پیشرفت کُند قطار شهری در کلانشهرها
تین‌نیوز| وبلاگ اکرم امینی-در حال حاضر امکان استفاده از ۹ خط مترو در سراسر کشور برای ۲۰ میلیون ایرانی وجود دارد و ۱۴ خط دیگر مترو نیز در کلانشهرها در دست ساخت است.
راه‌اندازی و تجهیز این خطوط جدید حداقل به ۳۵۵ هزار میلیارد ریال بودجه نیاز دارد، در حالی که در بودجه ۹۵ فقط ۲۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال اعتبار برای بودجه کلانشهرها پیش‌بینی شده است؛ رقمی که باید از سوی دولت و شهرداری‌ها تامین شود و با توجه به انتقادهایی که از سوی شهرداری‌ها درباره پرداخت نشدن سهم دولت در سال‌های گذشته بیان شده، تامین همین رقم نیز دور از ذهن است.
آنطور که علی نوذرپور، معاون امور شهرداری‌های سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها اعلام کرده است، سالانه حدود ۷۶۱ میلیون سفر درون‌شهری در کشور با مترو انجام می‌شود که بخش زیادی از این سفرها یعنی ۷۱۷ میلیون سفر مربوط به شهر تهران است. مشهد نیز که دومین مترو کشور از لحاظ تعداد مسافر را دارد، سهم ۵/۳۸ میلیون سفری از این آمار دارد. ۳/۷ میلیون سفر مربوط به مترو شیراز است و اصفهان و تبریز هر کدام سهم یک میلیون نفری از این آمار دارند.
بر اساس قانون حمایت از سامانه‌های حمل‌ونقل ریلی درون‌شهری و حومه، در شهرهایی با جمعیت بیش از یک میلیون نفر باید مطالعات امکان‌سنجی شکل‌گیری سامانه‌های ریلی بر پایه مطالعات جامع شهرها انجام شود. به گفته نوذرپور بر همین اساس در ایران احداث مترو در کلانشهرها در دستور کار قرار گرفته و باید شهرهای تهران، مشهد، اصفهان، تبریز، شیراز، اهواز، کرج و قم مترو داشته باشند. از سوی دیگر در دولت گذشته، کرمانشاه هم با وجود اینکه کلانشهر نیست به این جمع اضافه شده و باید برای مترو این شهر هم فکری کرد.
هنوز برای احداث قطار شهری در کرمانشاه هیچ اقدام عملی نشده است، بنابراین اگر این شهر را از جمع شهرهای دارای شرایط احداث مترو حذف کنیم، مترو در حال حاضر فقط در تهران و مشهد به بهره‌برداری قابل‌توجه رسیده است. اصفهان، تبریز و شیراز همچنان باید تلاش کنند سهم مترو را در حمل‌ونقل افزایش دهند و در قم و اهواز نیز مترو هنوز در مرحله احداث است.
بر اساس سخن نوذرپور، در قانون توسعه حمل‌ونقل عمومی و مدیریت مصرف سوخت باید در تهران ۳۰درصد جابه‌جایی‌ها با قطار شهری انجام شود. این رقم برای سایر کلانشهرها ۱۰درصد درنظر گرفته شده، با این حال در حال حاضر مترو از برنامه خود عقب است. به گفته او در تهران فقط ۱۹ درصد کل جابه‌جایی‌های درون‌شهری با مترو انجام می‌شود بنابراین این شهر ۱۱ درصد از برنامه‌ریزی‌ها عقب است.
در کلانشهر مشهد قطار شهری سهم ۳ درصدی از حمل‌ونقل درون‌شهری دارد و این نشان می‌دهد این شهر ۷ درصد از برنامه کلان کشور در زمینه مترو عقب است. به گفته نوذرپور در هر یک از شهرهای اصفهان، تبریز و شیراز نیز متروها حداکثر سهم یک درصدی از قانون توسعه حمل‌ونقل عمومی و مدیریت مصرف سوخت عقب هستند.
بودجه؛ مانع پیشرفت مترو
کمبود منابع مالی دولت یکی از مسائلی است که در سال‌های اخیر همواره به عنوان عاملی برای کاهش سرعت پیشرفت مترو در کلانشهرها درباره آن سخن به میان می‌آید و مدیریت شهری معتقد است وقتی دولت توان پرداخت سهم خود در حمل‌ونقل عمومی را ندارد، نمی‌توان برنامه‌های حمل‌ونقلی کلانشهرها را پیش برد.
ابوالفضل قربانی، رییس کمیسیون حمل‌ونقل، محیط‌زیست و فناوری اطلاعات شورای شهر اصفهان عقب بودن مترو این شهر از برنامه‌های کلان کشوری را تایید می‌کند و می‌افزاید: به جز تهران همه کلانشهرها وضعیت مشابهی درباره مترو دارند و این عقب‌ماندگی در آنها دیده می‌شود.
او معتقد است وضعیت مترو اصفهان به گونه‌ای است که حتی دادن سهم یک درصدی به آن از حمل‌ونقل عمومی نیز اغراق است؛ به گفته او در اصفهان فقط بخشی از خط یک بهره‌برداری شده که سهم چندانی در حمل‌ونقل ندارد.
وی معتقد است یکی از دلایل این تاخیر در اصفهان و سایر کلانشهرها این است که دولت همت لازم را در پرداخت سهم مالی و پیشبرد برنامه‌های مترو نداشته و بخش اصلی توجه به مترو در تهران بوده است. البته این سخن در شرایطی بیان می‌شود که اعضای شورای شهر و مدیریت حمل‌ونقل تهران نیز همواره از دولت به دلیل پرداخت نکردن سهمش از حمل‌ونقل عمومی گلایه می‌کنند.
قربانی تاکید می‌کند که با توجه به اهمیت مترو کلانشهرها به عنوان یک پروژه ملی، دولت در ارتباط با این پروژه مسئولیت مستقیم دارد و نه تنها باید در این زمینه اقدامات لازم را هرچه زودتر انجام دهد بلکه لازم است برای اتصال مترو به شبکه ریلی کشور نیز گام‌های لازم برداشته شود. به گفته این عضو شورای شهر اصفهان، در حالی که ساخت هر کیلومتر مترو بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیارد تومان هزینه دارد شهرداری‌ها به تنهایی نمی‌توانند از عهده پرداخت این هزینه‌ها برآیند و تا دولت به میدان نیاید، کارها بر اساس برنامه پیش نمی‌رود.
لزوم حمایت دولت از مترو
احداث مترو به عنوان پروژه‌ای ملی و با توجه به هزینه‌های سنگینی که دارد، فقط با تکیه بر منابع مالی شهرداری‌ها ناممکن به نظر می‌رسد و به همین دلیل در این زمینه دولت‌ها نیز تعهدات مالی دارند اما در چند سال گذشته این تعهدات عملی نشده است.
این را عباس ذاکریان، سخنگوی شورای شهر قم می‌گوید و تاکید می‌کند: دولت در راه‌اندازی مترو به عنوان زیرساخت شهری نقش اساسی دارد و به ویژه با توجه به سهم بالای مترو در کاهش معضلات ترافیکی، سوختی و آلودگی هوا، برنامه‌ریزی دولت برای بهبود وضعیت مترو کلانشهرها اقدامی ضروری است.
قم از جمله کلانشهرهایی است که مترو آن همچنان در مرحله احداث فاز نخست مانده و سخنگوی شورای این شهر نبود منابع مالی لازم را عامل مهمی در این وضعیت می‌داند. به گفته ذاکریان در حالی که برای احداث مترو کلانشهر قم ۶۰ میلیارد تومان اعتبار درنظر گرفته شده اما در مجموع ۱۴ میلیارد تومان تخصیص یافته است که با این روند پرداخت بوجه، پیشبرد احداث مترو قم نشدنی به نظر می‌رسد.
ذاکریان معتقد است با وضعیت قطره‌چکانی بودجه دولتی، ساخت مترو قم ۵۰ سال طول می‌کشد زیرا با توجه به بالا بودن هزینه‌های احداث مترو، شهرداری به تنهایی از پس تامین منابع مالی لازم برنمی‌آید.
سخنگوی شورای شهر قم یادآوری می‌کند که از ۱۵کیلومتر مترو قم تاکنون فقط ۱۰ کیلومتر حفاری انجام شده و مترو این شهر هنوز در مرحله حفر تونل قرار دارد. به گفته وی همین میزان پیشرفت نیز فقط با تکیه بر منابع مالی شهرداری و فروش اوراق مشارکت بوده و در نبود منابع مالی دولت، وضعیت مترو پیشرفت چشمگیری نخواهد داشت.
سهم دولت از پیشرفت مترو
اگرچه مسئولان و مدیران شهری در کلانشهرها از امکان نداشتن توسعه مترو به خاطر انجام نشدن تعهدات مالی دولت سخن می‌گویند اما معاون امور شهرداری‌های سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها می‌گوید این ادعا که دولت سهم خود را پرداخت نمی‌کند نادرست است.
نوذرپور می‌گوید: دولت از ابتدای آغاز پروژه مترو کلانشهرها تا پایان سال گذشته ۶۳ هزار و ۹۱۷ میلیارد ریال برای ساخت و تجهیز سامانه‌های ریلی کلانشهرها هزینه کرده و در مجموع شهرداری‌ها ۵۶هزار و ۵۲۰ میلیارد ریال پرداخت کرده‌اند بنابراین این ادعا که دولت پرداخت کمتری داشته است پذیرفتنی نیست.
او یادآوری می‌کند که ممکن در تهران کمتر از ۵۰ درصد پرداخت شده باشد اما در مجموع این شهرها، دولت بیشتر از سهم خود پرداخت کرده چراکه در برخی شهرها شهرداری به جای پرداخت ۵۰درصد، ۱۰ درصد و دولت ۹۰ درصد سرمایه‌گذاری کرده است.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمی‌کند.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.