تأمین یک سوم کمبود آب کشور با زهکشی در بزرگراه‌ها

تین‌نیوز| استاد گروه آب دانشگاه صنعتی اصفهان با تأکید بر اینکه تأثیر انتقال آب بین حوضه‌ای بیش از چهار، پنج سال نیست و دوباره به همان وضعیت دچار می‌شویم، به لزوم استفاده از آب‌های غیرمتعارف اشاره کرد و گفت: اگر بزرگراه‌های کشور مجهز به زهکش بود و این آب‌ها جمع‌آوری می‌شد، یک سوم کمبود آب کشور از آن تأمین می‌شد.

دکتر سیدسعید اسلامیان در نشست هم‌اندیشی انتقال بین حوضه‌ای آب که در دانشگاه شهید چمران اهواز برگزار شد، با بیان اینکه شاید چیزی مانند آب مجازی باید در بحث انتقال آب مورد توجه قرار گیرد، اظهار کرد: اکنون در اصفهان 70 درصد برق تولیدی به استان‌های دیگر صادر می‌شود و اگر در خصوص آب نیز این رویه در پیش گرفته شود، مشکل حل می‌شود.

وی افزود: مسأله دیگر حقوق آب است که باید جدی گرفته شود و اصلا در خصوص مسائل انسانی آب، کار نکرده‌ایم. من مشکل را از حوزه حقوق آب می‌بینم و قوانینی که شاید بسیاری از آن‌ها به دلیل مسائل قومیتی، محلی یا اجتماعی قابل اجرا نیستند.

این استاد گروه آب دانشگاه صنعتی اصفهان با بیان اینکه مفاهیم آب باید حتی پیش از دبستان آموزش داده شود، با اشاره به بحران آب در کشور گفت: تأثیر انتقال آب بین حوضه‌ای بیش از چهار، پنج سال نیست و دوباره به همان وضعیت دچار می‌شویم؛ بنابراین این راهکار مانند یک مسکن موقت است و اگر تونل 4، 5 و 10 هم احداث شود، باز پس از 10 سال به این مشکل دچار خواهیم شد.

اسلامیان خاطرنشان کرد: راه‌حل‌های پیش رو برای حل بحران آب، شامل سدسازی، باروری ابرها، تغذیه منابع آب زیرزمینی و استفاده از آب‌های نامتعارف است که در خصوص سدسازی شاید در سال‌های گذشته این اقدام در راستای توسعه پایدار بود اما امروزه نه تنها در راستای آن نیست، بلکه ممکن است خلاف جهت آن باشد.

وی ادامه داد: بحث باروری ابرها نیز راندمان چندان بالایی نداشته و تنها در برخی مناطق جواب می‌دهد؛ همچنین در خصوص تغذیه منابع آب زیرزمینی، وزارت جهاد کشاورزی تلاش بسیاری داشته اما این روش نیز در برخی مناطق پاسخگو بوده است، ولی در موضوع استفاده از آب‌های نامتعارف، جمع‌آوری آب باران و زهکش‌ها چندان وارد نشده‌ایم.

این استاد گروه آب دانشگاه صنعتی اصفهان، عنوان کرد: اگر تنها بزرگراه‌های کشور مجهز به زهکش بود و این آب‌ها جمع‌آوری می‌شد، یک سوم کمبود آب کشور از آن تأمین می‌شد. چرا اکنون نظام مهندسی این موضوع را الزام نمی‌کند که هر واحد مسکونی یک کانال جمع‌آوری آب باران برای مصارف خود داشته باشد؟

اسلامیان با بیان اینکه انتقال آب بین‌حوضه‌ای به معنای انتقال آب اضافی از یک حوضه به حوضه دیگری که با کمبود منابع آبی مواجه است تعریف می‌شود، گفت: البته برای انتقال آب بین حوضه‌ای شرایط زیادی در نظر گرفته‌اند و این یک قانون کلی نیست. به طور مثال زمانی می‌توانیم انتقال انجام دهیم که در زمان اوج مصرف و دبی آب نیز حداقل نباشد.

وی همچنین با اشاره به اینکه در حال حاضر 14 درصد مصارف آب دنیا از طریق انتقال بین‌ حوضه‌ای تأمین می‌شود، افزود: 42 درصد آب مصرفی در آمریکای جنوبی و چهار درصد آب در آفریقا از طریق انتقال آب بین حوضه‌ای تأمین می‌شود اما باید ببینیم که در شرایط کنونی انجام این کار برای ما صحیح است یا خیر.

استاد گروه آب دانشگاه صنعتی اصفهان با اشاره به اثرات منفی اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی انتقال آب تأکید کرد: انتقال آب علاج نهایی نیست بلکه مسکّن است. از سوی دیگر تاکنون گزارش جامعی در خصوص شکست‌ها و موفقیت‌های پروژه‌های انتقال آب در کشور نداشته‌ایم. راندمان آب در اصفهان نیز 30 درصد است و از سوی دیگر در حوزه مدیریت آب مشکل وجود دارد.

اسلامیان با بیان اینکه در انتقال آب شاید بیشتر جنبه‌های هیدرولوژیکی مدنظر قرار گرفته و به مسائل اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی توجه نشده است، گفت: این مسأله نشان‌دهنده یک تفکر خطی است؛ در حالی که اگر به طور سیستماتیک عمل می‌کردیم دچار این مشکلات و چالش‌ها نمی‌شدیم.

وی همچنین با اشاره به سیاست‌های مدیریتی برای رفع بحران آب ازجمله مدیریت مصرف آب کشاورزی، انتقال آب بین حوضه‌ای یا تلفیقی از این دو، عنوان کرد: در سال 2035 کمبود آب دوباره آغاز می‌شود. و این مسأله شدت پیدا می‌کند؛ بنابراین لازم است به مسائل دیگر مانند نوسازی شبکه‌های توزیع آب، زهکشی در مناطق شهری، تغییر الگوی کشت و آب مجازی توجه شود.