زیروبم‌های بسته خروج از رکود از نگاه بهارستان‌نشینان
دستاوردهای تجاری کشورهای عضو سارک
تین نیوز | کشورهای جنوب آسیا با هدف تقویت همکاری‌های اقتصادی و بهبود وضعیت اقتصادی و رفاه مردم منطقه و نیز ارتقای روابط بین دولت‌ها، مجمع همکاری‌های منطقه‌ای جنوب آسیا (سارک) را تشکیل دادند.
سارک یا اتحادیه همکاری منطقه‌ای کشورهای جنوب آسیا، سازمانی اقتصادی- سیاسی متشکل از ۸ کشور جنوب آسیا است. این سازمان در برگیرنده کشور‌هایی است که مجموع جمعیت آنها نزدیک به ۱/۵ میلیارد نفر است. سارک در سال ۱۹۸۵م توسط کشورهای هند، پاکستان، بنگلادش، سریلانکا، نپال، مالدیو و بوتان تاسیس شد. افغانستان نیز در ۳۱ نوامبر ۲۰۰۵م بنا به درخواست هند به عضویت ناظر اتحادیه همکاری‌های منطقه‌ای جنوب آسیا درآمد و در ۳ آوریل ۲۰۰۷ به‌طور رسمی عضو این اتحادیه شد. با احتساب افغانستان، تعداد کل کشورهای عضو سارک به ۸ کشور رسید. جنوب آسیا یک منطقه ژئوپولیتیکی است
که درگیری‌های قومی، تجزیه‌طلبی، فقر، بی‌سوادی و... از شاخص‌های بی‌ثباتی در این منطقه است. بحران کشمیر به عنوان یکی از دیرپاترین بحران‌های جهان، بحران سریلانکا، تجزیه‌طلبی در ایالات مختلف هندوستان و پاکستان و اختلافات مرزی که تقریبا تمامی کشورهای این منطقه با آن دست به گریبان هستند از دیگر وجوه ژئوپولیتیکی این منطقه است که موجب ایجاد حساسیت در اعمال سیاست‌های خارجی کشورها نسبت به اعضای این منطقه می‌شود.
درپی مشکلات موجود در این منطقه ارزش صادرات کشورهای عضو سارک باوجود افت و خیزهای بسیار طی سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۸ تقریبا روندی صعودی داشته است. هرچند که در سال ۲۰۰۹ به علت کاهش تقاضای بین‌المللی و سیاست‌های حمایتی برخی کشورها صادرات همه اعضای منطقه کاهش یافته است. در بین این کشورها، هند در سال ۲۰۱۱ با سهمی معادل ۱/۷ درصد بیشترین سهم از صادرات جهانی را داشته و کشورهای دیگر این منطقه از جمله افغانستان، بوتان، مالدیو و نپال سهم بسیار ناچیزی از صادرات جهان را داشته‌اند. سهم کل اعضای سارک از صادرات جهانی در سال ۲۰۱۱ معادل ۲ درصد بوده است. بررسی صادرات کالاهای با
فناوری بالا که نشان‌دهنده مزیت صادراتی کشورها در تولید و صدور کالاهای پیشرفته یا نوین است حاکی از آن است که در بین اعضای سارک سهم صادرات فن‌آوری بالا از صادرات کارخانه‌ای برای کشورهای هند و پاکستان و سریلانکا بالاتر از یک و برای کشورهای بوتان و نپال کمتر از یک است. در رابطه با واردات غیر از سال‌های ۲۰۰۱ و ۲۰۰۹ در بقیه سال‌ها تقریبا روند واردات کشورهای منطقه مثبت است. هند بیشترین میزان واردات و بوتان کمترین واردات را داشته‌اند. واردات هند در دوره ۲۰۱۱-۲۰۰۵م به‌طور متوسط سالانه ۱۹/۵ درصد رشد داشته است. سهم اعضای سارک از واردات جهانی از یک‌درصد در
سال ۲۰۰۰ به ۳/۱ درصد در سال ۲۰۱۱م رسیده است. همچنین متوسط نرخ رشد واردات این منطقه معادل ۱۷/۶ درصد است. از سوی دیگر در حوزه واردات، به‌جز بوتان بقیه کشورها بخش نفت و روغن‌های حاصل از مواد معدنی عمده واردات آنها را تشکیل داده لیکن در کشور بوتان وسایل نقلیه هوایی بیش از ۱۴ درصد واردات این کشور را به خود اختصاص داده است. در حوزه واردات نیز عمده اعضا دارای تنوع وارداتی نیستند. مقایسه میان ارزش صادرات با ارزش واردات نشان می‌دهد که همه اعضای سارک در دوره مذکور دارای تراز تجاری منفی بوده‌اند. بررسی واردات خدمات این منطقه حاکی از آن است که هند عمده‌ترین
واردکننده منطقه بوده و پاکستان و بنگلادش پس از آن قرار دارند. شناسایی عملکرد تجاری کشورهای عضو سارک حاکی از آن است که این کشورها از تنوع صادراتی و وارداتی بالایی برخوردار نیستند، بنابراین سیاست تنوع‌گرایی و تقویت صادرات محصولات دارای مزیت رقابتی در این منطقه حائز اهمیت است. در این میان عقد قرارداد تجارت ترجیحی بین اعضای سارک و موافقتنامه تأسیس منطقه آزاد تجارت آسیای جنوبی را می‌توان اقدام مناسبی برای کمک به توسعه تجارت بین کشورهای عضو تلقی کرد. در حوزه تجاری ایران تنها با کشور پاکستان دارای موافقتنامه تجارت ترجیحی است، لذا گسترش همکاری و ایجاد
موافقتنامه بازرگانی با سایر اعضا می‌تواند در زمینه افزایش مبادلات تجاری کشور با منطقه مذکور گام مثبتی به‌شمار آید. در حوزه زیرساخت‌های گمرکی و استاندارد که در زمره مهم‌ترین زیرساخت‌های توسعه تجارت محسوب می‌شود. ایران تنها با کشورهای افغانستان، هند و پاکستان دارای موافقتنامه گمرکی و با کشورهای افغانستان و پاکستان دارای موافقتنامه استاندارد است. بنابراین از آنجایی که در این حوزه اقدامات توسعه‌ای چندان مطلوبی صورت نگرفته، ضرورت دارد که سازمان استاندارد و همچنین گمرک حوزه فعالیت خود را به‌منظور ایجاد تسهیلات لازم در امور صادرکنندگان گسترش
دهند.
* عضو هیات علمی موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمی‌کند.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.