سال گذشته «همه ایرانی‌ها» فقیرتر شدند

تین نیوز | رئیس پژوهشکده پولی و بانکی کشور گفت: نظام بانکی کشور ۹۰ درصد بیش از توان خودش تسهیلات ارائه کرده و بدهکارترین بانک‌ها به بانک مرکزی، دو بانک مسکن و صنعت و معدن هستند.
فرهاد نیلی در نشست هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران در خصوص مشکلات بخش خصوصی در تأمین نقدینگی و اعتبارات بانکی  گفت: 2000 تا 2200 بنگاه در کشور 12 درصد تولید را انجام می‌دهند و تسهیلات سال 90 و 91 که به بخش تولید اختصاص داشته، روند کاهشی داشته است.
 وی افزود: تسهیلات دریافتی بخش صنعت و ساختمان نسبت به آنچه که تولید می‌کنند بیشتر است و تسهیلات دریافتی بخش خدمات پایین‌ترین مقدار را دارد.
رئیس پژوهشکده پولی و بانکی کشور گفت: در دهه هشتاد میانگین تورم 16 درصد و میانگین سود سپرده 12 درصد بوده است یعنی هرکس به بانک اعتماد کرده 3 تا 4 درصد زیان کرده است، در چنین شرایطی آیا می‌توان به لحاظ اخلاقی به خانواده‌ها توصیه کرد تا سپرده‌گذاری کنند؟
 وی افزود: یک شرکت بورسی به طور متوسط 26درصد از منابع خود را از محل تسهیلات به دست می‌آورد که 18 درصد آن کوتاه مدت و 8 درصد آن بلند مدت است. همچنین تامین مالی پرداخت نسیه شرکت‌های بورسی به طور متوسط 30 درصد است یعنی 30 درصد معاملات شرکت‌های بورسی به صورت نقدی انجام می‌شود و 32 درصد از تامین مالی شرکت‌های بورسی از طریق سرمایه‌گذاری و صاحبان سهام انجام می‌شود.
 نیلی گفت: در سال 88 متوسط رشد اقتصادی کشور 3درصد و در سال 91 منفی 5.8 درصد بوده است که اگر این را با قیمت‌های سال 76 مقایسه کنیم به این نتیجه می‌رسیم که در سال 91 اقتصاد کشور 8 درصد کوچکتر شده است و همه کاهش رشد اقتصادی مربوط به تحریم‌ها نیست شاید آغاز آن به دلیل تحریم‌ها باشد، اما تعمیق آن فقط به تحریم‌ها مربوط نیست.
وی افزود: در سال 91 متوسط تورم 17 درصدی به 31 درصد رسید و متوسط رشد اقتصادی 4 درصدی به 6- درصد رسید. در این سال همه ایرانی‌ها فقیرتر شدند لذا باید از آن درس بگیریم و معنای سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی این است که باید اقتصاد را مقاوم کنیم تا دیگر چنین اتفاقاتی رخ ندهد.
 رئیس پژوهشکده پولی و بانکی کشور در تشریح دلایل افت تولید گفت: انقباض اعتباری یعنی سه قفله شدن بانک‌ها، اجرای هدفمندی یارانه‌ها، شروع تحریم‌ها و بلاتکلیفی نظام بانکی و مالی از عمده‌ترین دلایل افت تولید در کشور بوده است.
 وی افزود: در بازه زمانی سال 80 تا 91 بنگاه‌های صنعتی به طور متوسط سالانه 8 درصد رشد اقتصادی داشته‌اند که 14 درصد مربوط به بنگاه‌های بزرگ ، 4 درصد مربوط به بنگاه‌های کوچک و 10 درصد مربوط به بنگاه‌های متوسط است، یعنی حتی در سرعت رشد اقتصادی هم توازنی بین بنگاه‌های صنعتی وجود ندارد.
 نیلی گفت: بهره‌مندی بنگاه‌ها از اعتبار انبساطی یکسان نیست و سهم بنگاه‌های بزرگ بیشتر است و این در حالی است که در شرایط انقباض اعتباری بنگاه‌های کوچکتر بیشتر زیان اعتباری می‌بینند.
 وی افزود: متوسط رشد بهره‌وری 7/.- بوده است و این یکی از دلایل عطش بنگاه‌ها به جذب نقدینگی است و باید توجه داشته باشیم که هرچه انحصار بیشتر باشد کاهش بهره‌وری شدیدتر می‌شود و هرچه سایز بنگاه بزرگتر باشد رشد بهره‌وری پایین‌تر است.
رئیس پژوهشکده پولی و بانکی  کشور گفت: 74 درصد از بهای تمام شده محصولات صنعتی و تولیدی مربوط به مواد اولیه، 14 درصد مربوط به نیروی کار و 5 درصد مربوط به منابع مالی است و این در حالی است که 80 درصد هزینه بنگاه‌ها برای تخصیص منابع بانکی زیر قیمت تورم بوده است.
 نیلی گفت: نرخ حقیقی ارز در ایران دائماً پایین بوده است یعنی به بنگاه‌ها علامت داده‌ایم که به سمت واردات بروند و این در حالی است که نیروی کار را گران کرده و سرمایه را ارزان کرده‌ایم یعنی به بنگاه‌ها اعلام کرده‌ایم به جای استخدام نیروی انسانی به سمت استخدام سرمایه حرکت کنند، باید این اصل مهم را در نظر داشته باشیم که در اقتصاد قیمت‌ها سخنرانی می‌کنند نه چیز دیگر.
 وی افزود: رشد موجودی انبار بنگاه‌ها بالاتر از تورم بوده است و دلیل آن افزایش تورم و پیش‌بینی ناپذیری تورم است.
رئیس پژوهشکده پولی و بانکی گفت: بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی به بدهی ماندگار تبدیل شده است و این خیلی بد است و عمده بدهی صورت گرفته مربوط به مسکن مهر است و بدهکارترین بانک‌ها به بانک مرکزی، بانک مسکن و بانک صنعت و معدن است.
 وی افزود: باید 80 هزار میلیارد تومان معوقات بانکی کوچکتر شود و قدرت تسهیلات دهی بانک‌ها افزایش پیدا کند چرا که بانک‌های ما 90 هزار میلیارد تومان بیش از توان، تسهیلات ارائه می‌دهند و بنیادی‌ترین مشکل بازار اعتبارات بانکی عدم تعادل است یعنی وقتی نرخ سپرده و نرخ تسهیلات کاهش پیدا می‌کند، معنای آن این است که ورود سپرده کند و خروج تسهیلات تند شود.
 وی افزود: 73 درصد تسهیلات بانکی در دهک 10 بنگاه‌هایی است که بیشترین دارایی را دارد یعنی 10 درصد بنگاه‌ها به اندازه 70 درصد بنگاه‌های دیگر تسهیلات دریافت کرده‌اند و این 10 درصد عمدتاً بنگاه‌های بزرگ با بهره‌وری پایین هستند که در این شرایط می‌توان گفت بنگاه‌های بزرگ تبدیل به سیاه چاله شده‌اند یعنی آنقدر بزرگ شده‌اند که همه چیز را جذب می‌کنند اما بهره‌وری آنها پایین است.
 رئیس پژوهشکده پولی و بانکی گفت: متأسفانه در بازار ریال دماسنج نداریم و بازار متشکل ریالی از بین رفته است و با تعیین نرخ دستوری سود تسهیلات، امکان کشف قیمت از بین رفته است.
رئیس پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی در بخش دیگری از سخنانش نیز گفت: نباید مبنای تغییر نرخ سود سپرده‌های بانکی را تورم گذشته قرار داد، بلکه باید پیش‌بینی تورم سال آینده ( 25 درصد) را مبنای تغییر نرخ سود قرار دهیم. برهمین اساس، این نرخ در سال آینده باید بالای 25 درصد باشد.
 
معوقات بانکی ۷۰ هزار میلیارد تومانی شفاف‌ شود
در هفته گذشته آمارهایی بین 70 هزار میلیارد تومان تا ۱۰۰هزار میلیارد تومان در خصوص معوقات بانکی منتشر شده است و گفته می‌شود 50 هزار میلیارد تومان آن مربوط به سال گذشته است. رئیس اتاق بازرگانی ایران گفت: باید مشخص شود که چه میزان از این 70 هزار میلیارد تومان اصل و چه مقدار سود و جرایم بانکی است؟ این معوقات بانکی چقدر به بخش خصوصی واقعی کشور و بخش تولیدی کشور مربوط می‌شود؟ وی افزود: اکثر واحدهایی که معوقات بانکی دارند به دلیل شرایطی است که برای آنها اتفاق افتاده است و خودشان نقشی نداشتند البته حتماً کسانی هم بوده‌اند که از این شرایط سوء استفاده کرده‌اند، برخورد با این دو گروه باید متفاوت باشد لذا از وزیر اقتصاد می‌خواهیم تا پیشنهادهای اتاق در این مسئله را به مرحله عمل درآورد.