تنوع نرخ های بهره

تین‌نیوز| بررسی موردی سه کشور آمریکا، کانادا و آفریقای جنوبی نشان می‌دهد نرخ بهره وام‌ها بسته به نوع اعتبار از حداقل شروع می‌شود و می‌تواند تا بیش از 20 درصد افزایش یابد. بنابراین اعتبار افراد در تعیین نرخ بهره وام‌ها عامل مسلط است و دریافت با نرخ‌های نزدیک به نرخ تورم کشورهای مورد بررسی عمومی نیست.

در این کشور‌ها رتبه اعتباری عامل تعیین‌کننده اخذ وام به حساب می‌آید معمولا این رتبه براساس میزان تعهد متقاضی وام نسبت به بدهی‌های قبلی و تعهدات مالی‌ آنان تعیین می‌شود. در آمریکا برای شرکت‌ها و نهادهای دولتی این اعتبارسنجی توسط موسساتی مانند «استاندارداند پورز»، «مودیز» و «فیچ» انجام می‌شود و سابقه مالی و پتانسیل اقتصادی واحد تجاری در آینده از عوامل تاثیرگذار بر اعتبار هستند. برای اشخاص، فقط نمره اعتباری در نظر گرفته می‌شود و توسط بانک‌های اطلاعاتی مانند «ایکیفکس»، «اکسپریان» و «ترنس یونین» با بررسی پرونده سوابق افراد و دریافت گزارش اعتباری آنها تعیین می‌شود. در این گزارش، سوابق پرداختی شخص، مقدار بدهی، طول مدت اعتبار، سوابق وام‌های قبلی و نوعشان با ضرایب متفاوتی بررسی می‌شوند. نمره اعتباری با توجه به وام‌های متنوع (برای خرید خانه، ماشین و خرید لوازم منزل) با 49 نوع روش اعتبارسنجی متفاوت محاسبه می‌شود. این اعتبار در مرحله اول مجاز بودن اشخاص حقیقی و حقوقی برای گرفتن وام را مشخص می‌کند. نمره اعتباری بین 300 تا 850 است و هرچقدر نمره اعتباری بالاتر باشد شرایط وام‌ می‌تواند به خواسته وام‌گیرنده نزدیک‌تر باشد، شرایطی مانند طول مدت پرداخت قسط، میزان وام و سود.

در آمریکا دو نوع حساب اعتباری وجود دارد؛ حساب اعتباری نامحدود « open-end» که شخص می‌تواند با داشتن کارت اعتباری بدون داشتن پول کافی در حسابش نیازهای روزانه‌اش را تامین کند. میانگین نرخ سود کارت اعتباری، حدود 15درصد است که بین صفر تا 30درصد با توجه به نمره اعتباری افراد در نوسان است. حساب اعتباری محدود «closed-end» امکان وام گرفتن برای مصارف گوناگون را برای شخص فراهم می‌کند و با توجه به اعتبار فرد نرخ بهره وام تعیین می‌شود. نمره اعتباری بین 849 تا 760 بسیارعالی، 759 تا 700 عالی، 699تا660خوب، 659تا620 متوسط، 619تا580 ضعیف و زیر 579 بسیار ضعیف است. به‌طور مثال با سنجش اعتباری 620 به بالا می‌توانند وام مسکن بگیرند که اگر این اعتبار از 740 بیشتر باشد کمترین نرخ سود به آنها تعلق می‌گیرد. تفاوت بین کمترین نرخ و بیشترین نرخ سود 5/ 1 درصد است. اما با یک مقایسه عددی می‌توان فهمید که یک درصد تاثیر بسیار زیادی در پرداخت اقساط دارد. اگر شخصی 200 هزار دلار وام 30 ساله بگیرد به‌طور معمول 5درصد سود باید پرداخت کند یعنی ماهی 1080 دلار، اما اگر اعتبار بالایی داشته باشد 4 درصد سود یعنی ماهی 954 دلار باید پرداخت کند. درواقع می‌توان گفت اعتبار بالا ماهانه 126 دلار برای وام‌گیرنده ذخیره می‌کند.

برای خرید خودروی نو در آمریکا برای گرفتن وام 20هزار دلاری با اعتبار 750 به بالا، نرخ سود 99/ 1 در مدت 36 ماه یا 60 ماه است. با اعتبار 650تا600 نرخ سود 19/ 3، با اعتبار 649تا600 نرخ سود 79/ 5 و با اعتبار 599 تا 579 نرخ سود 09/ 8 است که تنها با طول مدت 60 ماهه می‌توانند وام دریافت کنند. اعتبار پایین‌تر از 579 نمی‌تواند وامی دریافت کند.

در کانادا طیف نمره اعتباری بین 300 تا 900 است که اعتبار بالای 650 نمره اعتباری جادویی خوانده می‌شود و افرادی که دارای این اعتبار هستند، می‌توانند با نرخ سود کمتر از هر نوع وامی بهره‌مند شوند. در آفریقای جنوبی با نمره اعتباری کمتر از 605 هیچ وامی تعلق نمی‌گیرد و اعتبار 667 به بالا، کمترین میزان ریسک را دارند که دارندگان این اعتبارات از مزایای خاصی بهره‌مند می‌شوند. در این کشور نرخ بهره وام‌ها برای مشتریان معتبر از 4/ 1 درصد شروع می‌شود و بسته به تغییر درجه اعتبار این نرخ تغییر پیدا می‌کند.درمجموع تجربه کشورهای مختلف نشان می‌دهد بسته به اعتبار طیفی از نرخ‌های بهره تعیین شده است. نرخ‌هایی که از حداقل شروع می‌شود و برای برخی افراد و برخی استقراض‌ها تا بالای 20 درصد نیز در نوسان است.