صاحبخانه ها به جای خود فکری به حال اجاره نشینان بکنیم!

وبلاگ تین نیوز، مسعود مهاجر | به نظرمی رسد که صاحبخانه کردن مردم بیشتر سود دارد تا ترغیب آنان به اجاره نشینی. همه امکانات را به این سمت بسیج کرده ایم که هر شهروندی صاحب خانه شخصی خود بشود. فراموش کرده ایم که در همه جای دنیا طبقات اجتماعی مختلف، نیازهای متفاوتی دارند و نمی شود همه خانواده ها را به یک چشم نگاه کرد و با یک تصمیم راضی. تردیدی در این نکته هم وجود ندارد که بخش عمده نارضایی مردم از حیث مسایل سکونتی به مشکل اجاره نشینی برمی گردد و نه به مسایل مرتبط با صاحبخانه شدن. حالا 80 میلیون تومان هم که وام بدهیم (آن هم پانزده ساله با اقساط 800 هزار تومانی برای 15 سال) مشکل بسیاری از متقاضیان خانه حل نمی شود. اصولا درآمد خیلی از خانواده های جوان در ماه به اندازه همین قسط وام ارزان هم نمی شود.
مشکل اینجاست که ما همه اش روی منافع خانه دار شدن متمرکز شده ایم و مضرات آن را نادیده می انگاریم. بخش عمده همین مشکل خانه های خالی از همین مساله ناشی می شود که بسیاری از صاحبخانه ها برای کار به نقاط دیگر رفته اند و خانه دیگری را اشغال کرده اند و خانه خودشان خالی مانده است. خانه دار شدن خانواده ها را زمین گیر می کند و به آن ها اجازه نمی دهد که محل کار خود را به میل خودشان انتخاب کنند. همین که ما درکرانه های خلیج فارس و دریای عمان نمی توانیم هیچ فعالیتی را سرپا نگاه داریم از همین مساله ناشی می شود که نمی توانیم کارکنان این شرکت ها را راضی کنیم که از خانه ملکی خودشان دست بشویند و به نقطه ای دیگر کوچ کنند. یک آمارگیری ساده تردیدی باقی نخواهد گذاشت که اکثر قریب به اتفاق کسانی که درسواحل یا جزایر جنوب کار می کنند اعضای خانواده خود را با خود به همراه نبرده اند. نتیجه این شده است که هر خانواده دو محل مسکونی را اشغال کند.
فهمیدن این نکته چندان مشکل نیست که ما اساسا مشکلی به نام صاحبخانه شدن نداریم بلکه مشکل اجاره نشینانی را داریم که از مسایل اجاره نشینی به ستوه آمده اند و ناچارند علیرغم ضعف مالی با هر مشقت خانه ای برای خود تهیه کنند. اگر به صاحبخانه ها اجازه نداده بودیم که هر سال مستاجران خود را بیرون بیاندازند و مستاجر دیگری با شرایط (بهتر!) انتخاب کنند به خودی خود بخشی از تقاضا برای خرید خانه هم فروکش می کرد و این مسابقه دایمی برای افزودن بر قیمت ساختمان و بالا بردن میزان اجاره بها فروکش می کرد.
در عمل هم دیدیم که عرضه فراوان خانه ارزان هم سودی به بار نیاورد. اگر خانه های طرح مسکن مهر را به اجاره واگذار کرده بودیم احتمالا امروز وضعیت بهتری داشتیم و کاهش تقاضا در بازار مسکن موجب می شد هم قیمت خانه ها کمتر شود و هم اصرار صاحبخانه ها برای افزودن به میزان اجاره بها. یعنی همان اتفاقی که در آلمان و اکثر کشورهای اروپایی موجب شده است که اکثریت مردم به اجاره کردن خانه اقدام کنند و نه خرید آن. اگر تناسبی میان درآمد و سطح اجاره پرداختی خانوارها به وجود می آوردیم، اجاره نشینان ما هم امروز وضعیتی مثل آلمانی ها داشتند.
یکی از مهم ترین نتایج نامطلوبی که صاحبخانه کردن پیش رس خانواده ها به بار می آورد کاستن از فرصت های رفاه و زندگی طبقه جوانتر جامعه است. آن ها در همین ابتدای کار هرچه را که به دست می آورند باید تقدیم بانک یا دیگر موسسات مالی و یا فروشندگان مسکن بکنند. حتی پرداخت وامی 80 میلیون تومانی که امروز سیستم بانکی مانند کادویی به خریداران خانه به آن نگاه می کند، چیزی جز این واقعیت محض نیست که خانوارهای جوان دو برابر این رقم از درآمدهای آتی خود را برای تهیه مسکن کنار می گذارند و در بهترین سال های زندگی شان دیگر رمقی برایشان باقی نمی ماند که از زندگی شان لذت ببرند. بهتر است آمارگیرانی را به سراغ صاحبخانه های جوان بفرستیم و اوضاع و احوال آنان را بعداز شروع صاحبخانگی جستجو کنیم. در خواهیم یافت که همه آنان اوقات بیشتری از 24 ساعت خود را به کاری مشغول شده اند و اگر 8 ساعت زمان خواب را در نظر بگیریم دیگر وقتی برای زندگی در اختیارشان باقی نمانده است.