«توسعه حمل ونقل ریلی» از حرف تا عمل
بهروز سلطان‌وند:
روزهای پایانی آذرماه مصادف با هفته حملونقل بود، در این هفته نیز همانند تمامی هفته‌های مناسبتی به مناسبت روز حملونقل در کشور بساط مراسم‌ها، نمایشگاه‌ها، همایش‌ها و البته بازار داغ مصاحبه‌های گوناگون و تعریف و تمجیدها و ارائه آمار و ارقام‌های پیشرفت و توسعه و عملکرد بسیار عالی دستگاه‌های ذی‌ربط پهن و هرکس به فراخور مسئولیت و موقعیت خود سهمی در این ماجرا داشت.
از وزیر راه و شهرسازی گرفته تا مسئولان و مدیران رده‌های مختلف با حضور در این مراسم‌ها و ارائه سخنرانی یا برگزاری مصاحبه، هرکدام به اقدامات و عملکردهای خود در راستای پیشبرد اهداف مربوط به این حوزه پرداختند.
در اینکه برگزاری چنین مراسم‌هایی چقدر می‌تواند در پیشبرد اهداف مربوط به حملونقل تأثیرگذار باشد بحثی نیست ولی موضوعی که در این‌گونه مراسم‌ها قابل توجه است این است که همه مقامات، مسئولان، مدیران، کارشناسان و متخصصان امر، در بیان جایگاه و اهمیت ویژه حملونقل به‌ویژه بخش ریلی آن در توسعه و پیشرفت کشور هم داستان هستند و همه به اتفاق از لزوم توجه ویژه به این بخش داد سخن سر می‌دهند و هرکدام بسته به موقعیت خود مطالب و شعارهایآن‌چنانی را در این خصوص بیان می‌کنند.
این مقدمه را گفتیم تا برسیم به اصل مطلبی که قرار است موضوع اصلی این یادداشت باشد و آن این که، در کشور ما فاصله بین قول تا عمل در میان مسئولان و دست اندرکاران تا چه میزان است؟ از این رو نوشتار حاضر با دیدگاه موضوعی «لزوم نوسازی و توسعه ناوگان» در بخش حملونقل ریلی مسافری نگاهی دارد به نحوه انجام آن در این بخش و نتایج حاصل از اقدامات انجام شده که در پی می‌آید:
محمد رجبی، مدیرعامل رجا، در بازدیدی که اخیراً از خبرگزاری ایسنا داشت، در بخشی از صحبت‌هایش به مشکلات موجود بخش حملونقل ریلی مسافری و شرکت رجا اشاره کرده و گفت: «در حال حاضر میانگین سنی ناوگان، بالای ۳۰ سال است! از حدود ۹۰۰ واگنی که در خط سیر قرار دارند، ۵۰ درصد بالای ۳۰ سال و از این ۵۰ درصد، ۳۵ درصد بالای ۴۰ سال عمر دارند با وجود آن که بازسازی اساسی در بسیاری از آنها انجام شده و تا پایان سال ۲۵ واگن با این بازسازی‌ها به خط اضافه می‌شود اما قطعاً ناوگان نیاز به نوسازی‌های جدی خواهد داشت.»
با توجه به صحبت‌های مدیرعامل رجا و موانع و چالش‌های موجود در بخش حملونقل ریلی، نگاهی به اهداف سند چشم‌انداز و تأکید این سند به توسعه صنعت حملونقل ریلی به‌عنوان یکی از بخش‌های حیاتی در توسعه و پیشرفت کشور می‌تواند ما را در این مقال یاری رساند: «براساس سند چشم‌انداز ابلاغی برای افق ۱۴۰۴ و سیاست‌های بالادستی حوزه حملونقل، سند چشم‌انداز حملونقل ریلی ایران برای سال ۱۴۰۴ که در آن به کاهش عمر میانگین ناوگان ریلی مسافری کشور به ۱۵ سال، استقرار سطح کیفی خدمات (ایمنی، سرعت، رفاه) در حد استانداردهای بین‌المللی، تحقق
سهم ۱۸ درصدی حمل مسافر در سال ۱۴۰۴، از اهداف راهبردی می‌باشد.»
چه اقداماتی صورت گرفته چه اقداماتی باید صورت بگیرد
آن گونه که از صحبت‌های مدیرعامل رجا برمی‌آید تا آنجایی که در توان رجا بوده است، این شرکت در این سال‌ها و در راستای رسیدن به اهداف سند چشم‌انداز، اقدام به برنامه‌ریزی برای افزایش ظرفیت جابه‌جایی مسافر و پاسخ به تقاضای سفر از طریق خرید و بازسازی ناوگان متناسب با سطح نیاز مشتریان شبکه ریلی کشور، راه‌اندازی قطار در مسیرهای بین شهری و محلی و حومه‌ای و ارائه خدمات در سطح ویژه کرده است.
در همین زمینه، استفاده بهینه از امکانات موجود، توسعه تجهیزات و ناوگان و ارتقای سطح خدمات برای دستیابی به حملونقل مطلوب مسافری، برای دستیابی به رضایت مشتری به‌عنوان محور راهبردی فعالیت‌ها، دورنمای توسعه خدمات این شرکت بوده است.
بخش مسافری ریلی هم اکنون حدود ۲۱۹۰ واگن مسافری دارد که در بهترین شرایط، روزانه می‌تواند حدود صد هزار مسافر را در سراسر کشور جابه‌جا کند. از این میزان، حدود ۱۳۲۰ واگن و حدود ۶۷ درصد سهم بازار مسافری ریلی به شرکت رجا، تعلق دارد که متأسفانه میانگین عمر ناوگان این شرکت بیش از ۳۱ سال است.
برای کشوری مثل ایران با این وسعت سرزمین، جمعیت بالا و گستره وسیع، این میزان ناوگان بسیار محدود است و لزوم پیگیری جدی سیاست‌های حمایتی از صنعت ریلی را می‌طلبد. توسعه ناوگان ریلی که از سال‌ها پیش در دستور کار قرار گرفته نیاز به برخی مقدمات جدی دارد.
یکی از اصلی‌ترین آنها لزوم حمایت دولت از این صنعت است، زیرا بخش مسافری راه‌آهن در تمام دنیا زیان‌ده هستند، از این رو باید با حمایت‌های جدی دولتی کار خود را ادامه دهند. حتی در کشورهای اروپایی که خصوصی‌سازی عرصه ریلی صورت گرفته نیز در قالب حمایت‌های رسمی از سوی دولت، مبالغی به‌عنوان یارانه و کمک به این بخش واریز می‌شود تا توسعه آن تضمین شود.
و اما...
با وجود تمام صحبت‌هایی که در طول سال‌های گذشته برای توسعه حملونقل ریلی مطرح شده، متأسفانه هنوز این بخش، حمایت‌های چندانی را به خود ندیده است. از این رو این موضوع می‌تواند در برنامه ششم توسعه با یک تحول جدی روبه‌رو شود و دولت باید اهتمام ویژه‌ای برای توسعه ناوگان ریلی داشته باشد. بدون شک آثار عظیم این توسعه در ابعاد مختلفی چون صرفه جویی در مصرف انرژی، توسعه پایدار و شرایط زیست‌محیطی، کاهش تصادفات و هزینه‌های ناشی از آن نمایان خواهد شد.
بدیهی است برای رسیدن به اهداف یاد شده، حمایت بخش‌های مختلف ضروری است که از آن جمله می‌توان به تخصیص و پرداخت یارانه با در نظر داشتن چهار آیتم: صرفه‌جویی‌ها در مصرف سوخت و آلودگی کمتر محیط زیست، کمک زیان دریافتی از دولت بابت خدمات اجتماعی و کمک زیان قطارهای حومه‌ای ضروری است.
لینک خبر
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمی‌کند.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.