توسعه موازی در حوزه حملونقل زمینی(یک)
◄ ریلهایی که جان نمیگیرد
تیننیوز| «امنترین روش جابهجایی بار و مسافر»، این ویژگی بارز حملونقل ریلی است که از سوی عموم کارشناسان و مسوولان به این حوزه اطلاق میشود.
به گزارش تیننیوز، در میان روشهای حملونقلی، بین خطوط ریلی و جاده که هر دو نوعی از جابهجایی زمینی هستند، رقابت بیشتری دیده میشود و همواره پیشنهاد ریل بهجای جاده در حوزه بار و مسافر وجود دارد.
در همین راستا، محور اصلی پرونده حملونقلی تیننیوز هم بررسی معایب و مزایای ریل و جاده و در نهایت چگونگی ایجاد امکان رشد موازی این دو حوزه است.
با نگاهی به رخدادهای ماههای گذشته، آغاز این بحث با نگاهی به سوانح و کیفیت ارائه خدمات در حوزه ریل و جاده خالی از لطف نیست.
ایمنی مثالزدنی ریل در برابر جاده
با آغاز فصل تابستان و افزایش تقاضای سفر علاوه بر رشد تردد مسافران مثل هر سال با افزایش سوانح نیز روبهرو بودهایم که در گزارشها و اخبار منتشر شده در تیننیوز گوشهای از این حوادث نشان داده شده است.
در چنین شرایطی، مساله تلفات جانی و خسارتهای بهوجود آمده مورد اهمیت است که در دو بخش ریل و جاده تفاوت قابل توجهی در این زمینه به چشم میخورد.
در حالی که حملونقل ریلی بار و مسافر سالها است مورد بی توجهی مسوولین و سرمایهگذاران قرار گرفته و با مشکلات زیرساختی بسیاری دست و پنجه نرم میکند و همین مشکلات در برخی محورها حادثه آفرین است، باز هم میتوان از ایمنی مثال زدنی صنعت حملونقل ریلی در برابر دیگر بخشها خصوصا جاده صحبت کرد.
خدمات نامطلوب جان مسافر را تهدید نمیکند
مشکلات حملونقل ریلی که در سالهای اخیر میزان رضایتمندی مشتریان را کاهش داده است بیشتر به کیفیت خدماتدهی و طولانی بودن زمان سفر مربوط میشود.
مشتریان قطار از تاخیرها و توقفهای بعضا بلند مدت در ایستگاههای طول مسیر گله دارند و عموما از کیفیت خدماتی چون تهویه و سرویسهای بهداشتی و همچنین وجود سروصدای زیاد به دلیل فرسودگی واگن و ریلها راضی نیستند.
بارهای ریلی چه زمانی به مقصد میرسند؟
در بخش باری هم کارخانهها و شرکتهای صاحب بار عموما نمیدانند بار ارسالی آنها دقیقا چه زمانی به مقصد خواهد رسید که اخبار متعدد خروج واگنهای باری از ریل و توقف و بسته شدن خطوط محورهای مختلف، مهر تاییدی بر نگرانیهای صاحبان بار در این زمینه است.
با وجود معایبی که ذکر شد آن روی سکه حملونقل ریلی همچنان در برابر مشتریان خود روسفید است؛ چراکه به جرات میتوان گفت در همه موارد، بار شرکتهای مالک بالاخره به مقصد میرسد و اطمینان ویژهای نسبت به عدم بروز خسارت به بار برای آنها وجود دارد.
از سوی دیگر، در بخش مسافری نیز با وجود بروز برخی سوانح که در هفتههای اخیر هم شاهد آن بودیم، هیچ آماری مبنی بر تلفات و خسارتهای شدید جانی دیده نمیشود.
البته نگاهی به گذشته این آمار را پررنگتر جلوه میدهد؛ چراکه ضریب ایمنی حملونقل ریلی همواره جایگاه ویژهای را در میان دیگر روشهای جابهجایی به خود اختصاص داده است.
علاوهبر این در حملونقل ریلی مسایل زیستمحیطی نیز مدنظر قرار داده میشود؛ بهطوری که درصد پایین آلایندگی یکی از نقاط قوت قطارها بهشمار میرود و چون امکان برقیکردن خطوط ریلی وجود دارد و پروژههایی نیز در این زمینه در حال پیگیری است، آینده روشنی برای کاهش میزان آلودگیهای زیستمحیطی با استفاده بیشتر از حملونقل ریلی تصور میشود.
این در حالی است که در حملونقل جادهای آمار و ارقام در خصوص میزان سوانح و خسارتهای ناشی از آن متفاوت است و از طرفی جادهها هم مزایای منحصر به فردی دارند که باید در جهت تقویت آنها گامهای موثری برداشته شود.
گفتنی است، ابعاد مختلف مزایا و معایب حملونقل جادهای نیز در گزارش گروه جادهای تیننیوز مورد بررسی قرار گرفته است.
توسعه موازی؛ پدیده ناشناخته حملونقل
در رابطه با توسعه موازی دو بخش ریل و جاده به عنوان حوزههای زمینی حملونقل نیز به عقیده کارشناسان حوزه ریلی، به طور قطع یک طرح جامع که همه مودهای حملونقلی را پوشش بدهد بهترین گزینه خواهد بود؛ اما در سالهای اخیر سیستم فکری منسجمی برای ایجاد هماهنگی بین همه ارکان حملونقل به ویژه در حوزه ریل و جاده وجود نداشته است تا بتوان با تکیه بر آن سیستم یکپارچهای را برای اینکه همه بخشها بهصورت مکمل فعالیت کنند، تصور کرد.
در واقع، معضل اصلی حملونقل کشور در بخشهای مختلف اعم از ریل و جاده، آن است که هیچ برنامهای در این زمینه وجود ندارد و آمدورفت سیستمهای مدیریتی در سالهای اخیر نیز نتوانسته این رویه را بهبود ببخشد.
حال، جالب است بدانیم که چند درصد حجم بار و مسافر کشور از مسیرهای ریلی به مقصد خود میرسد؟
بر اساس آخرین آمار موجود در سایت وزارت راه و شهرسازی، عملکرد جابهجایی بار و مسافر در 10 ماهه سال 92 نشان میدهد که از 441.2 میلیونتن حجم کل بار، 26.8 میلیونتن آن موبوط به راهآهن است.
البته رقم مذکور نسبت به سال 91، 4 درصد کاهش داشته که این مساله از کاهش 2 درصدی کل حجم بار در سال 92 نیز نشات میگیرد.
با مشاهده این آمار و ارقام به نظر میرسد در حوزه باری خطوط ریلی با وجود مزایایی که ذکر شد اقبالی چندانی برای تصاحب بازار کشور در حوزه مذکور نداشتهاند.
سهم ناچیز ریل از حمل بار و مسافر
حجم کل مسافر جابهجا شده در دوره 10 ماهه سال 92 نیز 216.4 میلیون نفر بوده است که تنها 21.7 میلیون نفر از آنها از طریق راهآهن سفر کردهاند.
همچنین در دوره مذکور سهم ریل از جابهجایی مسافر 4 درصد کاهش را نسبت به مدت مشابه سال 91 تجربه کرده است.
در حالی که رویکرد برنامههای توسعهای در سالهای پیشرو نگاه جامعی به حملونقل ریلی دارد، این مساله مطرح است که سهم راهآهن از حمل بار و مسافر کشور از طریق خطوط ریلی، با چه فرآیندی امکان افزایش خواهد یافت؟
به گفته علیرضا سیدوکیلی، عضو هیات علمی پژوهشکده حملونقل رفتار مصرف كننده تابعي از پارامترهايي است كه عرضه كننده تنظيم ميكند.
دولت بهعنوان تنظيم كننده اصلي بازار كنوني بيشترين تاثير را دارد، پس از دولت نیز تاثير مشتريان حملونقل مطرح است.
بهنظر ميرسد كليديترين عوامل تاثيرگذار در حملونقل ریلی بار و مسافر عبارتند از هزينه براي هر دو نوع، زمان حرکت براي مسافر و اطمینان از زمان تحویل برای بار.
به این ترتیب مشاهده میشود با وجود مزایای قابل توجه ریل نسبت به سایر روشهای حملونقل، در سالهای اخیر آنچنان که درخور این صنعت است به آن پرداخته نشده و مشکلات عدیدهای بر سر راه فعالان و مشتریان این حوزه قرار دارد.
برای روشن شدن برخی مشکلات موجود و دلایل عدم رسیدگی مناسب مسوولین به حملونقل ریلی، جای خالی اظهارات مسوولان دولتی در این خصوص مشاهده میشود که در صورت همکاری معاونین مربوطه در گزارشی به بررسی جزئی موانع موجود بر سر راه توسعه حملونقل زمینی در دو حوزه ریل و جاده خواهیم پرداخت.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمیکند.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.