سهم ریل از تعامل ترانزیتی با همسایه‌ها
تین‌نیوز | وبلاگ اکرم امینی-موقعیت استراتژیک ایران و قرار گرفتن در میان کشورهای آسیایی و اروپایی، کشور را به پل ارتباطی کشورهای شرق و غرب و شمال و جنوب و به گزینه نخست بسیاری از کشورها به‌عنوان مسیر ترانزیتی تبدیل کرده است.
ایران به‌دلیل وجود بنادر و زیرساخت‌های جاده‌ای مناسب، تاکنون یکی از بهترین مسیرها برای ترانزیت از کشورهای حاشیه خلیج‌فارس به کشورهای حوزه قفقاز و اروپا بوده و بستری مناسب برای انتقال بارها از شرق آسیا به غرب و کشورهای اروپایی است.
با توجه به مزیت‌های مالی، سوختی و ایمنی ترانزیت ریلی در مقایسه با ترانزیت جاده‌ای، در سال‌های گذشته ایران تلاش کرده مسیرهای ریلی جدیدی را راه‌اندازی کند تا در کنار ایران، کشورهای همسایه نیز بتوانند علاوه بر جاده‌ها، از مزایای حمل‌ونقل ریلی در ترانزیت نیز بهره گیرند.
در حال حاضر راه‌آهن ایران از ۵ نقطه به کشورهای همسایه متصل است. مرز رازی مرز مشترک ایران و ترکیه است. مرز جلفا اشتراک ایران و ارمنستان است. مرز میرجاوه سیستان و بلوچستان را به پاکستان متصل می‌کند. راه‌آهن سرخس هم که بیش از ۱۵ سال از افتتاح آن می‌گذرد، بین ایران و ترکمنستان قرار دارد. از سوی دیگر افتتاح خط آهن گرگان ـ اینچه‌برون از سال گذشته اتصال ریلی جدید ایران به ترکمنستان و در ادامه به قزاقستان را محقق کرد و از همین مسیر سال گذشته انتقال بار از ایران به چین و از آنجا به اروپا با قطار ممکن شد که از این مسئله به عنوان احیای راه ابریشم ریلی یاد می‌شود؛
مسیری که اتصال ریلی ترکمنستان و قزاقستان از مسیر ایران به چین و اروپا را میسر کرده است.
با توجه به مزیت‌های اتصال ریلی با همسایه‌ها و بهره‌برداری از این شیوه در ترانزیت، اتصال ریلی به دیگر همسایه‌ها نیز در دستور کار قرار دارد. اتصال ریلی ۱۰کیلومتری ایران ـ آذربایجان یکی از این اتصالات است که سند توافقنامه آن سال گذشته بین دو کشور امضا شد و به گفته مسئولان مهم‌ترین اتصال خارجی فعلی است که در زمینه توسعه ترانزیت ریلی در دستور کار راه‌آهن ایران قرار دارد.
قرار است آذربایجان، ۸ کیلومتر راه‌آهن را تا نقطه صفر مرزی و طرف ایرانی ادامه مسیر خط‌آهن را تا ۲ کیلومتر ادامه دهد. در صورت احداث این مسیر ریلی، حجم روابط ایران و آذربایجان به ۴ برابر وضعیت فعلی افزایش می‌یابد. اتصال ریلی ایران به آذربایجان، خط ریلی ۵هزار و ۲۰۰ کیلومتری هند تا بندر هلسینکی در اروپای شمالی را نیز به هم متصل می‌کند؛ بدین ترتیب زمان حمل بار در کریدور شمال ـ جنوب از ۴۵ روز به ۲۰ روز کاهش پیدا خواهد کرد.
برای ایجاد این اتصال مهم ریلی، ساخت یکی از پروژه‌های ریلی داخلی در اولویت است. در واقع با توجه به اینکه راه‌آهن قزوین ـ رشت ـ آستارا، راه‌آهن داخلی ایران را به مرز ریلی ایران و آذربایجان وصل خواهد کرد، تکمیل این خط ریلی در اولویت مسئولان و از ضرورت‌های ریلی کشور است. اتصال ریلی ایران ـ عراق پروژه مهم دیگری است که دو کشور درباره آن یادداشت تفاهم امضا کرده‌اند و از فروردین ۹۴ کلید خورده است. با راه‌اندازی خط‌آهن شلمچه ـ بصره، راه‌آهن ایران از طریق خرمشهر به عراق و کشورهای شرق مدیترانه متصل خواهد شد و بخش زیادی از بار صادرات و واردات جاده‌ای
ایران و عراق به ریل منتقل خواهد شد.
راه‌آهنی که باید برای ایجاد این اتصال ریلی ایجاد شود، مربوط به مسیر ۳۳ کیلومتری مرز شلمچه تا بصره در عراق است که وظیفه ایجاد آن به عهده طرف عراقی است. با توجه به اینکه در این سوی مرز در ایران ریل تا مرز وجود دارد، در اتصال ریلی ایران به عراق، سهم ایران ساخت یک پل روی اروندرود است و ایران منتظر آغاز کار طرف عراقی در ساخت قطعه ۳۳ کیلومتری بصره ـ شلمچه است تا کار ساخت پل را آغاز کند.
تحقق اتصال ریلی ایران به افغانستان در قالب راه‌اندازی خط‌آهن خواف ـ هرات، اتصال مهم دیگری است که می‌تواند بخشی از بار ترانزیتی شرق کشور را به دوش بکشد. در این زمینه ساخت خط‌آهن خواف (در استان خراسان رضوی) به هرات (در افغانستان) از سال ۹۳ در دستور کار قرار گرفته و ساخت راه‌آهن تا مرز ایران انجام شده است. به گفته مسئولان تنها بخشی از این مسیر در ایران باقی مانده که اعتبار موردنیاز آن نیز در بودجه ۹۵ پیش‌بینی شده است و با توجه به اهمیت این اتصال، مسئولان وعده راه‌اندازی قطار بین ایران و افغانستان تا پایان سال ۹۵ را داده‌اند. آنطور که مسئولان
می‌گویند حجم درآمد ترانزیت ریلی برای ایران هنوز قابل توجه نیست اما رشد بالایی دارد و با توجه به راه‌اندازی اتصالات جدید ریلی، پیش‌بینی می‌شود این سرعت رشد تداوم داشته باشد. در کنار اتصالات ریلی، برای توسعه ترانزیت راه‌آهن در ایران، تخفیف در تعرفه‌های گمرکی نیز ضروری به نظر می‌رسد تا کشورها از سرعت پایین قطار در مقایسه با جاده چشم‌پوشی و بخش زیادی از بار جاده‌ها را به ریل منتقل کنند.
* روزنامه نگار
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمی‌کند.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.