ارزانی و گرانی دلار با اقتصاد چه میکند؟
تین نیوز | نوسانهای نرخ ارز و نااطمینانی حاصل از آن، یکی از مهمترین متغیرهای اقتصاد کلان است که از جنبههای گوناگون بخشهای مختلف اقتصادی را تحت تاثیر قرار میدهد. افزایش یا کاهش نرخ ارز از یکسو بر صادرات و واردات تاثیرگذار خواهد بود و از سوی دیگر بر تورم و قدرت خرید مردم موثر واقع میشود.
کارشناسان اقتصادی معتقدند افزایش نوسان در قیمت ارز سبب کاهش شفافیت در اقتصاد و فضای کسبوکار میشود، از اینرو با حداقل تغییرها باید آن را در شرایط ثبات قرار داد.
صادرات افزایش نمییابد
افزایش یا کاهش نرخ ارز به نوبه خود میتواند تاثیرهای متفاوتی بر بخشهای متفاوت اقتصاد داشته باشد. در اینباره سمانه گلاب دانشجوی دکترای اقتصاد در گفتوگو با صمت عنوان کرد: کاهش یا افزایش نرخ ارز از جنبههای گوناگون میتواند ارزیابی شود. در فرضیه اولیه این موضوع مطرح است که با افزایش نرخ ارز، صادرات افزایش و واردات کاهش مییابد و ما را به این نتیجه میرساند که افزایش نرخ ارز میتواند برای اقتصاد مفید باشد.
گلاب در ادامه خاطرنشان کرد: اما در عمل چنین رابطهای بهندرت برای کشورهای در حال توسعه روی میدهد، چراکه زمانی میتوانیم مدعی باشیم افزایش نرخ ارز سبب افزایش صادرات میشود که زمینههای صادرات مهیا شده باشد. به عبارت دیگر افزایش نرخ ارز زمانی است که تولیدات ما قدرت رقابت با بازارهای داخلی و بینالمللی را داشته باشد و در ضمن، خود آن تولید نیاز به وارد کردن کالاهای واسطهای تولید نداشته باشد. این موارد شروط ابتدایی و مهم برای افزایش صادرات به شمار میرود. بنابراین اگر این شروط در نظر گرفته نشود، نهتنها افزایش نرخ ارز تاثیری بر افزایش
صادرات بهویژه صنعت ما نخواهد داشت بلکه حتی ممکن است سبب کاهش صادرات نیز شود. البته افزایش قیمت ارز برای صنایعی همچون پتروشیمی و محصولات معدنی که خامفروشی میکنند، میتواند افزایش صادرات به همراه داشته باشد.
وی با اشاره به این موضوع که در کشور ما شرطهای لازم برای صادرات وجود ندارد و صاحب نشان(برند)ی معتبر در دنیا نیستیم، گفت: صنعت ما نیازمند کالاهای واسطهای است و سطح کیفیت تولیدمان در کشور نیز در سطح پایین قرار دارد، بنابراین افزایش نرخ ارز تاثیر چندانی بر صادرات نخواهد داشت. گلاب در ادامه با اشاره به تاثیر نرخ ارز بر واردات تصریح کرد: افزایش نرخ ارز موجب کمشدن صادرات خواهد شد، اما بهطور حتم کاهش صادرات بهدلیل کاهش نرخ ارز، دلیل منطقی بهشمار نمیرود، چراکه سبب گرانشدن واردات خواهد شد، در این صورت بدون اینکه مشخص کنیم چه محصولاتی را وارد
کنیم، در کل واردات را با مشکل روبهرو خواهیم کرد، در حالیکه تولیدکنندگان ما نیازمند واردات کالاهای واسطهای هستند؛ زمانی که هزینه تولید افزایش مییابد، در نتیجه قیمت تمامشده نیز افزایش پیدا میکند. پس اگر هدف ما کاهش واردات است باید به شکل هدفمندی اجرا شود. باید با ابزارهای کمهزینهتر و صحیحتر بتوان واردات را کنترل کرد.
وی در ادامه افزایش نرخ ارز را بهدلیل کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی دانست و عنوان کرد: با کاهش قیمت نفت، ذخیره ارزی نیز کم شود، زمانی که عرضه کم میشود قیمت ارز افزایش مییابد. اما در عین حال این افزایش قیمت ارز در کوتاهمدت به نفع دولت خواهد بود، چراکه دولت از تبدیل ارز به ریال درآمد بیشتری کسب خواهد کرد و میتواند بخشی از کسری بودجه را از این طریق پوشش دهد، اما از سوی دیگر افزایش قیمت ارز به افزایش تورم کمک میکند، یکی از طریق اینکه خود کالاهای وارداتی تا به دست مصرفکننده برسد، گرانتر خواهد شد و دوم کالاهای واسطهای که در فرآیند تولید از
آنها استفاده میشود، گرانتر تمام خواهد شد در نتیجه تولید داخل گرانتر میشود.
در نتیجه از دو سو میتواند تورم را به اقتصاد تحمیل کند. گلاب تاکید کرد: از آنجا که نرخ دلار در اقتصاد ما یک شاخص کلیدی است، زمانی که قیمتها افزایش مییابد به تناسب آن، قیمت کالاهای دیگر حتی کالاهایی که به دلار ارتباطی ندارد نیز افزایش پیدا میکند. پس شاخص افزایش قیمت دلار، شاخصی است که مردم بهوسیله آن تورم را در آینده پیشبینی میکنند و براساس آن واکنش نشان میدهند و سبب حباب قیمتی در بازار ارز و تقاضای بیش از اندازه در بازار میشوند. از سوی دیگر، زمانی که مردم شاهد افزایش نرخ ارز هستند، انتظارهای تورمی شکل میگیرد و این موضوع به تشدید
تورم کمک میکند و به این دلیل سبب کاهش قدرت خرید مردم خواهد شد.
وی در پایان با اشاره به آثار نوسان نرخ ارز عنوان کرد: نوسان نرخ ارز آثار منفی بر اقتصاد خواهد داشت، چراکه ضدثبات عمل میکند. البته نوسان نرخ ارز در تمام دنیا براساس عرضه و تقاضا دچار تغییراتی میشود اما از نوسانهای شدید آن پیشگیری میکنند. بنابراین مقدار حداقل و حداکثر برای نوسان نرخ ارز مجاز است، اما اگر نوسان بیش از اندازه روی دهد سبب ضرر و زیان خواهد شد. در حقیقت این حداقل نوسان اجازه میدهد متغیرهای اقتصادی با شرایط تطابق یابند. درنهایت اینکه نوسان نرخ ارز باید به اندازه تورم باشد تا برابری قدرت خرید مردم در کشور حفظ شود.
کاهش ثبات در فضای کسبوکار
نوسان شدید نرخ ارز آثار منفی برای کشور به بار میآورد. در این زمینه بهرام شهریاری به عنوان کارشناس مسائل اقتصادی در گفتوگو با صمت اظهار کرد: بزرگترین و مهمترین تاثیر نوسان نرخ ارز را میتوان بر تولیدات داخلی مشاهده کرد، چراکه سبب بیبرنامه بودن صاحبان صنایع و دستاندرکاران بزرگ اقتصادی میشود و آنها را با این مشکل روبهرو خواهد کرد که نمیدانند با چه سهمی، به چه میزان و چه محصولی را با چه قیمتی تولید کنند. در این صورت با تغییرات نرخ ارز نمیتوان بازاریابی درستی انجام داد و نمیتوان صادرات مناسبی داشت.
شهریاری در ادامه خاطرنشان کرد: این قضیه به همین ترتیب میتواند بر سرمایهگذاری خارجی نیز تاثیرگذار باشد. در شرایطی که ورود سرمایهگذاران خارجی تا حدی مهیا شده است، نوسان نرخ ارز میتواند فضای کسبوکار را برای آنها غیرقابل پیشبینی کند و سبب میشود برای سرمایهگذاری داوطلبی وجود نداشته باشد و ریسک سرمایهگذاری افزایش یابد.
وی در ادامه با خاطرنشان کردن این موضوع که افزایش نرخ ارز بر قدرت خرید مردم نیز تاثیرگذار خواهد بود، گفت: زمانی که نرخ ارز غیرقابل پیشبینی میشود، قیمت تمامشده تولید نمیتواند قابل محاسبه باشد ازجمله پیامدهایی که به دنبال خواهد داشت همان بحث روانی انتظار ارزانی است که بارها در صنایع مختلف شاهد بودهایم که در صنایع مختلف ازجمله خودرو این موضوع پیش آمده که مردم منتظر ارزان شدن قیمت خودرو هستند که این انتظار برای ارزان شدن باعث رکود خواهد شد.
این کارشناس مسائل اقتصادی در پایان تصریح کرد: نوسان نرخ ارز بر صادرات نیز آثاری چون غیرقابل پیشبینی بودن را درپی خواهد داشت و صادرکننده را با این مشکل مواجه میکند که کالای وی به چه نرخی صادر خواهد شد، درحالیکه مواد اولیه را با ارز خریداری میکند. از اینرو خیلی نمیتوانند حسابشده عمل کنند، یا از سوی دیگر واردکننده زمانی که قیمتها در نوسان است، با این مشکل روبهرو خواهد بود که محصول واردشده را با چه قیمتی به فروش برساند که رقیب وی کمتر از آن قیمت به فروش نرساند. بنابراین نوسان نرخ ارز باعث کاهش ثبات و شفافیت در فضای کسبوکار میشود.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمیکند.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.