در بررسی مزایا و چالش‌های حمل‌ونقل دریایی کشور مطرح شد
«برجام» فرصتی برای بازگشت به دریا
تین نیوز | رکود جهانی از یک سو و تحریم‌ها از سوی دیگر، همچون سدی مانع باروری مناسب حمل‌ونقل دریایی ایران در چند سال گذشته شده بود اما با اجرای برجام، فرصتی برای رونق دوباره حمل‌ونقل دریایی ایران فراهم شده است.
امکان انتقال حجم بسیار زیاد کالا در یک‌بار جابه‌جایی، اهمیت ویژه‌ای به حمل‌ونقل دریایی در تجارت و صنعت داده است و در همه دنیا، این شیوه حمل‌ونقل، سهم ۹۰ درصدی در جابه‌جایی کالا دارد.
ایران با داشتن ۲هزار و ۸۰۰ کیلومتر مرز آبی و ۵هزار و ۸۰۰ کیلومتر ساحل (با در نظر گرفتن جزایر و سواحل) جزو کشورهای آبی محسوب می‌شود و وجود دریای خزر در شمال و خلیج‌فارس و دریای عمان در جنوب، موقعیت بی‌نظیری برای همکاری اقتصادی با کشورهای منطقه و حتی کشورهای اروپایی فراهم کرده است. با توجه به این موقعیت، کشور باید برنامه‌ریزی مناسبی برای بهره‌گیری بهینه از این شرایط داشته باشد، به‌ویژه که اکنون در دوران اجرای برجام به سر می‌بریم و درهای تجارت خارجی دوباره به روی ایران گشوده شده است.
علی جهاندیده، معاون توسعه مدیریت و منابع سازمان بنادر و دریانوردی در پاسخ به سوالی با یادآوری اینکه ایران پس از اجرای برجام می‌تواند با استفاده از ظرفیت‌های موجود، جایگاه مهم خود در حمل‌ونقل دریایی منطقه را ارتقا دهد، در بیان مزیت‌های ایران در این حوزه می‌گوید: شرکت ملی نفتکش و کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، دو ظرفیت مهم کشور در حمل‌ونقل دریایی هستند. این دو شرکت بخش زیادی از حمل‌ونقل دریایی بار در جهان را بر عهده دارند و حتی می‌توان گفت شرکت نفتکش نخستین ناوگان حمل‌ونقل نفت در جهان است.
جهاندیده وجود مرزهای آبی طولانی در شمال و جنوب کشور را مزیت مهم دیگر کشورمان در حمل‌ونقل دریایی می‌داند و ادامه می‌دهد: این مرزها زمینه استفاده از کریدورهای حمل‌ونقل و ترانزیت شمال ـ جنوب و غرب ـ شرق را برای کشور فراهم کرده است. به گفته جهاندیده، اگرچه تاکنون از مزایای حمل‌ونقل دریایی ایران، بیشتر برای واردات و صادرات کالای کشور بهره برده‌ایم اما از این مزیت‌ها می‌توان برای ترانزیت و ترانشیپ کالای سایر کشورها نیز بهره برد.
با توجه به اینکه حمل‌ونقل و تجارت دریایی یکی از نخستین بخش‌هایی بود که در اثر تحریم، دچار مشکلات شده و تردد برخی کشتی‌ها به سواحل اروپایی دچار محدودیت شد، حالا با اجرای برجام فرصت‌های بی‌شماری پیش روی این حوزه قرار گرفته است. معاون سازمان بنادر و دریانوردی با لزوم تامین زیرساخت‌ها برای استفاده بهینه از شرایط پساتحریم و بازگشت به شرایطی که ایران در حمل‌ونقل دریایی قبل از تحریم داشته است، می‌گوید: از سوی دیگر، به دلیل ایجاد نیازهای جدید، زیرساخت‌هایی فراتر از قبل لازم است و به نظر می‌رسد نیاز داریم در همه حوزه‌ها، چه نرم‌افزاری و چه
سخت‌افزاری و چه از نظر قوانین و آیین‌نامه‌ها، بسترها را برای توسعه حمل‌ونقل دریایی آماده کنیم.
جهاندیده با اشاره به لزوم گره‌زدن توانمندی‌های داخلی بر مبنای اقتصاد مقاومتی با قابلیت‌های جهانی حمل‌ونقل دریایی، در راستای تحقق اهداف بلندمدت کشور می‌افزاید: براساس چشم‌انداز ۱۴۰۴ ایران باید در بسیاری از زمینه‌ها، کشور نخست منطقه باشد، بنابراین باید از توانمندی‌های داخلی خود، بیشترین استفاده را کرده و با تلفیق علوم و فنون روز با توانایی‌های داخلی، شاهد شکوفایی اقتصادی باشیم.
تسهیل رویه جذب سرمایه‌گذار در بنادر، تجهیز و توسعه بنادر مهم همچون بندر شهید رجایی و بندر چابهار و توسعه سواحل مکران، نکته دیگری است که معاون سازمان بنادر و دریانوردی برای بهره‌گیری از فرصت برجام در توسعه حمل‌ونقل دریایی بر آن تاکید دارد. جهاندیده تاکید می‌کند: توسعه بندر شهیدرجایی به عنوان مهم‌ترین بندر و مرکز توزیع کالای کشورهای خلیج‌فارس باید در دستور کار باشد. به دلیل تحریم، مرکز توزیع کالا در خلیج‌فارس به بندر جبل‌علی امارات متحده عربی منتقل شده است که با توجه به ظرفیت‌های بالای بندر شهید رجایی، باید در تغییر این وضعیت بکوشیم. وی
یادآوری می‌کند: هر کشتی که بندر شهیدرجایی را انتخاب نمی‌کند و به بندر دیگری در حاشیه خلیج‌فارس می‌رود، هزینه حمل‌ونقل بیشتری خواهد پرداخت، بنابراین در مقیاس اقتصادی، به نفع خطوط کشتیرانی است که بنادر ایران را انتخاب کنند.
او با یادآوری اینکه در مدت زمان گذشته از اجرای برجام، حجم صادرات و واردات از طریق بنادر کشور افزایش داشته، می‌افزاید: پس از اجرای برجام، هزینه حمل‌ونقل هر کانتینر با کشتی حدود ۱۲۰۰ دلار کاهش داشته که این نیز مزیتی برای حمل‌ونقل دریایی است.
جهاندیده با یادآوری مشکلات حمل‌ونقل کالا از طریق دریا، پیش از اجرایی شدن برجام گفت: در شرایط قبلی، حمل‌ونقل کالا از طریق کشتی در خطوط دریایی برای ایران گرانتر بود اما پس از اجرای برجام، هزینه حمل‌ونقل و تخلیه بار کشتی در بنادر کاهش قابل توجهی داشته است. از سوی دیگر با اجرایی شدن برجام، کشتی‌های ایرانی و خارجی به راحتی در تمام بنادر دنیا و خلیج‌فارس تردد می‌کنند. وی با تاکید بر لزوم بهره‌گیری از این فرصت‌ها برای توسعه حمل‌ونقل دریایی بر تسهیل مقررات تاکید دارد و می‌افزاید: باید با حفظ توانمندی‌های داخلی، با تاکید بر اقتصاد مقاومتی و
بومی کردن علوم و فنون، موانع سرمایه‌گذاری را رفع کنیم.
اگرچه کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و همسایه‌های ایران، هیچ‌کدام همه قابلیت‌های ایران در حمل‌ونقل دریایی را ندارند اما به خوبی توانسته‌اند از ظرفیت‌های محدود خود استفاده کرده و تبدیل به رقبایی جدی برای ایران شوند.
جهاندیده با اشاره به این نکته یادآوری می‌کند: برای اینکه بتوانیم به جایگاه مطلوب خود در حوزه حمل‌ونقل دریایی دست پیدا کنیم، باید به دیدگاه‌های بخش خصوصی احترام بگذاریم و باعث تشویق سرمایه‌گذاری آنها در این حوزه شویم. به باور جهاندیده، تسهیل در شرایط حضور بخش خصوصی در بنادر می‌تواند یکی از برنامه‌های اصلی ایران در پساتحریم باشد.
غفلت از مزیت‌های مسافری
کارشناسان بر این باورند که ایران اگرچه از مزیت‌های حمل‌ونقل دریایی در حوزه تجارت به خوبی بهره جسته یا تلاش برای بهره‌گیری بهینه از این مزایا دارد، اما حوزه مسافری دریایی همچنان مغفول مانده است. از آمار ۸میلیون نفری گردشگران دریایی در نوروز ۹۵ که بگذریم، باید یادآوری کرد که جای مسیرهای تردد و سفر دریایی به عنوان جایگزینی برای سفرهای جاده‌ای در ایران خالی است. البته برخی معتقدند نه‌تنها زیرساخت و سرمایه لازم برای راه‌انداری این سفرها وجود ندارد بلکه این سفرها حتی در صورت راه‌اندازی با استقبال مواجه نخواهد شد.
احمد هاشمی، مدیرعامل اتحادیه حمل‌ونقل دریایی بار و مسافر در پاسخ به یک سوال راه‌اندازی سفرهای دریایی مسافری، چه در شمال و چه در جنوب را غیراقتصادی می‌داند و می‌افزاید: همواره مسافران به دنبال مسیرهای کوتاه و سریع هستند در حالی که استفاده از شیوه دریایی، به‌ویژه با توجه به ویژگی‌های خاص آب‌های شمال، گران، زمانبر و حتی خطرناک خواهد بود.
او یادآوری می‌کند که بحث گردشگری دریایی جداست و اگر مسافرانی داشته باشیم که برای رسیدن به مقصد عجله نداشته باشند، می‌توان روی توسعه خطوط مسافری دریایی فکر کرد، این همان چیزی است که در حال حاضر به‌عنوان گردشگری دریایی و سفرهای کوتاه در ایران به‌ویژه در جنوب انجام می‌شود و می‌توان بازهم آن را توسعه داد.
با وجود این اظهارنظر، برخی دیگر معتقدند در این زمینه اگرچه در آب‌های جنوب اقداماتی برای راه‌اندازی سفرهای دریایی انجام شده اما در شمال به‌طور کلی از این بخش غفلت شده است.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمی‌کند.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.