اشتباهات برآورد ضریب‌جینی قابل پذیرش است

وبلاگ تین نیوز، پویا جبل عاملی | ضریب‌جینی را سخت‌تر از سایر شاخص‌ها می‌توان تخمین زد. بر این اساس اشتباه در برآورد این شاخص بیش از سایر شاخص‌ها اتفاق می‌افتد. بنابراین چندان جای تعجب نیست که اعداد اعلامی از سوی دو نهاد آمارگیر کشور متفاوت اعلام شود. چرا که تخمین صحیح و دقیق این ضریب به‌هیچ‌وجه ممکن نیست. اما در کل آنچه در جامعه می‌بینیم تفاوت زیادی بین سال ٩١ و ٩٢ را به‌دست نمی‌دهد و اگر نتوانیم احساس این را داشته باشیم که درآمدها و ثروت‌ها عادلانه‌تر توزیع می‌شود به مفهوم عدم‌بهبودی اوضاع است. باید این نکته را در نظر داشت که هر یک‌صدم‌درصد تغییر ضریب‌جینی فضا را می‌تواند بسیار متفاوت کند و تاثیرات شگرفی در اقتصاد جامعه می‌گذارد. از این رو این میزان تفاوت بین آمارهای مرکز آمار و بانک مرکزی؛ یعنی این برآوردها چندان دقیق نیست و آنچه را در جامعه عملا می‌گذرد، به تصویر نمی‌کشد. در سال‌های گذشته تحت تاثیر اجرای قانون هدفمند‌کردن یارانه‌ها، توزیع ثروت به‌سمت عادلانه‌تر‌شدن پیش رفت و این اصلی است که درباره آن بین کارشناسان اقتصادی اجماع وجود دارد. 

این مهم یعنی کاهش ضریب‌جینی به این جهت ایجاد شد که ‌مبلغ ثابتی را به تمام اقشار جامعه داده‌ایم. این مبلغ برای اقشار پایین جامعه ارزش بالاتری نسبت به اقشار پردرآمد دارد. فرض کنید پیش از این توزیع یارانه، دولت مبالغی را به‌عنوان سوبسید به انرژی مصرفی مردم پرداخت می‌کرد. به این ترتیب هر فردی که بیشتر از انرژی استفاده می‌کرد، از یارانه بیشتری از سوی دولت برخوردار می‌شد. 

یعنی اگر بنزین بیشتر، میزان برق، آب و گاز بیشتری مورد استفاده قرار می‌گرفت، به‌دلیل آنکه بخشی از هزینه‌های تولید این انرژی از سوی دولت تامین می‌شد، فرد مصرف‌کننده از یارانه و کمک دولتی بیشتری استفاده کرده بود. با این توضیح کاملا مشخص می‌شود که گروه‌های کم‌درآمد به‌دلیل استفاده کمتر از بنزین، برق و آب، یارانه کمتری را از دولت دریافت می‌کردند. اما با توزیع یارانه نقدی صرف‌نظر از تبعات منفی‌ای که برجای گذاشت توانست دست‌کم توزیع یارانه‌ را یکنواخت‌تر کند. با این حال حذف یارانه از حامل‌های انرژی باید اتفاق بیفتد و از سوی دیگر پرداخت یارانه نقدی نیز به شیوه فعلی باید اصلاح شود. در شرایط فعلی که قیمت نفت به‌شدت افت کرده است؛ فضای بسیار مناسبی برای دولت ایجاد شده که قیمت‌ حامل‌های انرژی را آزاد کند.
 
با توجه به اینکه نرخ جهانی حامل‌ها افت کرده، آزادسازی قیمت آن نیز فشار زیادی به مردم وارد نکرده و کم‌کم مردم نیز به آزادبودن نرخ‌ها عادت خواهند کرد و تبعات تورم انتظاری ایجاد نخواهد کرد.