شناسه ارزش قرار گیرد.

توسعه تجارت فرامرزی

گمرک ایران چندی پیش در ادامه توسعه ارتباطات با کشورهای همسایه و در ادامه روند الکترونیکی شدن تبادلات با این کشورها، تبادل الکترونیکی اطلاعات با ارمنستان را کلید زد؛ با این اقدام ارمنستان پس از روسیه، ترکیه، افغانستان و جمهوری آذربایجان پنجمین کشوری است که وارد تبادل الکترونیکی اطلاعات با ایران می‌شود.گمرک جمهوری اسلامی ایران هدف از این اقدام را تسهیل و تسریع تشریفات ترخیص کالا عنوان کرده است. با این اقدام که در چارچوب ایجاد دروازه مشترک مرزی به طور مجازی انجام می‌شود، امکان معرفی فعالان مجاز اقتصادی (AEO) و ارائه تسهیلات ویژه فراهم شده و فرآیند انجام مبادلات تجاری تسریع و به شکل آسان‌تری امکان‌پذیر خواهد شد.

اطلاعات گمرکی مربوط به ترخیص کالاهای صادراتی و وارداتی در گمرک مرزی یک کشور مورد قبول گمرک طرف مقابل خواهد بود و بدین ترتیب هم در زمان و هم در هزینه تشریفات ترخیص صرفه‌جویی خواهد شد؛ به عبارت دیگر امور گمرکی مربوط به ترخیص محموله‌های تجاری در گمرکات مرزی دو کشور فقط یک بار انجام می‌شود و این قابلیت به گمرکات طرفین امکان می‌دهد تا هر کشور اظهارنامه صادراتی کشور دیگر را به عنوان اظهارنامه وارداتی خود بپذیرد.در این سامانه اطلاعات صاحب کالا، کد طبقه‌بندی کالایی براساس سامانه هماهنگ شده و مقادیر وزن و ارزش کالاها بین گمرکات مرزی دو کشور مبادله می‌شود و با این اقدام امکان جعل و دخل وتصرف در اسناد گمرکی دو کشور به صفر می‌رسد. علاوه بر آن گمرک کشور مقابل از تمامی محموله‌های صادراتی به مقصد کشور طرف مقابل آگاه خواهد شد.

سخن آخر...

اقدام جدید گمرک ایران در کنار سایر فعالیت‌هایی که با هدف تسهیل تجارت فرامرزی در سال‌های دولت یازدهم رخ داده؛ همگی در راستای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی انجام می‌شود. در حقیقت با استفاده از قابلیت‌های سامانه جامع گمرکی و پنجره واحد تجارت فرامرزی بود که امکان ایجاد پنجره مشترک مجازی میان کشورهای همسایه و طرف معامله فراهم شده و حالا با استقرار نظام پیش اظهاری تشریفات گمرکی، کاربران پنجره واحد تجارت فرامرزی می‌توانند پس از بارگیری کالا در مبدا بر اساس اطلاعات ثبت سفارش و بارنامه، فرآیند اظهارنامه را طی کرده تا پیش از ورود کالا به کشور تشریفات گمرکی انجام و در صورت امکان پروانه صادر شود؛ اقدامی که براساس توصیه‌های سازمان جهانی گمرک و تدابیر دولت تدبیر و امید درباره تسهیل تجارت انجام می‌شود.