◄ داشته‌ها و نداشته‌های بندری ایران؛ قبل و بعد از تحریم / فرصتی که از دست رفت

تین نیوز | نایب رئیس انجمن کشتیرانی معتقد است تحریم دریایی، اگرچه یک تهدید و فشار بالفعل اقتصادی برای کشور است، در عین حال یک فرصت ذی‌قیمت هم بود که ما با تجدید ارزیابی از عملکردهای مدیریتی و اجرایی، نقاط ضعف و قوت خود را در این حوزه فعالیتی به دست آوریم.

مسعود پل مه در گفتگو با تین نیوز، در پاسخ به سوالی درباره کاهش احتمالی تحریم کشتیرانی ایران، با توجه به توافقات ژنو، اظهار کرد: با تفکیک تحریم های دریایی به تحریم های بندری و کشتیرانی، باید گفت از زمان شروع تحریم ها در سال 2013 که با تحریم خطوط کشتیرانی خارجی مواجه شدیم، شیوه حمل کالا به کشور تغییر کرد و آن قسمت از کالاهایی که به مقصد ایران بارگیری می شد، ناگریز باید در بندر جبل علی تخلیه و پس از انجام عملیات تخلیه و بارگیری، مجددا توسط شناورهای کوچک به بنادر جنوبی کشور حمل می شد.

پل مه افزود: البته این در حالی بود که متاسفانه خطوط مذکور که کالا را تا امارات حمل کرده بودند، اجازه استفاده از کانتینر خود را برای ادامه مسیر از کالاهای به مقصد ایران سلب می کردند، در نتیجه حداقل در هر تن، 100 دلار به هزینه حمل اضافه شد.

وی اضافه کرد: پس از توافق اولیه دولت ایران با گروه 1+5، خطوط کشتیرانی فقط اجازه ورود کانتینرهای خود به ایران را صادر کردند اما همچنان از اعزام کشتی به ایران خودداری می کنند و همچنان بندرعباس را در تحریم قرار داده اند و عملا این کار تا جولای 2014 ادامه خواهد داشت، هرچند قسمتی از هزینه گزاف اضافه شده به کرایه حمل، حذف شده است.

ممانعت بنادر اروپایی از ورود کشتی‌های ایرانی
نائب رئیس انجمن کشتیرانی با بیان این که «در تحریم کشتیرانی، بیشترین تحریم متوجه کشتیرانی جمهوری اسلامی شد» افزود: علی‌رغم اینکه این شرکت با درایت و بهره مندی از ظرفیت های قانونی اروپا، لکه سیاه تحریم را از پیکره خود زدود اما متاسفانه همچنان کشورهای اروپایی، اجازه ورود به کشتی های این شرکت را نمی دهند.

کاهش فعالیت کشتیرانی ایران در جنوب شرق آسیا
این فعال باسابقه امور بندری و دریایی ادامه داد: در حوزه جنوب شرق آسیا نیز متاسفانه قسمت اعظم فعالیت تجاری این شرکت در کشور کره سلب شده است. دولت کره به بهانه تحریم، کالاهایی را که به شیوه اعتبارات اسنادی و بانکی خریداری و از آن کشور به ایران حمل می شوند، در اختیار ناوگان کشتیرانی ایران قرار نمی دهد. قبلا این کالاها توسط شرکت هیوندایی به ایران حمل می شد اما در ادامه، با فشار مقام های چین و تایوان، خطوط هانجین و... نیز به این مسیر اضافه شدند.

وی اضافه کرد: در حال حاضر کشتیرانی جمهوری اسلامی صرفا موفق به جذب آن دسته کالاهایی است که به صورت نقدی و غیر بانکی خریداری می شوند، این شرکت به وسیله کشتی های فیدر، بار را به چین منتقل و سپس با کشتی های خود به ایران حمل می کند.

فرصتی که از دست رفت
این فعال امور بندری و دریایی گفت: تحریم دریایی، اگرچه یک تهدید و فشار بالفعل اقتصادی برای کشور است، در عین حال یک فرصت ذی‌قیمت هم بود که ما با تجدید ارزیابی از عملکردهای مدیریتی و اجرایی، نقاط ضعف و قوت خود را در این حوزه فعالیتی به دست آوریم که متاسفانه به چشم بر هم زدنی، از دست رفت؛ در شرایط عادی، ما هیچ گاه مجال کاهش حجم فعالیت بنادر را نخواهیم داشت.

توان فنی و مدیریتی بندر شهیدرجایی، تحلیل رفت
پل مه در بیان برخی از مهم ترین ضعف ها و مشکلات موجود در بنادر ایران که موانعی برای توسعه تجارت خارجی به شمار می آیند، اظهار کرد: : طی دو سال گذشته توان مدیریتی، فنی و عملیاتی بندر شهید رجایی، به شدت تحلیل رفته و مدیران وقت سازمان بنادر، به جای مهندسی دوباره این بندر و ایجاد تحول در ساختارهای اجرایی سنتی و حاکم بر فرایندهای بندر شهیدرجایی، زمان را صرف مناقشات با یک شرکت اپراتوری کردند و دیدیم برای انتصاب یک مدیر، چه اتفاقاتی رقم خورد.

قدرت بنادر ایران برای ارائه سرویس به کشتی‌های خارجی
نائب رئیس انجمن کشتیرانی در پاسخ به سوال دیگر تین نیوز با این مضمون که «اگر زمانی تحریم کشتیرانی کاملا برداشته شود، آیا بنادر کشورمان برای افزایش قابل توجه تجارت خارجی، زیرساخت لازم را دارند؟» گفت: بنادر جنوبی کشور، علی‌رغم تمامی تنگناها و کمبودها، فرسودگی تجهیزات و مشکلات نرم افزاری و با در نظر گرفتن ظرفیت ها و زیر ساخت های موجود، قدرت نسبی برای پاسخگویی نیازهای مرتبط را دارند، البته با رویکرد و تمایل فعلی ورود کشتی های فیدر به بنادر، اما اگر روزی کشتی های اصلی خطوط به بنادر ما بیایند (که بعید است با وضعیت تخلیه و بارگیری فعلی، به ویژه در بندر شهید رجایی این اتفاق بیفتد) باید بتوانیم رضایت مالکان کشتی ها را برآورده کنیم.

به گفته وی، در حال حاضر حدود 6 هزار کانتینر در بندر شهیدرجایی و به همین میزان، در بندر جبل علی، در انتظار خروج و ورود به ایران هستند و هر روز هم بر تعداد این آمارها افزوده می شود.

بازنگری در تعامل بخش خصوصی و دولتی، اولویت سازمان بنادر
پل مه با بیان این که «هرم دولتی حاکم بر بنادر ما، قدرت رقابت و مزیت ها را از حوزه اقتصادی این بخش سلب کرده است» افزود: بازنگری در تعامل بخش خصوصی و دولتی، از مهم ترین اولویت های بندری است و باید در کانون توجه سازمان بنادر قرار گیرد، هرچند برخی مدیران این سازمان، از وضعیت موجود درس نگرفته و هنوز بر خودمحوری های دولتی و سازمانی استوارند، البته این رویکرد و رفتار، چیزی جز خسارت و زیان برای کشور به ارمغان نخواهد آورد.