| کد خبر: 101600 |

عملکردهای جزیره‌ای در کانون قانون‌گذاری کشور

بنزین تک‌نرخی، گران تمام شد

تین‌نیوز| سال گذشته مجلس شورای اسلامی تعیین تکلیف نرخ بنزین و استفاده از کارت سوخت را برعهده دولت گذاشت، تا اینکه قرار شد، قیمت برخی فرآورده‌های نفتی از طریق روابط عمومی شرکت پالایش و پخش در چارچوب مصوبات مجلس شورای اسلامی و هیات وزیران با هدف یکسان‌سازی قیمت حامل‌های انرژی و حذف سهمیه‌بندی فعلی اطلاع‌رسانی شود.

بر این اساس قیمت بنزین مصرفی برای خودروها ۱۰۰۰۰ریال اعلام شد و نیز به دارندگان سهمیه بنزین ۷۰۰۰ ریالی در کارت‌های سوخت فرصت داده شد از سهمیه خود تا پایان شهریور استفاده کنند. در تیر ماه هم این مصوبه از زبان وزیر نفت اطلاع‌رسانی شد.

بنابراین تک‌نرخی شدن بنزین و حذف کارت‌های سوخت از سوی دولت رسانه‌ای شد که نمایندگان مجلس نیز مخالفتی با آن نداشتند.

یک سالی که بر بنزین گذشت
گرچه در ابتدای امر انتظار می‌رفت با همان سرعتی که تک‌نرخی شدن بنزین اجرا شد کارت سوخت نیز از سامانه‌های سوخت خداحافظی کند اما وجود اختلاف نظر بین مجلس و دولت موضوع برچیده شدن کارت‌های سوخت را با چالشی جدی روبه‌رو کرد.

هنگام تصویب لایحه بودجه سال ۹۵ احمد توکلی افزودن بندی به بندهای لایحه را به مجلس شورای اسلامی پیشنهاد کرد که به تایید نمایندگان مجلس رسید. با این مصوبه که به مصوبه بنزینی شهرت یافته بود، قرار شد وجود فیزیکی کارت سوخت به قوت خویش باقی بماند و برای مصرف بنزین سقف تعیین شود. اما در حالی طرح مصوبه بنزینی از سوی نمایندگان مجلس نهم مطرح شد که ۱۰ ماه از اجرای مصوبه تک نرخی شدن بنزین و جمع‌آوری کارت سوخت از سوی دولت می‌گذشت. بازگشت دوباره کارت سوخت زمانی دوباره مطرح شد که کارت سوخت به دلیل نزدیک شدن قیمت سوخت مصرفی به قیمت فوب خلیج‌فارس جایگاه واقعی خود را از دست داده بود و جز اتلاف وقت و هزینه ثمری برای دولت و مردم نداشت.

اما داستان به اینجا ختم نمی‌شود و پس از مطرح شدن این مصوبه که نیم روز نیز دوام نیاورد و تنها روند اجرای تک‌نرخی شدن بنزین را با مشکل مواجه کرد، پس از ۶ ماه مصوبه تک‌نرخی شدن بنزین و حذف کارت سوخت در روزهای نخست شهریور ماه با موافقت نمایندگان مجلس روبه‌رو شد به این صورت که تک‌نرخی شدن بنزین و حذف کارت سوخت بار دیگر از زبان وزیر نفت رسانه‌ای شد.

 کارشناسان معتقدند کاهش مصرف سوخت و انرژی زمانی اتفاق می‌افتند که قیمت‌ها واقعی شوند و برای این منظور قطع پرداخت یارانه به بخش انرژی الزامی است. با این اوصاف به نظر می‌رسد اجرای کامل هدفمندی یارانه‌ها به مراتب بیشتر از حذف کارت سوخت می‌تواند در کاهش مصرف و همچنین قاچاق موثر باشد. حال سوال این است چگونه می‌توان عملکرد غیرکارشناسی نمایندگان مجلس شورای اسلامی در بطن مهد قانون‌گذاری کشور را توجیه کرد؟

به نظر می‌رسد برنامه‌های نیمه‌کاره دولت‌های پیشین از دلایل واگرایی عملکرد دولت و مجلس شورای اسلامی بوده است، چراکه تغییر مکرر برنامه‌های اقتصادی بخش‌های مختلف علاوه بر صرف بودجه برای اجرای برنامه‌ها، دولت را متحمل هزینه‌های تاخیر در زمان اجرا می‌کند. مثال آشکار تغییر مکرر برنامه‌های اقتصادی، سردرگمی در تک‌نرخی یا دو نرخی یا چند نرخی شدن قیمت بنزین بعد از تصویب در مجلس شورای اسلامی بود که معلوم نشد به چه دلیلی نمایندگانی که سال گذشته رای به تک‌نرخی شدن بنزین دادند در فروردین امسال از این مصوبه اعلام برائت کردند و باز همان مجلسی‌ها چرا بار دیگر به تک‌نرخی شدن بنزین رای مثبت دادند؟

تحمیل ۱۲۰ میلیارد تومان هزینه
مدیرعامل شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران تصمیم اخیر مجلس شورای اسلامی مبنی بر حذف کارت سوخت بنزین را با توجه به هزینه ۱۲۰میلیارد تومانی ارتقای سامانه هوشمند سوخت، منطقی دانست.

عباس کاظمی یکشنبه، هفتم شهریور در یک نشست خبری در حضور نمایندگان رسانه جمعی به مناسبت هفته دولت با اشاره به اینکه هدف‌مان از حذف کارت سوخت راحتی مردم بود، گفت: نگهداری سامانه هوشمند سوخت با توجه به شرایط کنونی و منطقی‌شدن قیمت بنزین، مهار کامل قاچاق و رشد مصرف، تنها ۱۲۰میلیارد تومان هزینه به دولت تحمیل می‌کرد.

به گفته وی تا زمانی که قیمت سوخت واقعی نشده و یارانه انرژی حذف نشود، مشکل افزایش مصرف و قاچاق سوخت حل نخواهد شد و این امر با ساز و کارهای خاصی می‌تواند منجر به سودآوری شود. همچنین مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران از حفظ سامانه هوشمند کارت سوخت برای کنترل مصرف و قاچاق گازوئیل خبر داد و تصریح کرد: برای بهبود وضع گازوئیل در کشور پیشنهاد حفظ سامانه هوشمند کارت سوخت در بخش گازوئیل را دادیم که هم‌اکنون براساس پیمایش، اطلاعات بارنامه و در آینده جی‌پی‌اس (GPS) به دنبال منطقی کردن میزان مصرف و مهار قاچاق این فرآورده هستیم.

گفته می‌شود رشد مصرف بنزین در کشور به ۳/۲درصد رسیده، در حالی که رشد مصرف انرژی در کشور بالای ۶ درصد است و میزان قاچاق بنزین در این ۱۶ ماهه در هفت شهر مرزی کشور منفی ۵ درصد بوده است.

آسیب‌شناسی قاچاق سوخت
برخی بر این باورند که کارت سوخت در زمان خود توانست ضمن کاهش شدت مصرف از قاچاق سوخت نیز جلوگیری کند، این در حالی است که براساس آمار سازمان برنامه و بودجه در سال‌های اجرای این برنامه نه‌تنها از میزان مصرف انرژی و سوخت کاسته نشد که گاهی نشان‌دهنده افزایش مصرف نیز بود. بنابراین به جای توقف واردات باید تابع شعار توسعه صادرات باشیم. در این مبحث نیز باید به دنبال عوامل ایجاد قاچاق و ریشه‌کن کردن آن باشیم که یکی از عوامل آن واقعی‌شدن قیمت سوخت است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد وجود ظرفیت‌های قدرتمند در بخش‌های مختلف اقتصاد انرژی با سیاست‌گذاری‌های غیرقابل پیش‌بینی در اقتصاد کشور از دلایل دیگر اشاعه قاچاق در گلوگاه‌های اقتصادی کشور است.

تعیین قیمت شناور بنزین
به گفته حامد فرنام، کارشناس انرژی، راه‌اندازی سامانه استفاده از کارت سوخت زمانی طرح شد که کشور دچار بحران تامین مالی در زمان تحریم بود، در نتیجه کارت سوخت می‌توانست با کنترل مصرف سوخت مردم را به کاهش مصرف ترغیب کند. وی می‌افزاید: به‌دلیل نزدیک‌شدن قیمت بنزین مصرفی به بنزین فوب خلیج‌فارس قاچاق دیگر محلی از اعراب ندارد، به این معنی که به دلیل ارزان بودن بنزین مصرفی ایران نسبت به بنزین همسایگان بنزین ایران قاچاق می‌شد. وی ضمن هشدار نسبت به بازگشت پدیده قاچاق با توجه به افزایش قیمت نفت می‌گوید: باید قیمت بنزین به صورت شناور تعیین شود چراکه این نزدیکی قیمت بنزین مصرفی به بنزین فوب به دلیل کاهش قیمت نفت است که با افزایش قیمت نفت دوباره قیمت‌ها به روال گذشته بازخواهد گشت. در نتیجه لازم است که قیمت بنزین مصرفی به صورت شناور و ضریبی از بنزین فوب تعیین شود. فرنام قاچاق سوخت را یک مبحث چندمولفه‌ای می‌خواند و می‌گوید: برای حل یک مشکل باید همه ابعاد آن بررسی و حل شود.

گره خوردن با سبد خانوار
آرش نجفی، کارشناس انرژی و عضو اتاق بازرگانی ایران نیز در توضیح کارایی کارت سوخت می‌گوید: در زمان دولت هشتم طرح پلکانی برای افزایش تدریجی قیمت بنزین در دستور کار دولت قرار گرفت که با آمدن دولت نهم این طرح متوقف و کارت سوخت با افزایش ۳۰۰۰ریالی موجب ایجاد شکافی شد که زمینه را برای بروز رانت فراهم می‌کرد. در زمان کنونی به نظر نمی‌رسد عملکرد مجلس نهم نیز کارشناسانه باشد و بیشتر شبیه چوب لای چرخ دولت گذاشتن است.

به اعتقاد وی آنچه موجب کاهش مصرف می‌شود گره خوردن مصرف با انتفاع مالی سبد خانوار است؛ به این صورت می‌توان از شدت مصرف کاست؛ همچنین با تک‌نرخه شدن بنزین دیگر جایی برای رانت نمی‌ماند.

خواندنی ها

ارسال نظر

  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.

  • تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمی‌کند.

  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.

  • انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.

  • جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.