الگوی چینی مبارزه با آلودگی
تین نیوز| حسن كریمی‌سنجری*: محدودیت‌ها و مشكلات ناشی از آلودگی سوخت‌های فسیلی وروند رو به افزایش گرمایش زمین در كنار آسیب دیدن لایه اوزن در اثر استفاده بیش از حد از سوخت‌های فسیلی و همچنین گران بودن این سوخت‌ها، از سال‌ها پیش شركت‌های بزرگ خودروسازی را بر آن داشته تا برای جایگزین کردن سوخت پاك در خودروها، راهكاری نو بیندیشند. بهره‌مندی از موتورهای برقی یكی از همین راهكارها است كه ایده گسترش تولید آن به اواخر سده بیستم میلادی بر‌می‌گردد.
البته به‌دلیل عدم اشراف به منابع نفتی، خودروهای برقی در سال‌های 1920 و قبل از آنكه تولید خودروهای با سوخت فسیلی گسترش یابد، دوران پر رونقی را داشته است، به‌گونه‌ای كه تا قبل از همه‌گیر شدن استفاده از خودروهای با سوخت فسیلی نزدیك به 34 هزار دستگاه تنها در ایالات‌متحده آمریکا تولیدشده و به‌فروش رسیده است. در واقع آمریکا به‌عنوان نخستین کشوری که در تولید خودروهای برقی سرمایه‌گذاری کرده مطرح است؛ به‌طوری‌که در سال 1992 بیش از 1600دستگاه و در سال 2002 چیزی نزدیك به 35 هزار دستگاه و در سال 2008 بیش از 55 هزارخودرو برقی در این كشور به‌فروش رسیده است.
شرکت تویوتا نیز به‌عنوان یكی از دو شرکت بزرگ تولید كننده خودرو در جهان به کمک چند شرکت دیگر از سال 1997 پا به عرصه تولید چنین خودروهایی گذاشته و ركورددار فروش این قبیل خودروها طی یك‌سال است؛ به‌گونه‌ای که 18 هزار دستگاه را فقط در سال اول تولید خود به فروش رساند. در واقع بعد از این موفقیت ژاپنی‌ها بود كه دیگر شرکت‌های خودروسازی در جهان شروع به تولید خودروهای برقی کردند؛ اگرچه هیچ‌یك نتوانستند به موفقیت تویوتا دست یابند.
البته در سال‌های پر رونق منابع نفتی در دنیا كمتر شركتی روی گسترش خودروهای برقی سرمایه‌گذاری کرد؛ اما به مرور و در اثر مشكلات زیست محیطی و تاكید دولت‌ها بر جایگزینی انرژی‌های پاك، كشورهای پیشرو از جمله آمریكا، ژاپن، آلمان و فرانسه تصمیم گرفتند تا برای دستیابی به تكنولوژی‌های مدرن در ساخت خودروهای برقی تلاش مضاعفی داشته باشند. البته مشكل استفاده از خودروهای الكتریكی به‌دلایلی از جمله گرانی باتری، ضرورت شارژ متوالی در فواصل كوتاه در مقایسه با بنزین و البته قیمت بالایشان در مقایسه با خودروهای بنزینی، باعث می‌شد كه نرخ نفوذ در بازار این خودروها
به‌اندازه كافی اقتصادی نباشد. شاید ایده تولید خودروها با پیشرانه هیبریدی به‌عنوان جایگزین خودروهای الكتریكی از اینجا نشات گرفته شد. خودروهای هیبریدی به وسایل نقلیه‌ای اطلاق می‌شود که ساختار مكانیكی آنها از ادغام دو یا چند موتور انتقال نیرو که یكی از آنها قطعا الكتریكی است و به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم به گیربكس وابسته هستند، تشكیل شده است. بیشتر خودروهای هیبریدی تولید شده تاکنون از نوع بنزینی/ الکتریکی هستند، گرچه بعضی شرکت‌های خودروسازی مانند پژو-سیتروئن خودروهای هیبریدی از نوع دیزل/ الکتریکی نیز تولید کرده‌اند.
باتوجه به ابعاد اثربخشی استفاده از خودروهای برقی/ هیبرید به سبب مزایایی كه نسبت به خودروهای با سوخت فسیلی دارد؛ تقاضا برای این خودروها در دنیا رو به افزایش است؛ به‌طوری‌که در سال‌های اخیر تولید و فروش این قبیل خودروها از روند رو به رشدی برخوردار بوده است؛ به‌گونه‌ای كه در سال 2015 با فروش 189.311 دستگاه خودروی برقی/ هیبرید در دنیا رشد فروش این خودروها نسبت به سال پیش از آن با 94 درصد رشد مواجه بوده است. این در حالی است که در سال 2014 نیز نسبت به سال قبل از آن 50 درصد رشد فروش در این خودروها مشاهده می‌شود. پیش‌بینی می‌شود که فروش خودروهای برقی تنها در اروپا
در سال جاری میلادی به بیش از 100 هزار دستگاه برسد. در حال حاضر این خودروها 3/ 1درصد از کل خودروهای فروخته‌شده در اروپا را شامل می‌شوند.
وقتی صحبت از خودروهای برقی و هیبریدی به میان می‌آید، نباید از چینی‌ها غافل شد. در حال حاضر یک شرکت چینی به‌نام BYD که نخستین خودروی برقی/ هیبرید خود را در سال 2008 میلادی وارد بازار کرده، به‌عنوان پرفروش‌ترین شركت تولید‌کننده خودروهای الکتریکی شهرت یافته است.
این شركت چینی در حوزه تولید ماشین‌های الکتریکی سدان كوچك و هیبریدهای برقی همانند سدان‌های کامپکت و كراس اورها فعال است.
براساس آماری که در انتهای سال 2015 میلادی منتشر شده، فروش این شركت در مجموع 61722 دستگاه خودروی برقی/ هیبرید بوده است. درواقع این شركت کوچک چینی از برندهایی همانند نیسان یا تسلا فروش بالاتری داشته است. این شرکت همچنین اتوبوس‌های برقی را تولید می‌کند که در بخش حمل‌ونقل عمومی آمریکا با استقبال خوبی مواجه شده است.
در حال حاضر شرکت‌های خودروساز چینی تحت یك مدل مشترك و با سیاست‌گذاری دولت خود قصد دارند تا در آینده نزدیك در تولید خودروهای الکتریکی رتبه نخست جهان را ازآن خود کنند. در واقع چین برای مقابله با معضل آلودگی هوا، به شدت به‌دنبال افزایش فروش خودروهایی است که از سوخت‌های پاك استفاده می‌کنند. به همین دلیل مشوق‌های مالی را برای خریداران این خودروها ارائه می‌کند. این كشور همچنین فرآیند ثبت سفارش برای خرید خودروهای برقی/ هیبرید را تسهیل و در مقابل، ثبت درخواست برای خرید خودروهایی را که از سوخت‌های فسیلی استفاده می‌کنند، محدود کرده است.
به‌نظر می‌رسد طی 15 سال آینده میزان تقاضا برای خرید خودروهای الکتریکی سالانه دست‌كم 27 درصد رشد داشته باشد، اما از آن‌جا كه قیمت هر خودروی الکتریکی به‌طور متوسط 30 درصد بالاتر از یك خودروی بنزینی مشابه است، می‌توان گفت تنها مانع در مسیر روند رو به رشد استفاده از خودروهای الکتریکی، قیمت تمام‌شده آن است.
با توجه به توضیحات رفته آنچه مشخص است اینكه تقاضا برای استفاده از خودروهای برقی/ هیبرید در دنیا رو به افزایش است؛ به‌طوری‌که می‌توان این دسته از خودروها را خودروهای نسل آینده بشر به‌شمار آورد؛ به همین دلیل تمام شرکت‌های خودروسازی به‌دنبال یافتن جایگاهی در این عرصه هستند. هم‌اکنون رقابت اصلی در تولید خودروهایی با تکنولوژی بالا و قیمت تمام‌شده پایین است كه باید دید آینده این صنعت و تجارت را به كدام سو سوق می‌دهد.
با تمام این تحولاتی كه در زمینه توسعه خودروهای الكتریكی در دنیا در حال رخ دادن است، شركت‌های خودروساز داخلی كه از تكنولوژی‌های پیشرفته دنیا عقب‌تر هستنددر این زمینه نیز تاكنون نتوانسته‌اند حرفی برای گفتن داشته باشند. در حالی که توسعه فناوری ماژول‌های برقی/ هیبرید حداقل از 3 دهه قبل احیا شده و به‌نظر می‌رسد دست‌كم 50 درصد بازار خودرو در 10 سال آینده مربوط به این دسته از خودروها باشد، شرکت‌های خودروسازی ایران هنوز به‌طور جدی درگیر تولید و حتی مونتاژ چنین خودروهایی هم نشده‌اند.
از دیگر سو رشد سرسام‌آور مصرف بنزین در ایران و افزایش آلودگی هوای ناشی از مصرف سوخت‌های فسیلی فاقد کیفیت، همتی می‌طلبد تا دولت با سیاست‌گذاری متمركز و قابل اجرا و با ارائه مشوق‌های لازم چه در طرف عرضه یعنی تولید خودروهای برقی/ هیبرید یا در طرف تقاضا، فروش این قبیل خودروها را در كشور توسعه دهد.
امروزه اگرچه سهم استفاده از خودروهای هیبریدی در دنیا ناچیز است، اما با توجه به جمیع فعالیت‌هایی كه در حوزه تكنولوژی و تولید این قبیل خودروها همچنین فرهنگ‌سازی درخصوص استفاده از آن در دنیا در حال وقوع است، قطعا تقاضا برای این خودروها در آینده نزدیك با رشد فزاینده‌ای مواجه خواهد بود. بنابراین شركت‌های خودروساز داخلی به‌جای پیگیری پروژه‌هایی نظیر طراحی پلت‌فرم اختصاصی كه به لحاظ زمانی فعالیت روی آنها دچار تاخیر شده؛ به‌گونه‌ای كه به لحاظ اقتصادی و استراتژیك كار روی آنها توجیه ندارد، بهتر است فعالیت‌های حوزه تحقیق و توسعه خود را روی
تولید خودروهای برقی/ هیبرید متمركز کنند.
البته فعالیت‌های غیرمتمركزی در سطح وزارتخانه و نیز شهرداری تهران در زمینه رشد استفاده از خودروهای هیبریدی كه بیشتر جنبه وارداتی این خودروها را دنبال می‌كند در حال پیگیری است، اما با توجه به وضعیت آلودگی هوا در کلان‌شهرهای ایران كه بالغ بر 80 درصد آن ناشی از منابع متحرك و عمدتا خودروها و موتورسیكلت‌ها است و نیز تغییر جهت زنجیره تامین شركت‌های بزرگ خودروسازی دنیا به سمت تولید محصولات با قوای محركه برقی/ هیبرید، باید تلاش روی توسعه خودروسازی ایران در زمینه طراحی و تولید این قبیل خودروها بیشتر و البته متمركز شود؛ به‌طوری‌که حتی در مشاركت‌های
جدید خودروسازان با شركای خارجی نیز سرفصلی برای این موضوع دیده شود.
*كارشناس صنعت خودرو
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمی‌کند.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.