طراحی بهینه شبکه حمل و نقل زمینی بین شهری(با لحاظ نمودن عدالت)
تین نیوز | مطلب زیر چکیده رساله دکتری سبحان نظری دانشجوی دوره دکتری گرايش مهندسی حمل و نقل است که 26 آبان ماه سال 94 از رساله خود تحت عنوان «طراحی بهينه شبکه حمل و نقل زمينی بين شهری (با لحاظ نمودن عدالت)» دفاع کرد.
"دسترسی انسان به مکان‌هايی که خدمات يا کالاهای مورد نيازش ارائه می‌شوند، ضروری است و شبکه حمل‌ونقل در فراهم ساختن اين دسترسی نقش مهمی بر عهده دارد. هر شيوه‌ای از توسعه شبکه حمل‌ونقل، به توزيعی خاص از پی‌آمدها برای مناطق مختلف جغرافيايی می‌انجامد. محققين در سال‌های اخير به چگونگی توزيع منافع حاصل از تصميمات حمل‌ونقلی در ميان گروه‌های مختلف توجه نشان می‌دهند و عدالت اجتماعی را يکی از اهداف سه‌گانه حمل‌ونقل پايدار می‌دانند.
در اين ميان، اهميت برقراری عدالت در توسعه شبکه حمل‌ونقل، با توجه به اثرات شديد آن بر سطح معيشت اقتصادی، فعاليت اجتماعی و توسعه‌پذيری آينده مناطق گوناگون، فراوان است. در اين پژوهش، با بررسی رويکردهای مکاتب مختلف اقتصادی به معيارهای عدالت اجتماعی، فرمول‌بندی رياضی مسئله طراحی شبکه حمل‌ونقل متناظر با هفت رويکرد مهم عدالت اجتماعی در کنار رويکرد کمينه‌سازی مجموع زمان سفر کاربران ارائه و با حل مدل‌های حاصله برای يک مسئله واحد، نتايج به‌دست آمده به‌صورت مقايسه‌ای تحليل می‌گردد.
هر يک از اين مدل‌ها به‌صورت يک مسئله بهينه‌سازی اعداد صحيح دوسطحی فرمول‌بندی و با يک روش الگوريتم ژنتيک دومرحله‌ای ابتکاری حل شده است. از متغير قابليت دسترسی به‌عنوان مزيت توزيع‌شدنی استفاده می‌شود. همچنين، رتبه‌بندی رويکردهای مختلف عدالت اجتماعی در حل مسئله طراحی شبکه نيز در اين تحقيق انجام شده است.
خروجی‌های حاصل از اجرای مدل‌ها روی شبکه جاده‌های بين‌استانی کشور ايران نشان می‌دهند که رويکرد «مطلوبيت‌گرا»، بيشترين مقدار مجموع قابليت دسترسی (منافع) نهايی را برای کليت جامعه، بدون قائل شدن اهميت مستقيم برای چگونگی توزيع منافع به ارمغان می‌آورد. رويکرد عدالت «رالز»، بيشترين توجه را به بيشينه‌سازی منافع فقيرترين گروه معطوف نموده است.
رويکرد «تساوی‌طلبی در منافع نهايي»، موفق‌ترين روش از نظر متوسط‌گرايی (نزديک ساختن مقادير منافع گروه‌ها به يک حد متوسط) بوده است، و با اين‌حال، از نظر افزايش منافع کل جامعه، موفق نبوده است. رويکرد «مساوات در منافع افزوده»، متمرکز بر توزيع نزديک به برابرِ مقادير قابليت دسترسی افزوده استان‌ها است و به‌همين دليل، کمترين تفاوت را با وضعيت فعلی ايجاد نموده و شکاف موجود ميان استان‌ها را تقريباً مشابه وضعيت نابه‌سامان کنونی حفظ نموده است. از منظر افزايش منافع کل جامعه، اين رويکرد ناموفق‌ترين روش بوده است.
رويکرد «محدودسازی شکاف ميان منافع نهايي»، در کنار تلاش برای بيشينه‌سازی مجموع منافع جامعه، بر محدودسازی شکاف ميان قابليت دسترسی استان‌ها در وضعيت پس از طراحی نيز متمرکز است، و توانسته است جزء روش‌های موفق از نظر کاهش نسبت قابليت دسترسی غنی‌ترين استان به فقيرترين استان باشد. رويکرد «محدودسازی تغييرات منافع افزوده»، نسبت کمينه به بيشينه قابليت دسترسی افزوده را در سطح مناسبی حفظ نموده است.
سرانجام، رويکرد «اسلامي» که رويکردی مرکب با در نظر گرفتن دغدغه‌های سه‌گانه منافع جامعه، منافع فقرا و شکاف‌زدايی است، توانسته است در همه اهداف خود موفقيت متوسط يا عالی کسب نمايد. در نتيجه رتبه‌بندی چندمعياره رويکردهای مختلف طراحی عادلانه شبکه، رتبه‌های اول و دوم، بسته به چگونگی انتخاب معيارهای رتبه‌بندی، بين دو رويکرد اسلامی و مطلوبيت‌گرا جابه‌جا می‌شود. تحليل حساسيت رتبه‌بندی رويکردها نيز با تغييرات اوزان معيارها انجام شده است."
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمی‌کند.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.