واکنش آمریکا به استقرار اس - ‌۳۰۰

 
بن رودز، مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهوری آمریکا در نشست خبری عصر دوشنبه کاخ سفید، در پاسخ به سوالی درباره تحویل سامانه دفاعی موشکی اس۳۰۰ روسیه به ایران گفت: «بارها درخواست کردیم که مسکو این موشک‌ها را به ایران تحویل ندهد، چرا که موجب تقویت توانایی موشکی ایران می‌شود که موجب نگرانی است.» او ادامه داد: «اما مساله مهم این است که ایران به تعهدات خود طبق توافق هسته‌ای که تابستان گذشته حاصل شد، عمل کند.» بن رودز درباره خبر نصب سامانه دفاعی اس‌300 در نزدیکی سایت هسته‌ای زیرزمینی فردو نیز با اشاره به اینکه در هر حال تحویل این سامانه به ایران در هیچ یک از قطعنامه‌های سازمان ملل ممنوع نشده است، چرا که یک سامانه دفاعی است، افزود: «محدودیت تسلیحاتی که اکنون علیه ایران وجود دارد شامل سامانه اس‌300 نمی‌شود. ایران فعالیت‌های غنی‌سازی در این مرکز را متوقف کرده و تمرکز ما اساسا روی اجرای دقیق برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) است.»
 
نگرانی واشنگتن
همزمان وزارت امور خارجه آمریکا در واکنش به خبر استقرار سامانه دفاعی اس‌300 در سایت فردو اعلام کرد که واشنگتن نگران دستیابی ایران به تسلیحات پیشرفته است. به گزارش «ایسنا» جان کربی، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در نشست خبری روز دوشنبه خود در پاسخ به سوالی درباره خبر استقرار سامانه دفاعی اس‌300 در نزدیکی تاسیسات فردو گفت: «این مساله‌ای است که وزیر امور خارجه در گذشته به‌طور شفاف درباره آن اظهار نظر کرده و در موارد متعدد نگرانی واشنگتن درباره فروش سلاح‌های پیشرفته، از جمله اس300 به ایران را به همتای روس خود منتقل کرده است.» براساس گزارش پایگاه اینترنتی وزارت امور خارجه آمریکا، کربی در ادامه افزود:« ‌ما این اخبار را دریافت کرده‌ایم و نگران آن هستیم، زیرا با فروش آن به ایران مخالفیم. وزارت امور خارجه پیش‌تر گفته است که دفاعی بودن این سامانه مورد اعتراض نیست، بلکه پیشرفته بودن آن مطرح است که ظرفیت موشکی ایران را که موجب نگرانی واشنگتن و برخی هم‌پیمانان آن در منطقه است، تقویت می‌کند.» او تاکید کرد: «ما نگران این ظرفیت‌ها هستیم و به‌طور قطع به رایزنی‌های خود با شرکای‌مان در این زمینه را ادامه می‌دهیم.»

پیش‌تر و در زمان تحویل این سامانه به ایران در اواخر فروردین ماه سال جاری، جان کربی در اظهاراتی خصمانه گفته بود تحویل سامانه دفاعی موشکی اس300 به ایران، می‌تواند مشمول تحریم شود. البته او تاکید کرده بود که درخصوص اینکه آمریکا تصمیمی برای وضع تحریم علیه ایران در دستور کار داشته باشد، اطلاعی ندارد. همچنین یک ماه پس از تحویل این سامانه به ایران وزارت امور خارجه آمریکا تاکید کرد که انتقال سامانه اس‌300 به ایران نقض برجام یا قطعنامه 2231 نیست. الیزابت ترودو رئیس دفتر مطبوعاتی وزارت امور خارجه آمریکا در سخنانی که در این خصوص داشت گفته بود که آمریکا بارها مخالفت خود را با فروش اس‌300 به ایران با طرف روسی مطرح کرده و با فروش چنین ظرفیت‌های دفاعی پیشرفته‌ای به ایران مخالف هستند.

تلویزیون ایران به تازگی تصاویری از استقرار سامانه اس300 در نزدیکی تاسیسات هسته‌ای فردو نمایش داد که این نخستین‌بار است، فیلمی از نصب این سامانه موشکی پیشرفته در ایران به نمایش در می‌آید. این تصاویر پس از آن پخش شد که مقام معظم رهبری روز یکشنبه با اشاره به مخالفت آمریکا با تحویل این سامانه به ایران تاکید کردند: «سامانه اس۳۰۰ ابزاری دفاعی است، نه تهاجمی؛ اما آمریکایی‌ها تمام تلاش خود را کردند که جمهوری اسلامی از این امکان برخوردار نشود.» قرارداد خرید سامانه پیشرفته پدافند هوایی اس300 حدود ۹ سال میان ایران و روسیه امضا شد، اما مسکو در سال 2010 تحت فشارهای غرب و آمریکا به این بهانه که توافق نقض قطعنامه‌های سازمان ملل علیه ایران است، از تحویل آن به تهران خودداری کرد. ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه سرانجام ممنوعیت انتقال سامانه دفاعی اس‌300 به ایران را لغو کرد و از آن پس رایزنی‌ها میان دو طرف برای انعقاد یک قرارداد جدید آغاز شد. مقامات ایران و روسیه اعلام کرده‌اند که این سامانه به‌طور کامل به ایران انتقال داده شده است.
 
برهم خوردن توازن نظامی در منطقه
به نظر می‌رسد که نگرانی آمریکا از مجهز شدن ایران به سیستم دفاعی اس‌300 بیشتر به برهم خوردن توازن قدرت نظامی در منطقه به نفع ایران مربوط می‌شود. چنانکه در سخنان مسوولان آمریکایی نیز تاکید شده نگرانی آمریکا در رابطه با اس‌300 به این مساله باز می‌گردد که این سامانه یک تجهیزات نظامی بسیار پیشرفته است. آنها مدعی‌اند تحویل این سامانه، ظرفیت موشکی ایران را که موجب نگرانی واشنگتن و برخی هم‌پیمانان آن در منطقه است، تقویت می‌کند. اخیرا نیز اندیشکده آمریکایی «آمریکن اینترپرایز» در گزارشی با پرداختن به تاثیرات راهبردی استقرار سامانه دفاعی اس300 در ایران نوشت که این اتفاق یک تغییردهنده بازی راهبردی در منطقه است که تاثیری قابل توجه بر توازن قدرت نظامی در این منطقه دارد. براساس گزارش آمریکن اینتر پرایز تاسیسات هسته‌ای ایران که از سوی دشمنان این کشور مورد تهدید قرار می‌گرفت، در حال حاضر به خوبی محافظت شده هستند، زیرا این تاسیسات از لحاظ جغرافیایی پراکنده هستند و حتی در برخی موارد در اعماق زمین ساخته شده‌اند. اکنون با توجه به حضور اس300 در خاک ایران حمله به تاسیسات هسته‌ای این کشور بسیار بسیار سخت‌تر شده است.

نتیجه این تحولات این است که ایران از قابلیت بسیار بالایی برای دفاع از حریم هوایی خود در برابر تمام حملات از جمله از سوی آمریکا برخوردار شده است. همسایگان ایران باید توان موشکی و نیروهای هوایی خود را به میزان زیادی ارتقا دهند تا بتوانند امکان حمله به اهدافی در ایران را بیابند. حتی آمریکا نیز در صورت درگیری پیش از اقدام به هرگونه حمله‌ای با ایران، نیازمند طرحی گسترده‌تر برای انجام یک حمله به ایران و مغلوب کردن اس300 دارد. سامانه اس300 یک تغییردهنده بازی راهبردی در منطقه است، بنابراین قانون‌گذاران و طراحان نظامی آمریکا باید ارزیابی‌های پیشین خود را مورد بازبینی قرار دهند.