|
کد خبر:
112364
|
۶ اشکال دخل و خرج تهران؛
پیمانکاران پایتخت در منگنه مالی
تیننیوز| کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران برای سومینبار در این دوره از مدیریت شهری، دخل و خرج تهران را با تاکید بر هزینههای پایتخت زیر ذرهبین قرار داد و بعد از بررسیها، 6 اشکال به نحوه هزینه کرد مخارج شهر وارد و برای حل این اشکالات، مجموعهای از پیشنهادها را به شهردار تهران ارائه کرد.
در حالحاضر مجموعا دو هزار و 173 پروژه شهری در تهران توسط شهرداری تعریف شده و توسط پیمانکاران شهرداری در حال اجرا است که از این تعداد پیشرفت فیزیکی 7/ 51درصد از پروژهها عقبتر از زمانبندی موردانتظار هستند.
این پروژهها در دو دسته نگهداشت یا مستمر و عمرانی یا غیرمستمر طبقهبندی میشوند. پروژههای مستمر پروژههایی هستند که هر سال در شهر تهران اجرایی میشود، همچون مرمت معابر و خیابانها یا نگهداری فضای سبز و در واقع به منظور نگهداری از پروژههایی که قبلا به بهرهبرداری رسیدهاند اجرا و مانع از استهلاک شهر میشود و در عین حال پروژههای غیرمستمر به معنی پروژههایی که شروع و پایان مشخصی دارند، مثل احداث یک اتوبان تعریف میشود.
در حالی که پروژههای مستمر یا نگهداشت شهری باید در اولویت مالی مدیریت شهری قرار داشته باشند و از آن مهمتر از آنجا که با تاکید مدیران ارشد شهرداری تهران قرار بود به دلیل تنگنای مالی ناشی از رکود مسکن پروژه عمرانی جدید کلنگزنی نشود اما مخارج پایتخت در نیمه اول امسال نشان میدهد پروژههای عمرانی یا غیرمستمر به مراتب از حمایت مالی بیشتری نسبت به پروژههای نگهداشت یا مستمر برخوردار بودهاند.
این موضوع از عقبماندگی پروژههای مستمر به لحاظ پیشرفت فیزیکی در مقایسه با پروژههای عمرانی قابل تحلیل است.
مطابق بررسیهای انجام شده در کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران از مجموع 2 هزار و 173 پروژه مستمر و غیرمستمر کلنگ زده شده در شهر، هزار و 568 پروژه معادل 72 درصد از پروژهها در گروه پروژههای نگهداشت قرار دارند و 605 پروژه (28 درصد) جزو پروژههای عمرانی محسوب میشود.
میانگین پیشرفت فیزیکی مورد انتظار پروژههای عمرانی طی شش ماه نخست سال جاری مطابق با اهداف برنامهریزی شده معادل 49درصد پیشبینی شده است اما گزارش از پیشرفت فیزیکی نشاندهنده 41 درصد پیشرفت فیزیکی است. نیمی از 605 پروژه عمرانی در حال اجرا از برنامه زمانبندی عقبتر هستند.
درعین حال 67 درصد از یک هزار و 568 پروژه نگهداشت بازدید شده شهر تهران از برنامه زمانبندی عقبتر هستند. گزارشها نشان میدهد که پروژههای نگهداشت شهری باید در پایان نیمه نخست سال جاری به 42 درصد پیشرفت فیزیکی میرسیدند اما در حالحاضر میانگین پیشرفت فیزیکی این پروژهها معادل 5/ 28 درصد ثبت شده است.
این آمارها نشان میدهد به دلیل توزیع نامتوازن منابع مالی بین پروژههای عمرانی و نگهداشت، پیشرفت فیزیکی پروژههای نگهداشت یا همان مستمر کمتر از پروژههای عمرانی یا غیرمستمر است. موضوع نابرابری در تخصیص منابع مالی بین پروژههای عمرانی و نگهداشت را آمار مربوط به علت تاخیر در پروژهها تایید میکند. بهطوری که علت تاخیر در اجرای 45 درصد از پروژههای غیرمستمر شهر تهران مربوط به مشکل مالی بوده که 35 درصد از این شاخص مربوط به مشکل مالی، کمبود نقدینگی عنوان شده است.
این در حالی است که در پروژههای مستمر مشکل مالی سهم 61 درصدی در تاخیر اجرایی پروژهها داشته است، ضمن آنکه کمبود نقدینگی برای اجرای پروژههای مستمر، 53 درصد علت توقف، تعطیلی و تاخیر پروژهها را تشکیل میدهد. بررسیهای کمیسیون برنامه و بودجه نشان میدهد که فقط 4/ 1 درصد از پروژههای مستمر مطابق زمانبندی پیش رفتهاند. از 605 پروژه عمرانی و سرمایهای، معادل 35 درصد یعنی 201 پروژه جدید کلنگزنی شده هستند که اگر این پروژهها طبق تاکید برنامهریزیهای مدیریت شهری در سال گذشته، امسال کلنگ نمیخوردند منابع اختصاص داده شده به این پروژهها میتوانست صرف تکمیل پروژههای نیمهتمام قبلی میشدند.
این 2 هزار و 173 پروژه که در حال حاضر در تهران فعال یا نیمهتعطیل هستند و مدیریت شهری متعهد است آنها را به سرانجام برساند و با پیمانکاران تسویه حساب کند، طبق محاسبات اولیه کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر حداقل 22 هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد. علت اینکه این میزان برآورد فقط برای 605 پروژه عمرانی غیرمستمر محاسبه شده است این است که شورای شهر تهران در این تحقیقات مکتوب موضوع عدم پرداخت به موقع مطالبات پیمانکاران را مشکل عمومی در شهرداری تهران عنوان کرده و در ریشهیابی این چالش ضمن تشریح تبعات بیتفاوتی به حل آن، 6 اشکال کلیدی به نحوه مخارج و هزینهکرد پایتخت در اجرای پروژههای عمرانی وارد کرده است.
جزئیات این اشکالات نشان میدهد موضوع تنگنای مالی شهرداری که طی دو سال اخیر به واسطه رکود ساختوساز به آن دچار شده است نقش چندان اثرگذاری در انباشت بدهی شهرداری به پیمانکاران در این مدت نداشته است. بلکه نوع مدیریت منابع مالی در شهرداری باعث بروز اشکالات و سنگینشدن طلب پیمانکاران شده است.
اشکالات شش گانه مدیریت پروژه ها
در این میان اولین اشکال اساسی که منجر به قرارگرفتن پیمانکاران شهرداری در منگنه مالی شده مربوط به «کمبود نقدینگی» ناشی از رکود حداقل دو و نیم ساله مسکن میشود. از بودجه 17 هزار و 880 میلیارد تومانی سال جاری شهرداری تهران، حداقل نیمی از منابع به کسب درآمد از محل انواع عوارض ساختوساز متکی است اما از آنجا که همچنان بخش ساختمانی در رکود به سر میبرد طبیعی است که تنگنای مالی شهرداری در فرآیند تزریق پول به پیمانکاران خود را نشان دهد.
در مقابل عدم پرداخت به موقع مطالبات پيمانكاران موجب وقفه در اجرا، تأخير در اتمام كار و نيز افزايش هزينهها ميشود. براساس گزارش شورای شهر تهران اغلب پروژهها با این مشکل روبهرو هستند و در واقع یک مشکل عمومی در شهرداری تهران است. دومین اشکال وارد شده به اجرای پروژههای مستمر و غیرمستمر شهر تهران، «تخصیص نابرابر منابع» و تامين اعتبار جهت پروژههايي كه فاقد طرح و برنامه اجرايي مشخص است. به این معنا که نقدینگی در دسترس در محلهای فاقد اولویت تخصیص پیدا کرده است.
سومین اشکال وارد شده از سوی پارلمان محلی پایتخت «تسویه غیرنقد شهرداری با پیمانکاران» است. یکی از مهمترین مشکلات عمومی اجرایی اشاره شده در گزارش کمیسیون تخصصی برنامه و بودجه مربوط به این موضوع است که چنین آوردهاست: « درخصوص پرداخت اعتبارات غيرنقدي (واگذاري املاك) به علت وجود مشكلات از جمله طولاني بودن فرآيند واگذاري و عدم انطباق ميزان صورتوضعيتها با قيمت ملك و چگونگي تطبيق آن با اعتبار غيرنقدي و نحوه واگذاري ملك مورد نظر موجب عدم استقبال پيمانكاران از پذيرش اعتبارات غيرنقدي شده است.»
شهرداری تهران 40 درصد از بودجه امسال را به شکل غیرنقد به تصویب شورا رسانده است تا از املاکی که تحت مالکیت دارد به پرداخت مطالبات پیمانکاران بپردازد. این موضوع با اشکالات اساسی همراه است چراکه پیمانکارانی که مجبور میشوند طلب خود را به شکل غیرنقد دریافت کنند در تمامی موارد امکان تطبیق میزان طلب خود با ملک دریافتی بابت طلب وجود ندارد. گذشته از این مشکل همانطور که در گزارش کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر آمده است منابع غیرنقد به جای آنکه به پیمانکاران بزرگی که پروژههای هزینهبر شهر را مسوول هستند پرداخت شود به پیمانکاران کوچک مقیاس پرداخت میشود.
کارشناسان اقتصادی معتقدند پیمانکاران بزرگ به دلیل تجربه کاری که دارند راحتتر از پیمانکاران کوچک میتوانند املاک دریافتی را به پول نقد تبدیل کنند اما به رغم دشواری پیمانکاران کوچک در تبدیل طلب غیرنقد خود به پول نقد، سهم آنها از منابع غیرنقد به مراتب بیشتر است. چهارمین اشکال وارد شده به اجرای پروژههای مستمر و غیرمستمر شهری «تاخیرهای مکرر در پرداخت مطالبات پیمانکاران» شناخته شده است.
همچنین جابهجایی بودجه در پروژهها و عدم توازن بین منابع در دسترس و اعتبارات موردنیاز پروژهها بهعنوان پنجمین اشکال اصلی اشاره شده است. تامين اعتبار چند پروژه با مكانهاي مختلف در قالب يك شماره طبقهبندي، نظارت مالي و فيزيكي و تهيه گزارش نظارتي از نظر پيشرفت فيزيكي و عملكرد هزينهاي را با مشكل مواجه ميسازد. علاوه بر این اختصاص اعتبارات غيرنقدي به اغلب پروژههاي كوچك از جمله پروژههاي سرمايهاي مستمر و پروژههاي معاونت ترافيك در مناطق، مشكلات عديدهاي را براي واحد اجرايي و پيمانكاران ايجاد كرده است. در مجموع کارشناسان شورای شهر معتقد هستند تخصیص اعتبار پروژههای مصوب از روال مشخص برخوردار نیستند.
در عین حال کمبینی مالی پروژهها در زمان طراحی و تصویب اولیه پروژه ششمین چالش اجرای پروژههای شهری است. چراکه عدم مطالعه و عدم برآورد صحيح و دقيق اعتبار مورد نياز اجراي پروژهها، تأمين اعتبار به منظور اتمام پروژهها را با مشكل مواجه ساخته و موجب طولاني شدن زمان اجراي كار، افزايش هزينهها، نيمهتمام ماندن پروژهها و عدم بهرهبرداري به موقع خواهد شد.
به این معنی که برخی پروژههای عمرانی در زمان تصویب اولیه(از ابتدای کلنگزنی تا بهرهبرداری) مورد برآورد دقیق مالی قرار نمیگیرند طوری که مجوز اجرای پروژه براساس برآورد اجرای بخشی از پروژه صادر میشود که باعث میشود در مراحل میانی اجرا به دلیل عدم پیشبینی اعتبار لازم در ابتدا، پروژه با فقرمالی مواجه شود و در نتیجه پیمانکار مجبور به کاهش سرعت و در نهایت تعطیلی پروژه شود.
عدم اجراي پاركينگ در برخي از پروژهها، اجراي تعدادي از پروژهها در اراضي غيرملكي شهرداري، اختصاص مكرر اعتبارات نقدي به پروژههاي بزرگ، تغيير مديريت و اعمال تغييرات در نقشهها و مشخصات فني پروژهها، عدم رسيدگي به موقع صورت وضعیتها و عدم پرداخت به موقع آنها از دیگر مشکلات مشترک پروژههای مستمر و غیرمستمر شهری است.
دو آفت شیوه اجرای پروژهها برای پایتخت
شورای شهر تهران با هشدار به مدیران اجرایی شهرداری بابت ضرورت رفع اشکالات ششگانه از مسیر هزینهکرد پروژههای شهری دو آفت بدهی پایتخت به پیمانکاران را تشریح کرده است. آفت اول آن که در سال جاری نیز خود را نشان داده سلب اعتماد پیمانکاران متبحر از مدیریت شهری پایتخت است. در اینباره در این گزارش تاکید شده است: «عدم اقدام بهموقع در رسيدگي و پرداخت صورتوضعيتهاي پيمانكاران موجب عدم استقبال آنها براي شركت در مناقصات شده است.
بهطوري كه واحدهاي اجرايي مجبور به انتشار آگهي مناقصه تا سه نوبت براي يك پروژه ميشوند كه اين امر موجب تاخیر در شروع برخي از پروژهها خواهد بود و همچنین دربرخی موارد پیمانکار با دستور کار یا شفاها شروع به اجرای کار کرده و پس از ماهها که قرارداد ابلاغ میشود در جریان رسیدگی بهصورت جلسات و دستورکارها، به پیمانکار با کارفرما با مشکل جدی از قبیل تغییر مدیریت و تغییر مسوول دستوردهنده روبهرو شده وآثار سوء آن در اجرای پروژه مشهود میشود.» بنابراین اجبار برخی مناطق شهرداری برای اجرای پروژههای جدید در تکرار آگهی مناقصه نشاندهنده عدم استقبال پیمانکاران از پروژههای شهرداری است.
شورای شهر علت این رویگردانی پیمانکاران از پروژههای عمرانی شهر تهران را دافعه مالی بازار پروژههای شهرداری میدانند که منشا آن تاخیرهای مکرر در پرداخت مطالبات مربوط به طلبهای پیمانکاران است. آفت دوم که از این محل دامن پروژههای شهری را میگیرد تورم هزینههای شهر است. با توجه به نرخ تورم عمومی کشور، به ازای هر سال تاخیر در اجرای پروژههای عمرانی، هزینههای سربار اضافی به پروژهها تحمیل میشود که در نهایت منجر به بالا رفتن هزینه تمام شده پروژهها خواهد شد.
گزینه اول برای رفع مشکلات
در جمعبندی این گزارش به منظور رفع مشکلات ششگانه و دو آفت دامنگیر پروژههای مستمر و غیرمستمر شهری، کارشناسان کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر پیشنهاد دادهاند که شهرداری تهران میتواند با ایجاد یک خزانه غیرنقد و ایجاد شفافیت در پرداختهای غیرنقد مطالبات پیمانکاران به رفع بخش زیادی از مشکلات عمومی اجرایی پروژهها اقدام کند.
چراکه در حال حاضر بخش عمده مشکلات مطرح شده از سوی پیمانکاران در اجرای پروژههای عمرانی شهرداری تهران مربوط به پرداختهای غیرنقد است از این رو میتواند خزانه غیرنقد تشکیل و از آن طریق نسبت به تهاتر با هزینههای انجام شده اقدام شود. همچنین کارگروه حقوقی برای داراییهای غیرنقد قابل واگذاری شهرداری تشکیل شود تا مسائل مالکیت و مشکلات حقوقی املاک حل شود و بهطور شفاف املاک مشکلدار از لیست داراییهای غیرنقدی قابل واگذاری شهرداری خارج شوند.
براساس گزارش ارائه شده از سوی کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران ایجاد خزانه غیرنقد سبب میشود شهرداری تهران درجلب اعتماد پیمانکاران در رسیدگی به موقع صورتوضعیتها و پرداخت مطالبات بتواند اقدام جدی بهعمل آورد. ضمن آنکه تاکید شده است هرگونه افزايش اعتبار پروژهها، حجم عمليات يا زمانبندي اجرا بيشتر از ميزان مندرج در بودجه مصوب و مجوزهای قانونی، مستلزم ارائه اصلاحيه به شوراي شهر تهران خواهد بود.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمیکند.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.