نگاهی به مشکلات هندلینگ فرودگاهی در ایران
خدمات فرودگاهی؛ از رویا تا واقعیت
تین نیوز | تجربه پرواز می‌تواند یکی از هیجان‌انگیزترین بخش‌های یک سفر باشد؛ هیجانی که ممکن است از چند روز پیش از سفر حتی با رویاهای مسافر در هم بیامیزد؛ رویایی که در آن از لحظه ورود شما به فرودگاه، فرش قرمز جلوی شما پهن است، در هیچ صفی معطل نخواهید شد و تا لحظه‌ای که هواپیما بال بگشاید و پرواز را آغاز کند، لبخند تقدیم شما خواهد شد.
هیجان این رویا اما در همین جا تمام می‌شود و شما باید هرچه زودتر از این خواب بیدار و چند ساعت زودتر از پرواز راهی فرودگاه شوید زیرا از لحظه ورود به فرودگاه، مشکلات یکی‌یکی به استقبال شما خواهند آمد؛ مدت زیادی در صف تحویل بار معطل می‌شوید، مدتی را هم باید صرف بحث کردن با مسئول حمل بار درون پایانه کنید. این استقبال خواب را از سر شما خواهد پراند!
کارشناسان این مسائل را در قالب مشکلات حوزه هندلینگ فرودگاهی بررسی می‌کنند؛ خدماتی که در ایران با عنوان «خدمات فرودگاهی» مطرح شده است. نه‌تنها کارشناسان بر وجود چنین مشکلاتی تاکید دارند، مدیرعامل شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران نیز وجود این معایب را تایید کرده و آنها را به فقر منابع مالی نسبت می‌دهد. از نظر رحمت‌اله مه‌آبادی، در حال حاضر فرسودگی زیرساخت‌ها و تجهیزات در تعداد زیادی از فرودگاه‌های کشور به مهم‌ترین موانع توسعه خدمات فرودگاهی تبدیل شده است.
آنطور که مه‌آبادی می‌گوید، در حال حاضر هزینه نگهداری فرودگاه‌های کشور حدود ۲هزار میلیارد تومان در سال است اما در این زمینه با کمبود بودجه‌ای به اندازه هزار میلیارد تومان مواجهیم. به گفته او این کمبود بودجه موجب افزایش هزینه‌های تعمیر و نگهداری تجهیزات و در نتیجه باعث افت کیفیت خدمات فرودگاهی در کشور شده است.
خدمات فرودگاهی براساس آنچه در دستورالعمل نظارت بر خدمات فرودگاهی کشور، منطبق با استانداردهای جهانی آمده شامل مجموعه‌ای از فعالیت‌های به هم پیوسته است که شرایط انجام یک پرواز ایمن را فراهم می‌کند؛ خدماتی که مسافر از لحظه ورود به فرودگاه تا لحظه پریدن هواپیما با آنها سر و کار دارد. ارائه تجهیزات زمینی لازم به هواپیما، تحویل بار و انتقال آن به هواپیما و نظافت هواپیما بخشی از این خدمات است. دستورالعمل واحد این فعالیت‌ها را انجمن بین‌المللی حمل‌ونقل هوایی (یاتا) منتشر کرده است.
در سراسر جهان خدمات هندلینگ فرودگاهی به دو شکل انجام می‌شود؛ توسط شرکت هواپیمایی یا توسط یک شرکت خدماتی. در ایران نیز در حال حاضر علاوه بر یکی دو مجموعه بزرگ و مطرح که کار هندلینگ فرودگاهی در سراسر کشور را به عهده دارند، تعدادی موسسه‌های کوچک نیز در این زمینه، زیر نظر سازمان هواپیمایی کشوری فعالیت دارند. البته با توجه به هزینه‌بر بودن تاسیس یک شرکت خدمات فرودگاهی، به نظر می‌رسد تنها در صورت وابسته بودن این شرکت به یک شرکت هواپیمایی، این کار توجیه اقتصادی داشته باشد.
بر اساس اطلاعات ارائه شده از سوی متخصصان فرودگاهی، اگر یک فرودگاه کمتر از ۳۰ پرواز در روز داشته باشد، ارائه خدمات فرودگاهی در آن صرفه اقتصادی به همراه نخواهد داشت. بنابراین با توجه به کمبود پرواز در بیشتر فرودگاه‌های کشور، شرکت‌های خصوصی برای فعالیت در حوزه هندلینگ با مشکلات اقتصادی مواجه خواهند شد.
نبود زیرساخت‌ها؛ عامل اصلی مشکلات
براساس آنچه مسئولان و کارشناسان می‌گویند، فعالیت‌های حوزه هندلینگ فرودگاهی در حال حاضر با وضعیت مطلوب فاصله دارد. آنطور که منوچهر حاجی‌بنده، از کارشناسان پیشکسوت هندلینگ فرودگاهی به صمت می‌گوید، در حال حاضر برخی مشکلات زیرساختی، فعالیت‌های حوزه هندلینگ را با مشکل مواجه کرده و باعث کاهش کیفیت این خدمات شده است. از نظر او که سال‌ها مدیرعامل یکی از مهم‌ترین شرکت‌های خدمات فرودگاهی کشور بوده است، کوچک بودن فرودگاه و نبود فضای کافی ارائه خدمات به‌ویژه خدمات ویژه در رمپ و محل پارک هواپیما، از مهم‌ترین مشکلات موجود در بخش خدمات فرودگاهی در
کشور است.
طراحی نامناسب فرودگاه‌ها برای حجم زیاد پرواز، دور بودن محل پارک هواپیماها از پایانه‌ها، نبودن جت‌وی (تونل عبور و مرور مسافران) و نبودن امکانات در پایانه فرودگاه، برخی از مهم‌ترین مشکلات کار در این حوزه است. این در حالی است که فرودگاه‌های استاندارد دنیا، همگی دارای جت‌وی‌هایی هستند که تهویه هوا، پله، برق و سایر امکانات را دارد. در کنار این مسئله برای همه امکاناتی که باید کنار هواپیما وجود داشته باشد فضای لازم در محل پارک هواپیما در نظر گرفته و در طراحی هواپیما لحاظ شده است. با این وجود به گفته حاجی‌بنده از این مسائل زیربنایی حتی در فرودگاه مهم
و کلیدی مانند مهرآباد غفلت شده است.
به گفته او، فرودگاه مهرآباد به‌دلیل طراحی قدیمی، جت‌وی‌های محدودی دارد و برای تعداد پرواز فعلی طراحی نشده بنابراین کار هندلینگ فرودگاهی در آن با محدودیت مواجه است. در فرودگاه امام خمینی(ره) که طراحی بروزتری دارد به دلیل حجم بالای پرواز و از آنجا که فرودگاه برای ظرفیت کمتری طراحی شده، مشکلات مشابهی دیده می‌شود.
آنطور که او توضیح می‌دهد، به دلیل نبود زمان‌بندی مناسب، کل پروازهای فرودگاه امام در یک روز، در چند ساعت خاص در صبح و شب انجام می‌شود که این روند باعث پارک کردن هواپیماها خارج از جت‌وی و مکان درنظر گرفته شده برای پارک می‌شود. در این موارد باید همه امکانات لازم را کنار هواپیما آورد که کاری زمان‌بر است.
وی با اشاره به این مسائل نتیجه می‌گیرد که در ایران خدمات فرودگاهی فاصله زیادی با استانداردهای جهانی دارد و به‌دلیل مسائل زیرساختی و کمبود تجهیزات، در ایران فرودگاهی نمی‌توان یافت که برای ارائه خدمات هندلینگ استانداردی طراحی شده باشد.
غفلت از آموزش فعالان حوزه هندلینگ فرودگاهی یکی از مسائل دیگری است که به گفته حاجی‌بنده باعث بروز مشکلات و افت کیفیت در این بخش شده است. به گفته او، در حالی که در همه دنیا مراکز ویژه آموزشی برای خدمات فرودگاهی وجود دارد اما در ایران نگاه آموزشی مناسبی به این بخش وجود نداشته و این‌طور تصور می‌شود که نیازی به آموزش در این حوزه نیست در حالی که برای داشتن پروازی مطلوب، همه فعالیت‌های کوچک و بزرگ باید در کنار هم دیده شوند.
راهکارهایی برای کاهش مشکلات
با توجه به مشکلاتی که در زمینه هندلینگ و خدمات فرودگاهی وجود دارد، شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران از سال گذشته برخی اقدامات نظارتی را در این بخش آغاز کرده است. به‌عنوان نمونه آنطور که بهمن باقری، مدیر پروژه نظارت بر کیفیت خدمات فرودگاهی کشور می‌گوید، طرح ارزیابی سطح خدمات فرودگاهی در ۱۱ فرودگاه کشور کلید خورده است. سهولت و شیوه دسترسی به فرودگاه، پارکینگ، مسیریابی، وضعیت ظاهری اماکن و پایانه‌ها، نظافت سرویس‌های بهداشتی، رستوران‌ها، نمازخانه‌ها، ایستایی مسافران در گیت‌های مختلف از جمله مسائلی است که در این طرح بررسی می‌شود.
فرودگاه‌های مهرآباد، امام خمینی(ره)، مشهد، شیراز و اصفهان، ازجمله فرودگاه‌هایی هستند که در اولویت ارزیابی خدمات فرودگاهی در این طرح قرار دارند. همکاری با کشورهای خارجی و یادگیری از تجربه‌های موفق آنها در زمینه هندلینگ راهکار دیگری است که مسئولان صنعت هوانوردی برای کاهش مشکلات در این بخش به آن روی آورده‌اند. در همین زمینه به تازگی مذاکره میان مدیران صنعت هوانوردی ایران با مسئولان سوئیس‌ایر در زمینه ارائه همکاری‌های هندلینگ فرودگاهی انجام شده است که مسئولان امیدوارند با به بار نشستن این مذاکره‌ها، گامی در جهت کاهش مشکلات این بخش برداشته شود.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمی‌کند.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.